Driekwart van de 148 respondenten is tegen een verplichting vanuit de overheid. ‘Ik stap zeker uit de zorg als dat opgelegd wordt’, aldus een verpleegkundige die reageerde.
Op de stelling ‘Het is aan zorgorganisaties om te beslissen of personeel gevaccineerd moet zijn tegen covid-19’ reageerde 16 procent positief; 82 procent vond dat geen goed idee.
Met de stelling ‘Zorgorganisaties moeten kunnen vragen naar de vaccinatiestatus van medewerkers’ was twee derde het oneens. Ruim een derde was het eens met de stelling. Een medisch specialist vindt dat liegen over de eigen vaccinatiestatus moet kunnen worden bestraft. ‘Iedereen beslist zelf of hij wel of niet geprikt wordt, maar niet gevaccineerd zorgpersoneel moet taken in de backoffice gaan uitvoeren zonder fysiek patiëntencontact.’
Verantwoordelijkheid
In de open antwoorden van zowel voor- als tegenstanders wordt de verantwoordelijkheid van zorgprofessionals en de directie vaak genoemd. Mensen die het oneens zijn met de verplichte vaccinatie vinden dat het de eigen verantwoordelijkheid is van medewerkers of ze zich laten vaccineren: ‘Iedereen is baas over zijn eigen lichaam!’, ‘Het is in Nederland een vrije keuze waar de overheid én de werkgevers niet over gaan’ en ‘Waar zijn we mee bezig…’.
Een medisch specialist die het eens is met alle drie de stellingen vindt dat de directie verantwoordelijk is voor kwaliteit en veiligheid van de opgenomen patiënten. ‘Die verantwoordelijkheid weegt heel zwaar en overstijgt andere belangen. Net zoals Hepatitis B-vaccinatie (dat vond iedereen altijd OK) is ook covid-vaccinatie (om jezelf én je patiënten te beschermen) en straks misschien ook een ebola-vaccinatie noodzakelijk in de zorg om veilig te kunnen werken.’
De mening van een toezichthouder en programmanager zorg sluit daarbij aan: ‘Persoonlijke en professionele hygiëne is, naast andere zaken, nodig om veilig te kunnen werken. Als zorgverlener heb je een professionele verantwoordelijkheid voor je eigen veiligheid en hygiëne maar ook (en misschien wel juist) voor die van de ander. Als werkgever ben je ervoor verantwoordelijk de voorwaarden voor die veiligheid te organiseren en erop toe te zien, risico’s te kennen en hanteren. Daar hoort weten wie wel en niet is gevaccineerd zeker bij om daarop te kunnen handelen. Hoe anders?’
Beroepscode
Een verpleegkundige benadrukt dat mensen bewust ervoor kiezen om in de zorg te werken en daarmee akkoord gaan met de Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden, waarin staat dat de zorgmedewerker de patiënt geen schade berokkent. ‘De huidige situatie nu is dat je aangenomen wordt als je hepatitis-B gevaccineerd bent of meewerkt aan het nemen van de hepatitis-B vaccinatie. Deze zelfde regel zou moeten gaan gelden voor de covid-19. Door de vaccinatie tegen covid-19 te weigeren schaad je de gezondheid van de patiënt.’
Een respondent die tegen de stellingen is: ‘Zorgmedewerkers weten van alle mensen het beste de afweging en do’s and don’ts. Met verplichte vaccinatie maak je de zorg niet beter, het zorgt voor verdeling en vertrek van zorgmedewerkers wat weer meer personeelstekort oplevert. Goede zorg is waar het uiteindelijke allemaal om gaat, daar hoort een verplichting niet bij.’
Schijnveiligheid
Een Rijksambtenaar vindt dat een verplichting leidt tot schijnveiligheid. ‘Bij de recente vierde coronagolf is duidelijk gebleken dat een meerderheid van de besmette personen al volledig gevaccineerd was en bovendien gewoon besmettelijk was voor anderen. Dus wat is dan nog het nut van verplichte vaccinatie voor het zorgpersoneel?’
Een andere ‘oneens’-stemmer, verpleegkundige in opleiding, vindt het ‘klinkklare onzin’ dat je door je te laten vaccineren helpt de verspreiding van corona te stoppen. Volgens haar zijn gevaccineerde mensen ‘net zo besmettelijk als niet-gevaccineerden’. Ze vermoedt dat achter de insteek op vaccinatie een ‘hele goede lobby’ zit van de vaccinproducenten. ‘Laten we eens beginnen met al onze kennis en kunde in te zetten op het vernietigen van het virus.’
Voortdurende quarantaines
Een respondent, die het eens is met alle stellingen, meent dat doordat zorgorganisaties niet mogen vragen of medewerkers gevaccineerd zijn tegen covid, de cliënten en patiënten steeds gedwongen worden in quarantaine te leven. ‘De ene is nog niet voorbij of de volgende staat weer voor de deur. Welke vrijheid van wie dan is dan meer waard? Zoals het nu is zou het kunnen zijn dat je als afhankelijke zorgvrager (dementerende/verstandelijk gehandicapte/psychiatrische cliënt die in langdurige zorg verblijft alle (beperkte) vrijheden volledig kwijtraken ten gunste van de zorgmedewerkers die na hun dienst hun vrijheid tegemoet gaan (om de volgende te besmetten?)’
In deze discussie ontbreekt het perspectief van de patiënt, vindt ook een zorgadviseur en coach. ‘Voor mijn persoonlijke integriteit en zelfbeschikking wil ik weten of ik (als patiënt) een verhoogd risico loop ja of nee. De zorgverlener moet niet centraal staan maar de patiënt en de kwaliteit van de zorg.’
Gezamenlijke besluitvorming
Een manager bij een coronazorghotel vindt dat een verplichting aan de zorgorganisatie zelf is en dan niet voor de hele organisatie maar ‘voor specifieke onderdelen van de organisatie na onderbouwde en gezamenlijke besluitvorming met medewerkers en cliënten’.
En een bestuursvoorzitter vindt: ‘Laat mensen en organisaties (dat zijn ook mensen) zelf beslissen. Niet een dwingende regelgevende bureaucratische overheid.’ ‘Het is een zaak tussen instelling en medewerker om samen af te wegen wat de reëele risico’s zijn van wel/niet vaccineren voor de medewerker zelf en de doelgroep voor wie hij/zij werkt’, meent ook een toezichthouder bij diverse zorginstellingen.
Privacy
Ook worden vragen gesteld over de privacy-kant van een vaccinatieverplichting. ‘Het zou drastische aanpassingen betekenen binnen het personeelsmanagementbeleid. Ik vind dit nogal wat… Dit gaat de werkgever/zorgaanbieder het recht geven vragen te stellen als: onderliggende aandoeningen? Sprake van depressies? Wanneer laatste dokterscheck? Roken? Overgewicht? Sociale relaties? Overtuigingen? Dit is vergaand.’
Nursing, vakblad voor verpleegkundigen, deed vorige maand een poll over hetzelfde thema. 86 procent van de 2367 respondenten liet weten tegen verplichte vaccinatie te zijn. 14 procent stemde ‘voor’ of had geen mening. ‘Als dit wordt verplicht, blijft er geen medewerker over’, schreef een respondent.
Disclaimer: De poll, die op 5 augustus door Zorgvisie werd uitgezet, is ingevuld door 148 lezers. De uitkomst is niet noodzakelijk representatief. Bovengenoemde functies zijn ingevuld door respondenten zelf en niet te controleren door de redactie van Zorgvisie.
