Een mooier uitzicht op de Rotterdamse Blaak dan vanuit de vestiging van Diabeter krijg je niet zo snel. Als we er rondlopen baadt de markante Markthal in laag ochtendlicht, evenals de kubuswoningen van het ‘Blaakse Bos’. De diabeteskliniek geeft de bezoeker eigenlijk niet echt een klinisch gevoel. Dat is ook precies de bedoeling. Diabeter wil een ontspannen sfeer creëren voor patiënten en hun naasten. Als we tijdens een rondleiding langs een ronde tafel lopen, vertelt bestuurder Maarten Akkerman van Diabeter dat bewust is gekozen voor deze tafelvorm. “Als iemand, en zeker een kind, de diagnose diabetes type 1 krijgt, staat het leven en dat van het gezin op zijn kop. Dan is het belangrijk dat iedereen rond de tafel op gelijkwaardige wijze zijn verhaal kan doen.”

Gefocuste aanpak

Diabeter specialiseert zich in de behandeling van diabetes type 1. Deze chronische aandoening leent zich bij uitstek voor een gefocuste aanpak, vindt Akkerman. “Onze aanpak is effectiever en minder verspillend dan de versnipperde wijze waarop de zorg rond diabetes nu doorgaans is georganiseerd. In een ziekenhuis ben je als diabetes type 1-patiënt een van de vele ziektebeelden waarmee een kinderarts of internist te maken krijgt. Voor je zorg ga je van discipline naar discipline, waar dan niet altijd een even goede connectie tussen zit. Wij doen niets anders dan type 1-diabeteszorg en kunnen daardoor snel expertise ontwikkelen, nieuwe ontwikkelingen snel oppakken en in de zorg gebruiken. We kijken continu naar de uitkomsten om de behandeling tijdig en doeltreffend aan te passen en werken als een geïntegreerde eenheid.”

Data

Akkerman vertelt dat Diabeter in 2006 is opgericht door de kinderartsen Henk-Jan Aanstoot en Henk Veeze. Zij wilden met een andere technische aanpak werken aan betere uitkomsten. In het ziekenhuis waar ze werkten liepen ze aan tegen de beperkingen van de versnipperde ziekenhuisomgeving. Daarom besloten ze zelf een volledig op diabetes type 1 gefocuste kliniek op te richten en die helemaal naar eigen inzicht in te richten. Aanvankelijk richten ze zich op kinderen en jongvolwassenen. Deze patiënten wilden de zorg van Diabeter echter blijven houden. Ook zochten steeds meer volwassenen deze vorm van zorg. Nu behandelt Diabeter alle leeftijden.

Vijftien jaar na oprichting speelt het gebruik van zorgdata een centrale rol in de werkwijze. De kliniek heeft een eigen ICT-systeem ontwikkeld dat de aspecten van de behandeling en patiëntendata in kaart brengt, dagelijks zo’n 200 parameters. Een belangrijk onderdeel is de glucoseregeling. Akkerman: “Door het gebruik van kunstmatige intelligentie en door slim de data te halen uit de behandelapparaten (pomp, sensor, meter) proberen we steeds vroegtijdig de behandeling aan te passen, voordat er iets misloopt in de glucoseregeling. Hoe beter die regeling, hoe beter je complicaties op lange termijn voorkomt zoals oog- nier-, zenuw- en hart- en vaatproblemen. Ook vergroot je de overlevingskans – bij diabetes type 1 dertien jaar lager dan gemiddeld – en heel belangrijk, de kwaliteit van leven.”

Complicatievrij leven

Hoe belangrijk data ook zijn, Akkerman benadrukt dat de mens centraal staat bij Diabeter. “Onze missie is een complicatievrij leven te organiseren en ervoor te zorgen dat de kwaliteit van leven hoog blijft. We willen daarom weten wie onze patiënten precies zijn en hoe het met ze gaat. Dat meten we ook systematisch met patient reported outcomes. Tegelijk proberen we onze patiënten zo zelfstandig mogelijk te maken. In de eerste drie maanden na de diagnose begeleiden we ze intensief om dit ‘zelfmanagement’ te leren. We blijven ze daarna vaak op andere manieren volgen, dan de traditionele drie tot vier keer per jaar polibezoeken. Voor een deel doen we dat op basis van die data en voor een deel op wat patiënten zelf nodig hebben aan zorg. Het kan zelfs zo zijn dat we samen met de patiënt tot de conclusie komen dat een keer per jaar komen voldoende is en de rest op afstand kan. Bijvoorbeeld omdat de patiënt zich met de technologie prima zelf redt.”

De kans dat de patiënt bij Diabeter uit zicht raakt is klein. De organisatie ontvangt namelijk van patiënten – als zij daarmee akkoord gaan – dagelijks alle data. Diabeter kan daardoor zien hoe het met ze gaat. Dat doen ze onder meer met CloudCare, een systeem dat data kan checken zoals een vluchtleiding doet. Akkerman: “In dat CloudCare-programma zit een kleurensysteem dat de glucosewaardes definieert. Groen is goed, rood is hoog, blauw is laag. Patiënt en behandelaars krijgen een signaal als dat systeem afwijkingen ziet.” Met zo’n belangrijke rol voor data bestaat het risico van blindstaren, terwijl glucosewaarden niet alles zeggen. Daar zijn de behandelaren van Diabeter zich zeker van bewust, denkt Akkerman. “Data geven een goede indicatie, maar contact blijft cruciaal. Glucosewaarden vertellen ons bijvoorbeeld niet of iemand een depressie heeft.”

Honderd talen

De patiëntuitkomsten van Diabeter zijn goed te noemen. De kliniek presteert goed op de indicator of patiënten ‘binnen hun bandbreedte blijven’. Akkerman: “Wij zitten daar in de Europese topvijf van zorgaanbieders.” Ook op het voorkomen van opnames doet Diabeter het goed. “De gemiddelde hospitalisatieratio ligt in Nederland op vijf tot acht procent voor dit type patiënten. Wij zitten onder de één procent.” Volgens Akkerman zijn deze mooie rapportcijfers geen gevolg van cherry picking: het bedienen van alleen een ‘gemakkelijke’ klantengroep. De patiëntengroep van Diabeter is divers qua afkomst. “In het gebied waar wij patiënten behandelen worden wel honderd verschillende talen gesproken. En ook in een van de minst gezonde regio’s van Nederland, Groningen, hebben we een kliniek. Daar werken we samen met het UMCG.”

Diabeter heeft nu locaties in Rotterdam, Amsterdam, Eindhoven, Groningen en Deventer. Ziekenhuizen zien het concept als een interessante manier om met hun eigen behandelaren efficiënter en op afstand te werken. Het spreekt ze aan dat ze kunnen werken aan betere uitkomsten voor patiënten. Ook in het buitenland wordt het concept omarmd. In Saoedi-Arabië staat middenin de woestijn een kopie van de Rotterdamse kliniek en in Barcelona werken twee ziekenhuizen met het CloudCare-concept.

Alice in Wonderland

Diabeter is bijna nog bekender buiten dan binnen Nederland, denkt Akkerman. Dat geldt zeker sinds de organisatie door het World Economic Forum is gekozen als een schoolvoorbeeld van value based healthcare (VBHC). Zonder dat de oorspronkelijke oprichters daar nadrukkelijk naar hebben gestreefd was de organisatie volgens dit gedachtegoed ingericht. Later is dat geperfectioneerd en nu voldoet de organisatie volledig aan alle stappen, inclusief een op uitkomsten gebaseerd contract met zorgverzekeraars Zilveren Kruis en CZ. Akkerman wordt in het buitenland regelmatig gevraagd om te vertellen over zijn organisatie en VBHC. Zo is hij gastdocent bij de leergang van VBHC-geestesvader Michael Porter aan de Universiteit van Harvard Business School. ‘In zo’n inspirerende omgeving voel ik mij soms Alice in Wonderland.’

Medtronic
Eigenaar van Diabeter is Medtronic. Dat is een internationaal healthtech-bedrijf dat medische hulpmiddelen maakt, ook voor patiënten met diabetes. Dat betekent volgens bestuurder Maarten Akkerman van Diabeter zeker niet dat zijn organisatie alleen technologie adviseert van dat merk. “We gebruiken alle beschikbare technologie, ook die van andere aanbieders. De keuze van de therapie is en blijft aan de dokter en de patiënt. De klinieken opereren volledig onafhankelijk. Ten opzichte van andere leveranciers zijn we niet meer Medtronic-technologie gaan gebruiken, sinds dit bedrijf onze eigenaar is.”