Het succesvolle Buurtzorg werd in de artikelenserie gebruikt als voorbeeld hoe het wel kan. Terecht, Buurtzorg is een mooi bedrijf dat gebaseerd is op een uitstekende filosofie. Het is een van de weinige Nederlandse zorgaanbieders die echt in staat is geweest om internationale interesse te wekken: van Japan tot de Verenigde Staten. Maar tegelijk is Buurtzorg al lang blij als men de kosten gedekt weet te krijgen die gepaard gaan met de internationale expansie. Financieel rendement is vooralsnog geen doel.

Dat is natuurlijk jammer. Want wat zou het mooi zijn als we een deel van de grote investeringen in ons zorgstelsel kunnen terugverdienen door middel van export. In andere sectoren is dat ook gelukt. Nederlandse bedrijven op het gebied van waterbouw doen over de hele wereld uitdagende projecten en hebben daar een “big business” van weten te maken. De BV Nederland profiteert daarvan. Zou zoiets mogelijk zijn met onze zorg “knowhow”?

Succesfactoren

Naar mijn mening is het beperkt mogelijk. Om succesvol te kunnen exporteren moet aan een aantal voorwaarden voldaan worden. In de artikelen in het Financieele Dagblad kwamen deze nauwelijks aan de orde.

Productizen

Allereerst, om zorg te kunnen exporteren, zul je van het zorgconcept dat je wilt exporteren moeten “productizen”. Anders gezegd, je moet er een product maken: een goed gestandaardiseerd en overdraagbaar totaalconcept waarmee zorgverleners in het buitenland snel aan de slag kunnen. Denk aan McDonald’s en Starbucks. Het gaat niet alleen om goede hamburgers of de lekkere koffie. Er is een uitgekiend totaalconcept ontwikkeld die gebaseerd is op een heldere filosofie en overdraagbaar is aan partners of franchisenemers in het buitenland. Er zijn weinig zorgaanbieders die zo’n heldere formule hebben. Buurtzorg is een uitzondering die de regel bevestigt.

Schaalbaar

In de tweede plaats moet dit “productizen” zo gebeuren dat het schaalbaar is. Je moet het product dat je wilt exporteren relatief eenvoudig kunnen dupliceren met geringe meerkosten. Een prima manier om dit te doen is om het zorgconcept inclusief alle werkprocessen en protocollen te ondersteunen met behulp van een flexibel IT-systeem dat in het buitenland met beperkte aanpassingen toegepast kan worden.

Vervolgens zul je een duidelijk verdienmodel moeten hebben. Je gaat iets exporteren en er moet een prijskaartje aan hangen. Veel zorginstellingen hebben er geen idee van hoe je dit zou kunnen doen, ook omdat ze daar nauwelijks over nadenken. Zij zijn gewend hun zorginspanningen te declareren bij zorgverzekeraars en dat is het dan. Het is al heel wat als er een hoofd marketing of een hoofd verkoop is.

Lange weg

En last but not least, export vraagt om ondernemerschap en veel bloed, zweet en tranen. Het is een lange weg om producten of diensten succesvol te verkopen in andere landen. Vaak kost het jaren om in een land voet aan de grond te krijgen, al helemaal in de wereld van de zorg. De aanloopkosten kunnen eveneens hoog zijn. Voor de meeste zorginstellingen is export daarom niet haalbaar. Bovendien, hoe ga je als bestuurder van een zorginstelling – die werkt met publiek geld – verantwoorden dat je miljoenen investeert in internationale expansie. Geen bestuurder die het in zijn hoofd haalt, en terecht.

Export

Zorgexport kan dus wel, maar is verre van eenvoudig en zal daarom geen hoge vlucht nemen. De beste kansen hebben ketens die gebaseerd zijn op een gestandaardiseerd zorgconcept zoals Buurtzorg, leveranciers van medische hulpmiddelen en apparaten, biotech-bedrijven en een enkel IT-bedrijf dat erin slaagt om een voldoende generiek softwareproduct te ontwikkelen dat internationaal toepasbaar is.

Laurens van der Tang

CEO VitalHealth Software