In een multicultureel en multireligieus land is het om de haverklap feest. Deepavali voor de hindoes, Hari Raya voor de moslims, Kerst voor de christenen. De facilitaire dienst in het ziekenhuis heeft het er het hele jaar druk mee. De versieringen voor het ene festijn zijn nog maar net weggehaald of de volgende moeten weer al hangen.

De overheid doet er alles aan om iedereen het zijne te geven. En rust en vrede te bewaren tot meerder glorie van het economisch welzijn. Singapore is een mengeling van culturen, maar van assimilatie is maar zeer beperkt sprake. (Tweede) taal, eetgewoontes en kledingvoorkeur blijven consistent verschillend. Ieder in zijn eigen zuil. Dat vertaalt zich ook in verschillen in gezondheid. Ziekte en zorggebruik verschilt aanzienlijk tussen bevolkingsgroepen.

Verschillen in kernwaarden

Omdat Singapore de meest voorkomende rassen in Azië vertegenwoordigt, is het een ideaal land voor gezondheidszorgonderzoekers. Wil je de verschillen in prevalentie en incidentie van diabetes (en diabetische retinopathie) en de relatie met levensstijl van Chinezen, Indiërs en Maleiers bepalen? Het kan allemaal op een oppervlakte zo groot als de Noordoostpolder. Zolang je maar vragenlijsten in vier talen paraat hebt.
Dat doet me denken aan de Nederlandse verzuiling van weleer. Weliswaar deelden we hetzelfde ras, maar wat een verschillen in kernwaarden. Mogelijk biedt die historische ervaring handvaten voor de organisatie van de Nederlandse partipatiesamenleving van de toekomst. Informeel zorgen voor elkaar doe je als je dichtbij elkaar staat. Daarom heeft de Chinese Singaporees geen Indische vrienden. En zorgt hij goed voor zijn ouders, maar kan de ander de pot op.
De verzuiling hier betekent overigens niet dat zorginstellingen of andere formele vormen van zorgverlening een specifieke kleur hebben. Integendeel, in het openbare leven deel je veel en is er een zeer professionele samenwerking tussen de verschillende groepen. Maar de persoonlijke omgang met ziekte en leed en genezing daarvan, afbraak van het lichaam en hulpverlening hebben alles te maken met mens- en maatschappijbeeld. Verschilt dat erg, dan is het lastig een informele band op te bouwen.

Netwerken of  ‘zuilen’

Als mantel- en thuiszorgcombinaties de zorgvormen van de toekomst zijn, vraagt dat om de aanwezigheid van sterke bestaande netwerken of ‘zuilen’. Een overheid kan dat niet organiseren maar slechts faciliteren en de bestaande netwerken zo weinig mogelijk in de weg lopen. Het is opvallend dat dit aspect maar beperkt aan bod komt in recente publicaties over de toekomst van de langdurige zorg in Nederland (zie bijvoorbeeld Zwart-Wolde et al. 2013  en www.invoorzorg.nl). Het zou mij niet verbazen dat Turkse en andere identiteitsgebonden mantel- en thuiszorgorganisaties op termijn toekomstbestendiger blijken dan buurtzorg.
Identiteit is immers meer dan de woonplaatsaanduiding op een identiteitskaart. En meer dan een online identiteit die zich openbaart via een Facebook-profiel of in een Zorgvisie-blog. Als kwetsbare zorgontvanger moet je met de billen bloot. Dan wil je zorghanden en een hart die je begrijpen.

Het Chinese paard staat voor snelle overwinningen, onverwachte avonturen en verrassende romances. Het betrouwbare Nederlandse trekpaard staat met vier benen in de klei, maar is ook behoorlijk koppig. Nog even nadenken op welk paard ik mijn nieuwjaarsgeld inzet.

Dirk de Korne is deputy director bij het Singapore National Eye Centre, SingHealth