De IGJ en de NZa publiceerden in 2016 voor de eerste keer een gezamenlijk Toezichtkader Goed bestuur. Zij maakten daarin duidelijk wat zij ‘verwachtten’ van het bestuur en toezicht van zorginstellingen. Het publiceren van zo’n document wekte de indruk dat beide toezichthouders vonden dat ze op dat moment over een gebrekkig juridisch instrumentarium beschikten. Dat zou door het Toezichtkader 2016 moeten worden geheeld.

Stevige conclusies

Uit een analyse van drie van de belangrijkste toezichtsrapporten die sinds de publicatie van het Toezichtkader 2016 online zijn geplaatst, blijkt echter dat het Toezichtkader 2016 geen rol speelde bij de stevige conclusies die daarin worden getrokken over de governance van de desbetreffende zorginstellingen (Alliade, PrivaZorg en DeSeizoenen).

In al deze rapporten worden de conclusies namelijk uitsluitend gebaseerd op de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) en de Wet toelating zorginstellingen (Wtzi). Voor de invulling van de open normen uit deze wetten wordt zwaar geleund op de Governancecode Zorg.

Niet aannemelijk

Zal de vorige jaar gepubliceerde opvolger van het Toezichtkader 2016 een meer dan marginale rol gaan spelen in het toezicht op goed bestuur in de zorg? Ik vind dat niet aannemelijk. Het verschil met het Toezichtkader 2016 zit namelijk in een aanscherping van de ‘verwachtingen’ die de IGJ en de NZa hebben voor de raden van toezicht van zorginstellingen. In de hiervoor genoemde rapporten werden echter onder meer stevige conclusies getrokken ten aanzien van het functioneren van de raden van toezicht van deze zorginstellingen.

Nut en noodzaak onduidelijk

Ik leid daaruit af dat de IGJ en de NZa van mening waren dat ze ook vóór de publicatie van het Toezichtkader 2020 al over voldoende juridisch instrumentarium beschikten ten aanzien van de raden van toezicht van zorginstellingen. Nut en noodzaak van de aangescherpte verwachtingen ten aanzien van de raad van toezicht voor de toezichtspraktijk van de IGJ en de NZa is mij dan ook onduidelijk.

Intrekking

De forse regeldruk in de zorg vereist wat mij betreft dat wet- en regelgevers voor iedere nieuwe wet- of regelgeving in de zorg wel degelijk duidelijk moeten kunnen uitleggen waarom die nieuwe wet- of regelgeving nuttig en noodzakelijk is. Die lat is voor het Toezichtkader 2020 niet gehaald. Met het oog op de ambitie van de overheid om de zorg te ‘ontregelen’, ligt het Toezichtkader 2020 dan ook voor intrekking gereed.

Bas van Schelven, advocaat bij Van Benthem & Keulen