Ik zie momenteel veel verzorgenden met empathie, maar dat brengt niet de kwaliteit van zorg die nodig is. Aanvulling met deskundigheid door verpleegkundigen, maar ook op gebied van dagbesteding is noodzakelijk. Vanuit ons SOCAV-project ihkv Waardigheid en trots, leren we nu om niet in te vullen wat je denkt dat die ander nodig heeft. Hiervoor is reflectie noodzakelijk. Empathie alleen maakt dat je wel weet wat die ander nodig heeft en daar willen we juist van af en persoonsgericht werken.

De zorg in verpleeghuizen is zeer complex geworden. Alleen met liefde en aandacht komen we er echt niet meer. De zorg is namelijk net zo ingewikkeld en complex als in ziekenhuizen. Voor ziekenhuizen bedenken we dit soort adviezen niet!?
De discussie doet me ook denken aan een familielid die recent 5 maanden lang met een CVA opgenomen was in een verpleeghuis / geriatrische revalidatie. Ik ben dankbaar dat er vele goed geschoolde verpleegkundigen en verzorgenden In Wiekendael haar zorg konden bieden.
Hoe goed bedoeld dit advies ook is… De beroepsgroep van verpleegkundigen en verzorgenden bestaat vooral uit vrouwen. Hoe zou het zijn als zij meer op dit soort adviezen reageren? Dit is echt een voorbeeld van wat mannen (managers) bedenken wat zij (vrouwen) moeten doen en laten.
Johan Lambregts

Gezien de uiteenlopende reacties nog een toevoeging. Ook ik vind dat een team in een verpleeghuis ( en daar gaat deze blog over) niet alleen uit Masters of Bachelors verpleegkunde moet bestaan. Ook verzorgenden IG en mbo verpleegkundigen kunnen een groot deel van deze complexe verzorging, begeleiding, behandeling en verpleging bieden. Naast dit kernteam zullen ook paramedici en ouderengeneeskundigen lid zijn van dit multidisciplinair zorgteam. Daarenboven is zeker enige plek voor een neuropsycholoog/gezondheidspsycholoog en medewerkers dagbesteding en huishoudelijk werk. In de reacties wordt betoogd dat de spw en/of sph opleiding zeer passend is in de ouderenzorg. Nu hebben we het hier over verpleeghuiszorg en ik betwijfel of met die startkwalificatie men passend is in de huidige en toekomstige (klinische) verpleeghuiszorg en in plaats kan treden van generalistisch opgeleide verpleegkundigen en verzorgenden IG.

Eerlijk? Ik vind de blog van Dries een nogal simplistisch betoog. Een nachtje als gezond iemand in een verpleeghuis verblijven roept vast de behoefte aan liefdevolle aandacht op. In 'mijn' verpleeghuis hebben mensen wel wat meer nodig. Want ik zie multi complexe problematiek dagelijks toenemen. Mensen worden opgenomen vanwege de druppel, die de emmer vol andere aandoeningen slechts doet overlopen. Naast die CVA hebben ze bijv. obesitas, een psychiatrische ziekte met bijhorende gedragsproblematiek en/of verslaving. Professionals moeten werkelijk van alle markten thuis zijn. En geloof me, aan mensen die liefde en aandacht geven geen gebrek hoor. Aan zinloze controles en regelgeving helaas ook niet….we hebben geen nieuwe functies nodig…. zullen we gewoon onze verpleegkundigen hun werk teruggeven? Want dan los je écht iets op!

Ik geloof volledig in de visie om ook anders opgeleide medewerkers in te zetten in de ouderenzorg.
Door het inzetten van deze medewerkers in functies zoals bijvoorbeeld gastheer/vrouw kun je met hetzelfde geld veel aandacht en dus rust en ruimte geven aan cliënten. Zorgmedewerkers kunnen dan met het werk aan de slag waar zíj goed in zijn. Ik zie bij diverse zorgverleners hele goede en vooral hele warme zorg ontstaan, minder druk op de arbeidsmarkt en doordat er rust bij cliënten ontstaat ook meer betrokkenheid van mantelzorgers. Kortom een win, win, win situatie.

Stichting Het Buitenhof is een reisorganisatie voor mensen met een beperking. Circa 20 medewerkers en 1000 vrijwilligers. Zij organiseert begeleide (groeps en maatwerk) reizen voor VG (Buitenhof Reizen) LGNAH (MundoRado Reizen) en ASS (AutiTravel). Terug naar de personele mix. Zeker niet alle reisbegeleiders – dit zijn de vrijwilligers- hebben bijvoorbeeld een zorg- , sociaal-maatschappelijke of culturele opleiding genoten of passende werkervaring opgedaan. Wel: affiniteit met de doelgroep, het hart op de juiste plaats, zorgzaam , geduldig , beschikken zij over een flinke dosis doorzettingsvermogen. Ingrediënten om de reiziger als individu maar en groep een onbezorgde , onvergetelijke vakantie te bezorgen. En natuurlijk zijn daar ook de medewerkers op kantoor die aan de voorkant alles regelen. Want dat is ook een vak. En natuurlijk zijn er ook vrijwilligers die een verpleegkundige opleiding en de nodige passende (werk)ervaring hebben opgedaan en specifieke handelingen mogen en kunnen verrichten. Zo zijn de kantoormedwerkers, de vrijwillig begeleiders waaronder ook de verpleegkundigen allemaal nodig om tot de juiste mix te komen. Zo wordt er goed gekeken naar de zorg die de reiziger nodig heeft en wordt er nauwkeurig een passend team samengesteld die de reis – met alle zorg en aandacht voor de reiziger- begeleiden. Veiligheid en kwaliteit mag nooit ondergeschikt zijn! En ook hier… een mooie spin-off, vul maar in!

#Sebastiaan: veel mensen geven blijk van een vertekend beeld van verpleegkundigen. Vooral de verpleging in het algemeen ziekenhuis staat hier centraal en dat klopt want ruim 38% van de verpleegkundigen werkt in die branche. Maar ook het psychosociaal begeleiden staat in deze beroepsgroep, zowel op mbo, als op hbo en op Masterniveau centraal. De medisch technische handelingen vormen slechts een klein deel van de beroepscompetenties. Bijvoorbeeld in de verpleegkunde die aan de orde komt in de psychogeriatrie, de verstandelijk gehandicaptenzorg, de geestelijke gezondheidszorg, de verslavingszorg, de wijkverpleging, de school- en kinderverpleging, het preventiewerk enz staat "bol" van begeleidingsaspecten. Zie voor het officieel deskundigheidspakket art 33 van de wet BIG.

Dit doet mij denken aan de periode dat er een tekort was aan pedagogisch medewerkers in de kinderopvang. Ik was ontzettend gelukkig als ik versterking vond en ik 'leidster-kind-ratio' op niveau had. Het kwam geregeld voor dat het team werd aangevuld (lees verrijkt) met iemand die weliswaar het (HBO) diploma (nog) niet op zak had maar waarvoor een functie in de kinderopvang op het lijf geschreven was. In 'de ontwikkelingsspin' (soort beoordelingsscore-bord los van POP-model) trof je o.a. de volgende criteria aan: professioneel, zorgzaam, empathie, enthousiast, inlevingsvermogen, bevlogenheid, passie, inspiratie….en dat is toch waar het in de kern om gaat.
Het is waar, de hoger opgeleide medewerker had meer tijd om specifieke taken uit te voeren die de ander niet in uitvoering bracht (tevens flexibel inzetbaar en op meerdere plekken daar waar nodig was). De medewerker met een lager genoten opleiding (of zelfs geen passende opleiding) werd ook in zijn/haar kracht gezet. Ook vrijwilligers (waaronder opa of omas) kwamen activiteiten doen of hadden een ondersteunende rol waardoor de (hoger) opgeleide professional ook weer 'meer ruimte kreeg' . Dit alles tot grote tevredenheid van de kinderen, ouders , vrijwilligers en collega's. Een mooie personele mix!
En dan is er inderdaad ook nog de spin-off: verschuiving in de arbeidsmarkt , aantrekken van personeel met de juiste intrinsieke motivatie, lagere kosten en betaalbare zorg!

Ter aanvulling hierop… de 2 miljard die door ActiZ berekend is (en inmiddels bevestigd door het CPB) gaat zeker niet alleen uit van de inzet van verpleegkundigen. Er is gerekend met een functiemix van vrijwilligers/mantelzorgers, helpenden, verzorgenden en een deel verpleegkundigen alleen daar waar dat echt nodig is.

Ik begrijp dat verpleegkundigen / professionals zich miskent voelen door dit voorstel van 'weer zo'n adviseur'. Maar toch is het voorstel van deze adviseur volgens mij wel de gedeeltelijke oplossing.
Op dit moment zijn er eigenlijk al te weinig verpleegkundigen die medisch technisch goed onderlegd zijn in verpleeghuizen. Daar moet ook aan gewerkt worden om meer van deze professionals aan het werk te zetten.
Maar tegelijkertijd is er in verpleeghuizen (en zeker in de PG) een groot tekort aan psychosociale begeleiding. Deze psychosociale begeleiding hoeft niet de kerntaak van de hogeropgeleide verpleegkundige te zijn. Een nieuwe functie met de selectiecriteria "levenservaring, geduld, interesse in andere mensen, attent en zorgzaam zijn, en het vermogen hebben om situaties in te kunnen schatten en hulp te vragen", is dan ook zeer welkom in de verpleeghuiszorg en overigens ook in de thuiszorg.
Het is dus en/en: meer hogeropgeleiden (verpleegkundigen) op de werkvloer met een medisch-technische kerntaak, en daarnaast een nieuwe functie (lager zorgdiploma) met een psychosociale kerntaak.
Probleem is echter het bezuinigingsbeleid van de overheid: die psychosociale zorg kan de buurman toch ook vrijwillig leveren? De overheid moet erkennen dan psychosociale zorg ook een kerntaak is, die je niet alleen aan vrijwilligers en mantelzorgers kan overlaten.

Interessante gedachte, maar niet nieuw. Voordat deze wordt afgeschoten, kijk eens naar Japan. Daar hebben ze zich dat al veel eerder gerealiseerd.

Al bij de 4e alinea; “sinds 2009 ben…” was mijn eerste gedachte; “ik hoop dat er hier een goede tegenreactie op komt”…… en ja hoor daar is Peter, die kernachtig weergeeft waarom dit voorstel van adviseur en interim-manager Dries zeer risicovol is en deze weg nooit meer ingeslagen moet worden. Zijn gedachte zal velen leken, en dat zijn de meeste mensen in Nederland aanspreken. Maar het is dezelfde gedachte die juist de huidige situatie van te weinig verpleegkundige-deskundigheid heeft gecreëerd. Hoe dat komt?
De deskundigheid is volledig afgebroken door de marktwerking waarin het gereduceerd is tot bepaalde handelingen (producten) en de intrinsieke en autonome drijfveer van vele professionals onderuit is gehaald. Noodgedwongen zijn zij in staf of leidinggevende functies terecht gekomen en zitten daar als beste stuurlui aan wal met z’n allen te adviseren hoe het beter moet.
Het zou me niet verbazen als een simpele oplossing voor de hand ligt en velen van deze professionals terug in de zorg willen, mits zij daar weer volledig aan het roer komen te staan en hetzelfde inkomen blijven genieten. Op naar verpleeghuizen mét verpleegkundigen, dan kunnen al die andere adviseurs en managers weer terug naar waar ze vandaan kwamen, de markt op!

Eens, empathie is een voorwaarde om te kunnen werken in de zorg. Maar laten we niet doen alsof een empathische houding voldoende is; daarmee wordt de (steeds groter wordende) complexiteit van de verpleeghuiszorg ontkend. Kennis (op alle niveaus), empathie èn niet te vergeten het vertrouwen vanuit management en bestuur, naast leiderschap gericht op het bieden van persoonsgerichte zorg, zijn ingrediënten waarmee de zorg in verpleeghuizen kan verbeteren en waardoor zorgmedewerkers kunnen bloeien.

Peter Koopman,
Je reactie is precies datgene dat ik ook al als reactie wilde geven.

Empathie is een persoonlijke randvoorwaarde om als verpleegkundige of verzorgende IG in de zorg, resp. verpleeghuis te kunnen werken. Door je als misterypatient in een verpleeghuis op te laten nemen mis je de belangrijkste reden van opname: het dysfunctioneren door ziekte of gebrek waardoor verzorging en verpleging geïndiceerd werd. Een verpleeghuis is geen hotel! En empathie verpleegt niet. Laten we niet door rookgordijnen de kernfunctie van "verpleeg-"huizen uit het oog verliezen en op een dwaalspoor terecht komen. Ik begrijp wel dat een niet-ingewijde (leek) op dit terrein vooral de randvoorwaarden opmerkt, maar de kern kan missen.