Door het verlies van het zelfstandig declaratierecht zouden medisch specialisten, verbonden aan een maatschap, per 1 januari 2015 geen fiscaal ondernemer meer zijn omdat ze niet langer rechtstreeks aansprakelijk zijn voor de verplichtingen van de onderneming. Eind 2014 hebben de meeste medisch specialisten daarom met spoed gekozen voor een nieuwe ondernemingsstructuur: het zogeheten transparante model, waarin maatschappen van medisch specialisten zich verenigen in één maatschap (het medisch-specialistische bedrijf (msb)) dat afspraken maakt en declareert aan het ziekenhuis. Anderen kozen voor het niet-transparante model, waarbij de maatschappen/vakgroepen in een coöperatie (msb) deelnemen, die de dienstverlening faciliteert en declareert aan het ziekenhuis.

Meest veilige model
Onder toenemende druk van minister Schippers, de Belastingdienst en de eigen belangenvereniging kozen veel medisch specialisten voor de coöperatie als het fiscaal meest veilige model. Tevens kregen de specialisten het dringende advies om voor de mogelijke aansprakelijkheidsrisico’s ook een bv op te richten, daarmee deel te nemen in de vakgroep en een ledenovereenkomst te sluiten met de coöperatie-msb. Dit terwijl fiscaal en financieel de bv, in de meeste gevallen, niet eens voordelig is voor de medisch specialist. Zeker gezien de voorwaarden die de Belastingdienst stelt aan de hoogte van een zakelijk salaris. Want bij deelname in de maatschap was hun winstaandeel belast tegen het inkomstenbelastingtarief van maximaal 52 procent. De winst van de bv is slechts belast tegen 20 procent tot 200.000 euro en daarboven 25 procent (2015) en als je de winst daarna als dividend uitkeert, is het belast tegen 25 procent aanmerkelijk belangheffing. Samen is dit afhankelijk van het tarief voor de vennootschapsbelasting van 20 procent respectievelijk 25 procent in totaal 40 procent heffing respectievelijk 43,75 procent heffing. Doch de fiscus eist dat je het overgrote deel van de winst van de bv als salaris uitkeert. En dit salaris is net als voorheen het winstaandeel in de maatschap belast tegen het inkomstenbelastingtarief van maximaal 52 procent.

Acceptatie oude structuur
De verwarring is compleet nu de Belastingdienst in diverse gevallen toch het ondernemerschap van medisch specialisten die via de oude maatschap bleven werken, heeft geaccepteerd. Ziekenhuizen en medisch specialisten kunnen dus terug naar de oude structuur. Maar gezien de hoge kosten die het opzetten van de nieuwe ondernemingsstructuur met zich mee heeft gebracht, hebben de meeste vakgroepen, msb’s en de ziekenhuizen daaraan op dit moment geen behoefte.

Huidige structuur in de praktijk
In de praktijk nemen verscheidene medisch specialisten via een persoonlijke holding deel in de coöperatie-msb en hebben zij een ledenovereenkomst met dit msb. Veel oude maatschappen hebben een vakgroep gevormd en via een vakgroepreglement zijn de onderlinge afspraken vastgelegd, net zoals diverse afspraken tussen het msb en het ziekenhuis. Buiten het msb om hebben medisch specialisten nog andere werkzaamheden, bijvoorbeeld deelname aan klinische trials. De inkomsten hiervan komen nog steeds binnen op de oude maatschapsrekening; de oude maatschap is daarom in stand gebleven. Zelfs de inkomsten uit het msb lopen nog vaak via deze oude maatschapsrekening en worden onderling verdeeld alsof de maatschap nog bestaat. Hierdoor ontstaat een wel heel vreemde en ondoorzichtige structuur:

• Er zijn afspraken van de individuele medisch specialist/personal holding met het msb/ziekenhuis die zijn vastgelegd in een ledenovereenkomst.
• Er zijn afspraken tussen de voormalige maten (nu vakgroepleden) onderling en met het msb vastgelegd in het vakgroepreglement.
• En er is de oude maatschapsovereenkomst waarin allerlei afspraken tussen de maten zijn vastgelegd. Deze gaan onder andere over de onderlinge verdeling van de gelden.

Waarschijnlijk bijten de bepalingen in het vakgroepreglement met de bepalingen in de maatschapsovereenkomst. In de praktijk komt het ook wel voor dat de vakgroep als maatschap ingeschreven is in het handelsregister bij de Kamer van Koophandel. De Belastingdienst heeft onlangs aangegeven ermee akkoord te gaan dat de gelden uit het msb voor de onderlinge verdeling tussen de maten/vakgroepleden via de oude maatschap blijven lopen. De individuele specialisten hebben natuurlijk recht op hun beloning uit het msb, maar laten dit onderling verdelen via de maatschap.

Voordelen samenvoegen
Om alle onduidelijkheid weg te nemen is het verstandig om de vakgroep en de maatschap samen te voegen. De voordelen hiervan zijn:

• Er is maar één regeling met afspraken tussen de onderlinge maten/vakgroepleden
• De externe bevoegdheid van de individuele maten kan worden beperkt door deze beperking in te schrijven in het handelsregister. Dat kan bij een vakgroep niet.
• De onderlinge winstverdeling kan evenals voorheen via de maatschap lopen en zo kan ook meteen de overige inkomsten worden verdeeld.
• Er is maar één balans en winst-en-verliesrekening nodig.

Dit maakt de onderlinge verhoudingen eenvoudiger en duidelijker.

Marc Schmeits is medisch accountmanager bij accon avm