Regelkolder noemen wij het bij MantelzorgNL, de vier uur per week die mantelzorgers noodgedwongen vullen met stapels formulieren en organisaties die langs elkaar heen werken. Tijd die ten koste gaat van de zorg voor hun naaste. Houd in gedachten dat vier uur per week een halve werkdag is. Of misschien denkt u wel: een beetje administratie hoort er nu eenmaal bij. Dat is in alle beroepen zo.

Mantelzorg: meer dan een beroep

Alleen is mantelzorg geen beroep waar je op kan solliciteren en waarvan de werkuren bekend zijn. Naast leerkracht, student, ondernemer of zorgmedewerker zijn mensen thuis ook nog mantelzorger, uit liefde en met gesloten portemonnee. En naast het zorgen voor een kind, ouder of broer is er dus vier uur regelkolder. Regels die wantrouwen ademen; waarbij je eerst moet aantonen dat je tenminste 12 uur per week voor je vader zorgt voordat je een extra moment krijgt om je tentamen te herkansen. Of dat het laten aanpassen van de rolstoel voor je dochter 50 uur kost aan bewijslast, voordat je aanpassing ook echt is voltooid.

Regelkolder in de praktijk

De afgelopen maanden heeft Mantelzorg samen met negen partners als Alzheimer Nederland en Patiëntenfederatie aandacht gevraagd voor de regelkolder waar mantelzorgers in toenemende mate mee worden geconfronteerd. Dat deden we ook al in 2019. Toen is er een onderzoek uitgevoerd naar de regeldruk. De lijst van schrap- en verbeterpunten was 13 punten lang. Drie zijn er opgelost, de overige tien zijn na vier jaar nog altijd springlevend en kennen inmiddels weer vele broers en zussen.

Reacties en frustraties

Geen wonder, dat dit onderwerp heftige reacties oproept bij mantelzorgers. Mantelzorgers snappen best dat een paar formulieren erbij horen, en dat er gecontroleerd moet worden of gemeenschapsgeld goed wordt besteed. Maar je vraagt mantelzorgers ook wel wat door steeds meer taken en verantwoordelijkheden bij hen neer te leggen. Hoe logisch is het om iemand met zoveel wantrouwen te benaderen. Zoals een mantelzorger zo treffend zei na opnieuw een afwijzing op het plaatsen van een mantelzorgwoning in eigen tuin: wij zijn bereid om te gaan zorgen en steken er tijd, geld en moeite in. Waarom dan toch al die weerstand? Wat doe ik verkeerd?

Op die vraag heb ik geen antwoord, zeker niet als dochter, maar ook niet als bestuurder. Ja, de casussen roepen een zekere mate van (bestuurlijke) verlegenheid op. Maar blijkbaar niet genoeg, want na een korte stilte volgt bijna altijd de uitleg over frauderen, oneigenlijk gebruik voorkomen, minder moeten willen denken in rechten, want: ‘het is wel collectief geld’.

Een sprankje hoop

En toch was daar in het nieuwe jaar van 2024 een lichtpuntje. Demissionair staatssecretaris Van Huffelen besloot om mantelzorgers voorlopig toe te staan om de DigiD van de persoon voor wie ze zorgen te gebruiken. Omdat er geen goed toegankelijk alternatief beschikbaar is en men mantelzorgers niet wil belemmeren bij het verlenen van zorg.

Als dochter en als bestuurder gaat mijn hart en hoofd hiervan open. Zolang er geen goed alternatief is, leggen we mensen niets in de weg om voor een ander te zorgen. Niet als mantelzorger, niet als vrijwilliger, niet als zorgmedewerker. Ze hebben namelijk wel wat beters te doen!

Door Esther Hendriks, bestuurder bij MantelzorgNL, een organisatie die opkomt voor mensen die zorgen voor anderen, met een focus op belangenbehartiging en ondersteuning. MantelzorgNL streeft naar een samenleving waarin zorgen voor elkaar vanzelfsprekend is en waar mantelzorgers actief kunnen blijven deelnemen aan de maatschappij.