Onlangs sprak ik een enthousiaste chirurg uit het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Hij vertelde dat de chirurgen in Den Bosch transparant zijn over de uitkomsten van hun zorg. Bij circa vijf aandoeningen houden ze bij hoe operaties verlopen. Onbedoelde uitkomsten, zoals naadlekkages na darmoperaties, worden bijgehouden in de kwaliteitsregistraties van DICA en gedeeld met de rest van het ziekenhuis. Dat doen ze niet alleen op afdelingsniveau. Per chirurg is te zien hoe goed de resultaten zijn. Als chirurgen op onderdelen onder het gemiddelde presteren, stellen ze een verbeterplan op. Ze houden ook de raad van bestuur op de hoogte van de vorderingen.

Complicaties zijn kosten-driver

De openheid over de kwaliteit van uitkomsten is moedig. Maar de chirurgen gaan nog een stap verder. Met het adviesbureau X-IS hebben ze de kostprijs berekend van complicaties. Wat blijkt? Operaties waarbij complicaties optreden zijn gemiddeld twee tot drie keer zo duur als operaties waarbij alles in één keer goed gaat. De chirurgen kunnen in gesprekken met de raad van bestuur cijfermatig aantonen dat een relatief geringe investering als een extra CT-scan (160 euro) wel duizenden euro’s aan besparingen kan opleveren doordat complicaties worden voorkomen. Investeren in kwaliteit maakt de zorg echt beter en goedkoper. Het bewijs is er. U kunt het binnenkort lezen in een achtergrondartikel in Zorgvisie magazine.

Ziekenhuizen en artsen willen geen transparantie

De koppeling tussen kwaliteit en werkelijke kosten zullen de gesprekken met zorgverzekeraars over zorginkoop wezenlijk veranderen. Dat is nog toekomstmuziek, omdat het ziekenhuis in Den Bosch bij nog maar twee tot drie procent van het ziekenhuisbudget deze informatie heeft. Nu sluiten de meeste ziekenhuizen en zorgverzekeraars nog budgetplafonds af bij de zorginkoop. Dat geeft beide partijen comfort in onzekere tijden. Maar het heeft natuurlijk niets te maken met de concurrentie op prijs en kwaliteit die de stelselwijziging in 2006 als doel had. Echte transparantie over kwaliteit (en prijs) ontbreekt nog steeds. Veel ziekenhuizen en wetenschappelijke verenigingen van medisch specialisten trappen op de rem. Ze willen niet dat iedereen precies kan zien hoe goed of slecht ze zijn.

Ook NZa blokkeert transparantie

Minister Schippers van VWS heeft 2015 uitgeroepen tot jaar van de transparantie. Maar de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), de marktmeester van de overheid, probeert die juist tegen te gaan. Vandaag dient een rechtszaak die de Open State Foundation, een organisatie die ijvert voor open data van de overheid, heeft aangespannen tegen de NZa. Open State wil openheid van alle gegevens in het landelijk dbc-informatiesysteem (DIS), dat de NZa beheert. Nu is die alleen nog toegankelijk voor wetenschappers en adviesbureaus. Het is een goudmijn, zeggen ze. Met die informatie valt in kaart te brengen hoe goed ziekenhuizen presteren en hoeveel dat hun kost. De NZa wil die informatie niet openbaar maken omdat die concurrentiegevoelig zou zijn. Een wonderlijk argument voor een marktmeester.

En de minister?

Als het de minister ernst is met transparantie, dan laat ze de NZa die informatie openbaar maken. En dan geeft ze het Kwaliteitsinstituut de opdracht om druk op de ketel te zetten als wetenschappelijke verenigingen van medisch specialisten doodleuk zeggen dat ze geen uitkomstindicatoren kunnen opstellen. Of zou ze bij de zorgakkoorden hebben afgesproken dat ze het de specialisten en ziekenhuizen op dit dossier niet echt moeilijk gaat maken?

Kwaliteitsnormen

Om kwaliteit te garanderen stellen wetenschappelijke verenigingen kwaliteitsnormen op. Ziekenhuizen proberen hier zo goed mogelijk aan te voldoen, terwijl verzekeraars over hun schouders meekijken. Bekijk het dossier >>