De kaders waarbinnen zorg wordt verleend zijn de afgelopen jaren ingrijpend veranderd. Een gevolg van veranderingen in de demografie, keuzes uit het verleden (zoals de ‘nieuwe’ Zorgverzekeringswet in 2006) en toenemende mogelijkheden voor behandelingen. De inleiding van het Integraal Zorgakkoord benoemt die ontwikkelingen, met schaarste van zorg als gevolg. Het zorgakkoord zegt echter niets over de leidende waarden die gehanteerd worden bij het komen tot een evenwichtig zorgstelsel.
Toekomst zorg
De vraag dringt zich op of we het ons kunnen permitteren om deze schaarste tegemoet te treden met een onderhandelingsakkoord. Want dat is toch wat het Integraal Zorgakkoord uiteindelijk is. Niettemin een grote mijlpaal en een flinke prestatie van alle betrokkenen die de druk voelen om samen de toekomst van zorg vorm te geven. Het akkoord is daarmee wel het resultaat van tegen elkaar afgewogen belangen van private organisaties en ondernemingen die een budget van collectieve middelen besteden. Of daarin de waarden solidariteit, kansengelijkheid en een gelijkwaardige samenwerking nog steeds leidend zijn, kun je je afvragen.
Waarden
Gezondheidszorg is, als het goed werkt en mensen tijdig van de passende zorg voorziet, een stabiliserende factor in een samenleving. Maar als schaarste alle keuzes beheerst kan het omslaan naar een destabiliserende factor en ondermijning van de waarden die we nastreven. Het debat over die waarden ontbreekt momenteel in de politieke arena. De schaarste, de dilemma’s die door die schaarste ontstaan voor organisaties en professionals en het risico voor de samenleving verdienen een democratische keuze over na te streven waarden. De besteding van de middelen van de huidige omvang verdienen een democratische legitimatie. Dat is niet hetzelfde als een onderhandelingsakkoord van private organisaties. Tijd dus voor een waardendebat die richting geeft aan de toekomst van de gezondheidszorg!
Door: Hans Oosterkamp, senior managing consultant Zorg en welzijn, Berenschot
Mooi verwoord door Hans Oosterkamp. Deze waarden, die hier vooral binnen de sector Zorg gelden, zouden echter ook gebaseerd moeten zijn op maatschappelijke en dus politieke erkenning van de algemene waarde dat zorg voor de gezondheid geen “kostenpost”, maar humane basisvoorwaarde is, net als veiligheid, onderdak, voeding en leefbaar milieu. Immers “het geld wordt verdiend door onze bedrijven en handel” en daaraan lijkt “dus” prioriteit gegeven te moeten worden. Maar “geld” is een ruilmiddel en “als ik maar gezond ben” is weliswaar (bijna) ieders streven, maar mag maar weinig kosten. Verpleegkundigen en verzorgenden IG krijgen al jaren 9% minder loon, dan vergelijkbaar in de marktsector ( SER rapport 12 mei 2021 ) en Rutte III begon eind 2021 met reparatie daarvan door 1,13% beschikbaar te stellen. Nu blijft Rutte IV oorverdovend stil op deze onrechtvaardigheid. Wel met applaus en mooie vergezichten ( IZA ) een rookgordijn bieden, maar de inmiddels struktureel veel te hoge werklast van deze basisberoepen in de zorg versluieren: schande! Over waarden spreken is mooi, maar rechtvaardige beloning is ook mooi! Wat vindt U?
Dank voor je reactie Peter Koopman.
Zorgbeleid baseren op waarden als een samenleving waarbinnen mensen vreedzaam samenleven en vruchtbaar met elkaar samenwerken moet ook leiden tot een gesprek dat gaat over wat arbeid waard is. Arbeid in de zorg beschouwen als kostenpost is inderdaad een rare omkering van de zaak. Rechtvaardige betaling voor iets wat wij waardevol vinden zou dan het resultaat moeten zijn. En dat gaat verder dan verpleegkundigen en verzorgenden. Er zijn meer vitale beroepen die de waarde van een goed functionerende samenleving bewerkstelligen. Overigens het hele begrip ‘vitaal beroep’ dat in coronatijd opeens zichtbaar werd geeft al aan dat we met elkaar wel onderkennen dat het onmisbare arbeid is. En dat mag wat kosten.
Hans Oosterkamp
(laat je niet afleiden door inlog Bartels)_