Premier Rutte en minister De Jonge kondigden op de laatste persconferentie allerlei zaken aan voor mensen met een verstandelijke beperking. Met veel ervan zijn wij bij ’s Heeren Loo al weken bezig: maatwerkoplossingen bieden aan onze cliënten. Of het nu gaat om bezoek of bijvoorbeeld dagbesteding. We proberen vooruit te lopen op versoepelingen waarop we allemaal zitten te wachten. Echter, was het maar zo simpel.

Lastige maatregelen

Ook wij, een grote landelijke organisatie voor de begeleiding van mensen met een (verstandelijke) beperking, hebben de vrijheden van onze cliënten en hun verwanten ingrijpend beperkt. Tot groot verdriet van cliënten, verwanten en ook onszelf. We hebben met de maatregelen onze medewerkers in een lastig parket gebracht. Zij moeten niet alleen uitleggen wat er niet mag en waarom niet, veel cliënten hebben het moeilijk met de nieuwe regels die zij niet snappen omdat ze het verstandelijk vermogen hebben van een peuter of kleuter. Zij houden hun hart vast voor nieuwe besmettingen, want zij hebben gezien wat dat met cliënten doet. Luisteren we nog genoeg naar deze zorghelden?

Besmetting verstandelijk beperkten

Onze cliënten zijn uiterst kwetsbaar. Een verstandelijke beperking gaat in de meeste gevallen gepaard met tal van gezondheidsklachten en grote kans op overlijden als iemand met corona besmet raakt. Op het hoogtepunt van de coronabesmetting in Nederland waren er van onze ruim 14.000 cliënten 48 besmet, van onze 15.000 medewerkers 78. Van onze cliënten zijn er 21 overleden. Bijkomende complicatie: cliënten met een verstandelijke beperking kunnen door hun complexe situatie nauwelijks terecht in een ziekenhuis. Ze zijn er niet te handhaven omdat ze niet in bed blijven, of slangen lostrekken.

Kwetsbare cliënten beschermen

Het is onze primaire taak onze cliënten gezond te houden. Elke zieke, of erger, is er een te veel, maar tot dusver hebben we de besmettingen redelijk binnen de perken kunnen houden. Hoe anders was het in verpleeghuizen, waar soms de helft van het aantal bewoners is overleden door corona. Het verdriet dat we bij onze bewoners, hun verwanten en onze medewerkers zien, sterkt ons in ons beleid dat we er alles aan moeten blijven doen om besmettingen onder onze uiterst kwetsbare cliënten te voorkomen.

Ingewikkeld om te versoepelen

Dat is een enorme worsteling, een complexe afweging van ieders belang. En eigenlijk altijd kiezen uit twee kwaden. Die worsteling wordt lastiger nu we proberen stappen te zetten richting versoepeling. Zo ‘makkelijk’ als het instellen van een bezoekverbod was, zo ingewikkeld en onrechtvaardig is een versoepeling. Bezoek voor iedereen vanaf 15 juni: een mooi streven maar dat kan echt niet voor iedere cliënt. Dagbesteding open vanaf 1 juni? Cliënten hebben steeds dagbesteding gekregen en ons beleid was al zoveel als mogelijk buiten de woning. Voortgezet speciaal onderwijs weer vanaf 8 juni? Afstand houden kan niet elke leerling, vervoer is nog lang niet geregeld, want heel ingewikkeld in coronatijd.

Maatwerk in begeleiding

Onze cliënten hebben meer dan ooit maatwerk nodig. De jongere met een licht verstandelijke beperking kan makkelijker de maatschappij in. Maar heeft begeleiding nodig om te voorkomen dat hij alle winkels langsgaat en al zijn vrienden opzoekt. En wat doet hij als hij op het woonzorgpark kwetsbaardere cliënten tegenkomt? Of neem een meervoudig ernstig beperkte, veelal met onderliggend lijden. Die snapt niet dat hij 1,5 meter afstand moet houden maar kan via een raam (van onbreekbaar glas) contact hebben met zijn ouders. Een ander kan dat weer helemaal niet, omdat hij zich zelfs niet door onbreekbaar glas laat tegenhouden. Tegelijkertijd wordt de wereld van de verwanten en medewerkers groter. Onduidelijk is wat dat met het aantal besmettingen doet.

Maatwerk. Als zorgprofessionals kunnen we dat leveren. Ons wordt voorgehouden dat we voorlopig niet van corona af zijn. Datzelfde geldt voor het bezoekverbod. Het gaat om kleine stapjes, die voor sommigen zelfs onmogelijk zijn. Ondertussen hopen we dat het aantal besmettingen met onze nieuwe vrijheden niet toeneemt.

Jan Fidder, voorzitter van de raad van bestuur van ’s Heeren Loo.