Rapport informatie

Rapport naam:

Rapportage eerste fase ex durante evaluatie programma Eén tegen Eenzaamheid

Sector:

Ouderenzorg

Soort:

Onderzoek / Wetenschap

Afkomst:

Ministerie van VWS

Auteur:

Bureau HHM

Aantal pagina’s :

31

Verschijningsdatum:

1 januari 2020

Link naar rapport:

Rapportage eerste fase ex Durante evaluatie programma Eén tegen Eenzaamheid

Samenvatting:

In deze rapportage presenteert het ministerie van VWS de bevindingen van de eerste fase in het kader van de ex durante evaluatie van het programma Eén tegen Eenzaamheid. Het kabinet wil een trendbreuk realiseren in eenzaamheid onder ouderen door een maatschappelijke beweging op gang te brengen. Hiervoor is het programma Eén tegen Eenzaamheid in het leven geroepen. Plan is op termijn het programma onder te brengen in een op te richten Centrum tegen Eenzaamheid. Het programma loopt in eerste instantie van 2018 tot 2021. Het initiatief voor het programma Eén tegen Eenzaamheid is genomen door het ministerie van VWS en daar ligt ook de regie.

Evaluatie

Het ministerie van VWS laat het programma al tijdens de looptijd ervan evalueren, om tussentijds te kunnen bijsturen. De evaluatie heeft betrekking op de werking van het programma Eén tegen Eenzaamheid als zodanig en maakt onderdeel uit van de pilot ‘Lerend Evalueren’ binnen het ministerie.

Methodologie

Voor de uitvoering van deze nulmeting is relevante documentatie bestudeerd. Ook zijn er gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van het programmateam, de adviseurs lokale aanpak, de Wetenschappelijke Adviescommissie, leden van de Nationale Coalitie en lokale coalities. Aansluitend organiseerden is een leertafel georganiseerd, waarin de tussentijdse leer- en verbeterpunten besproken zijn met vertegenwoordiging van deze gesprekspartners.

Bevindingen

Uit deze eerste fase van de evaluatie komt als beeld naar voren:

1. Na de start in 2018 is het programma in 2019 tot ontwikkeling gekomen. Zo is gewerkt aan opdrachtformuleringen voor en de bemensing van onder meer het programmateam en de Wetenschappelijke Adviescommissie. Ook zijn de Nationale Coalitie en talrijke lokale coalities gevormd en is de ondersteuning van deze lokale coalities van de grond gekomen.

2. Het programma geeft duidelijk een versnelling aan het verminderen van eenzaamheid. Het thema eenzaamheid is op de kaart gezet, er is veel publicitaire aandacht gegenereerd, er is gewerkt aan taboedoorbreking, er zijn landelijke acties in gang gezet met veelal ook een lokale koppeling en veel partijen, nationaal en lokaal, hebben zich gecommitteerd aan het tegengaan van eenzaamheid onder ouderen. Veel ouderen in Nederland hebben dit kunnen ervaren.

3. De opzet van het programma met een Nationale Coalitie en lokale coalities met partijen die bijdragen aan het verminderen van eenzaamheid wordt positief gewaardeerd in beleving en werking ervan. Er is ondersteuning vanuit het ministerie van VWS waarbij de Wetenschappelijke Adviescommissie zorg draagt voor kennisontwikkeling en -borging.

4. Een belangrijke uitdaging voor het programma is het (nog) verder versterken van de kracht en werking van de Nationale Coalitie zelf en van de verbinding met de lokale coalities.

5. Ook kan het programma de lokale coalities (nog) beter en concreter ondersteunen. Met aandacht voor wat werkt, maar ook voor wat niet werkt (voorkomen van verlies van energie). Vanuit de lokale coalities is behoefte aan een beperkt aantal concreet uitgewerkte instrumenten in de Toolkit.

6. De gekozen focus op ouderen vraagt nadere beschouwing. Partijen begrijpen deze focus vanuit een oogpunt van beheersbaarheid van het programma. Maar in de dagelijkse uitvoeringspraktijk ligt de focus op alle leeftijdscategorieën, mede vanuit het oogpunt van preventie. En er is sprake van verbinding met andere levensdomeinen.

7. Het initiatief voor en de regievoering op het programma door het ministerie van VWS wordt over het algemeen positief beoordeeld, vanwege de doorzettingsmacht en de versnelling die dit oplevert. Belangrijk wordt de duurzame aandacht voor het verminderen van eenzaamheid maatschappelijk te verankeren. Daarbij wordt beoogd een Centrum tegen Eenzaamheid in te richten.

Evaluatieonderzoek

Het kwalitatieve evaluatieonderzoek is gericht op de effectiviteit van de gekozen strategie bij de opzet van het programma Eén tegen Eenzaamheid. Doel van het programma is een duurzame aanpak van eenzaamheid bewerkstelligen. De evaluatie beschouwt naar de werking van het programma Eén tegen Eenzaamheid als zodanig. Het effect van het programma op de daadwerkelijk ervaren eenzaamheid onder ouderen (de prevalentie van eenzaamheid) wordt onderzocht door het RIVM en valt buiten de scope van deze evaluatie.