Zorgbestuurders hebben de verantwoordelijkheid om de zorgverlening zodanig te organiseren dat het leidt tot verantwoorde zorg (Kwaliteitswet zorginstellingen). Hierop wordt toegezien door de interne toezichthouder en verschillende externe toezichthouders. Als gevolg van incidenten is dat toezicht de laatste jaren behoorlijk aangescherpt. Desondanks blijft bij veel mensen, onder wie Kamerleden, de indruk bestaan dat de kwaliteit van bestuur te wensen overlaat en dat de verantwoording onvoldoende geregeld is.

Resultaatsnorm

Om die reden is er nu het voornemen voor een wet goed bestuur in de zorg. In deze wet moet een resultaatsnorm voor goed bestuur worden gesteld. De resultaatsnorm is in de brief van de minister en staatssecretaris van 19 september 2013 als volgt geformuleerd: ‘De zorgaanbieder richt zijn bestuurs- en toezichtstructuur zodanig in dat hij in staat is tot het verlenen van goede en veilige zorg, daarover regelmatig verantwoording aflegt jegens belanghebbenden en het toezicht daarop naar behoren kan worden uitgevoerd.’ Wil deze resultaatsnorm daadwerkelijk bijdragen aan goed bestuur, zo wordt er in één adem bij vermeld, dan is wel een cultuurverandering nodig. En cultuur is nu eenmaal moeilijk bij wet te regelen.

Cultuurverandering

Uit het denken over kwaliteit en veiligheid in de zorg weten we dat de realisatie van een cultuurverandering alles te maken heeft met het scheppen van duidelijkheid over hoe er gewerkt wordt. U kent de slogan wel: ‘Wij werken hier veilig of wij werken hier niet!’ Deze slogan geldt natuurlijk net zo goed voor bestuurders als voor professionals. Bestuurders kunnen daar echter alleen op aangesproken worden indien zij duidelijk maken hoe zij werken aan goed bestuur en hoe zij werken aan verbetering daarvan. Dat hoe is precies datgene wat ontbreekt in de resultaatsnorm. Zoals minister en staatssecretaris schrijven: ‘We stellen eisen aan wat het resultaat is dat zij moeten bereiken, niet hoe zij dat moeten doen.’ Dáár gaan bestuurders zelf over.

Heldere inspanningen

Laat bestuurders daarom in beleidsplannen en op websites niet alleen duidelijk maken welke normen er gelden, maar ook hoe zij daaraan werken en hoe zij daarop aangesproken kunnen worden. Voor bestuurders is het belang om dit te doen groot, want zolang hun inspanningen niet helder zijn is de kans groot dat die als ondermaats blijven worden beoordeeld. Door openlijker te laten zien wat hun inspanningen zijn, ontstaat ook meer vertrouwen in de buitenwereld. De kans op draconische wet- en regelgeving wordt dan kleiner.

Wilma van der Scheer,

directeur Erasmus CMDz