Vier van de vier huidige coalitiepartijen schreven het in hun partijprogramma: we erkennen en waarderen de inzet van zorgmedewerkers, en willen in hun investeren. Drie van de vier partijen wilden die waardering ook daadwerkelijk uit drukken in een hoger salaris. Geen van de vier partijen heeft het ingebracht voor de begroting voor dit jaar. Met nul extra financiële waardering van zorgprofessionals als resultaat.

Arbeidsmarkttekort of zorgvraagoverschot?

De laatste cijfers van het CBS liegen er niet om: op dit moment worden er ruim 56.000 mensen gezocht in de zorg voor ouderen. Maar moeten we wel spreken van een arbeidsmarkttekort? Nog nooit werkten er namelijk zoveel mensen in de ouderenzorg. Als enige zorgsector stromen er meer mensen in, dan uit. Er werken nu zo’n 480.000 mensen. We zouden ook kunnen spreken van een zorgvraagoverschot. Mensen worden ouder en ondanks dat ze langer gezond blijven, groeit de vraag naar meer en complexere zorg.

Naar waarde verdienen

We hebben iedereen keihard nodig en zullen alle middelen moeten aangrijpen om de huidige zorgprofessionals te behouden voor de ouderenzorg. Dat begint en eindigt bij een marktconform salaris. Het is voor mij onbestaanbaar dat zorgprofessionals nog steeds fors minder salaris verdienen ten opzichte van mensen met een vergelijkbaar opleidingsniveau in de publieke en commerciële sector. De loonachterstand is gemiddeld 7,5 procent. Niet alleen ActiZ, vakbonden en andere zorgpartijen pleiten voor meer loonruimte (onlangs nog in het manifest: De medewerker op 1), ook het belangrijkste adviesorgaan van de regering: de Sociaal Economische Raad, roept ertoe op in het rapport: Aan de slag voor de zorg.

Nieuwe generatie zorgpersoneel

De loonkloof dichten is niet alleen cruciaal om mensen te behouden voor de zorg, maar ook om nieuwe zorgprofessionals aan te trekken. Hoe valt er te concurreren als salarissen zo uiteenlopen?  Als er niets verandert, zal het aantal open vacatures nog veel verder toenemen. De komende jaren gaan veel medewerkers met pensioen. Alleen al in de wijkverpleging stopt 30 procent van de medewerkers binnen 10 jaar met werken vanwege pensionering. Zorgorganisaties  worden geacht om een nieuwe generatie zorgprofessionals te werven en op te leiden. Maar het is vrijwel onmogelijk om in de huidige krappe arbeidsmarkt te concurreren met marktpartijen.

Inflatie en financiële problemen

Ook vanuit menselijk oogpunt is een beter loon wenselijk. In mijn functie als voorzitter van de branchevereniging ActiZ loop ik vaak mee in de praktijk. Het blijft elke keer weer indrukwekkend met hoeveel passie zorgprofessionals hun werk uitvoeren. Kleine handelingen zoals een cliënt te eten geven of een praatje maken wordt met zoveel aandacht en zorg uitgevoerd. Collega’s kijken naar elkaar om, ze zijn bereid om roostergaten voor elkaar op te vullen als overspanning of een burn-out dreigt. Het raakt mij dan ook dat we bij ActiZ steeds meer geluiden ontvangen dat mensen die werken in verpleeghuizen en de thuiszorg in de financiële problemen komen. Met geldcoaches en andere hulp proberen werkgevers hun medewerkers te helpen en schaamte over financiële problemen bespreekbaar te maken. Maar het is duidelijk dat een structurele oplossing in de vorm van een marktconforme salaris echt beter is.

Politiek aan zet

Wat is er nodig om de loonkloof te dichten? Ongeveer 1 miljard euro. Met die investering is het mogelijk de loonkloof te dichten tussen zorgprofessionals in de thuis- en verpleeghuiszorg en werknemers met een vergelijkbare opleiding in de publieke sector of in de markt. Zorgorganisaties zullen er samen met de vakbonden alles aan doen om het werk aantrekkelijker te maken. Maar daar is hulp bij nodig. Het is tijd om zorgverleners de beloning te geven die ze verdienen. Het is tijd dat de financiële waardering van zorgprofessionals weer op tafel komt bij de zorginkopers én het kabinet.

Anneke Westerlaken
Voorzitter ActiZ, branchevereniging van zorgorganisaties