ggz helpt niet.ggz is ziek en onmenselijk.

lang geleden wist men nog hoe te zorgen voor de zenuw en ziels zieken nu draait het om de poen
schande, bezint u mensen.

En dan lees ik de oproep om actie te gaan voeren tegen de bezuinigingen in de GGZ Inderdaad een eigen bijdrage vragen van de mensen die toch al in een zeer kwetsbare positie zitten is discriminerend en onevenredig hard. Ik ben het eens over duidelijk signaal vanuit de GGZ naar onze regering om dit beleid een halt toe te roepen. Maar ik wil toch een kanttekening plaatsen
Onze bestuurders roeren zich nu…….
Echter het zijn dezelfde bestuurders die jarenlang hebben ingestemd of zelfs een initiërende rol hebben gehad in het huidige beleid. Het zijn dezelfde bestuurders die toename van de bureaucratisering ondersteunden en soms zelfs aanmoedigden om zodoende controle en grip te krijgen op het gehele proces. Kritisch kijken naar de gevolgen hiervan op de directe zorg werd vaak niet gedaan. En als dit al gedaan werd kreeg men geen gehoor. De opmerking dat toenemende bureaucratisering en controle de zorg duurder zou maken waardoor er nog harder bezuinigd zou moeten worden, werd afgedaan als “koudwatervrees” of niet ter zake doende.
De werknemers in de GGZ ervaren hun werk als steeds minder plezierig. Sommigen vroegen zich af waarom verlies ik bezieling in het werk waar ik ooit voor gekozen heb met als doel de medemens in nood te helpen?
Het antwoord is simpel: omdat daar hun autonomie sterk is afgenomen. Het ritme van de
instelling bepaalt wat de hulpverlener op welk uur van de dag moet doen. Het signaal op de werkvloer is dat steeds meer hulpverleners inperking van hun ‘bewegingsvrijheid’ ervaren.
De DBC´s en de zorgverzekeraars bepalen de inhoud. Productiecijfers dicteren de maat. De invoering van de DBC, oorspronkelijk bedoeld als instrument om iets te doen aan de kostenstijging in de gezondheidszorg, heeft op de meeste plaatsen geleid tot een systeem waarin de eigen verantwoordelijkheid van mensen is weggeregeld in een overzicht van wat iedereen in binnen het afgesproken dienstverband dient te doen. Hulpverleners ervaren veranderingen als ‘van bovenaf opgelegd’ en dus als een gebrek aan autonomie. Managers hebben als gevolg van de nieuwe zorgverzekeringswet de neiging om de controlekant te versterken. Regels en procedures gaan voor visie, inhoud en inspiratie. Hierdoor wordt de autonomie van de individuele hulpverlener steeds verder ingeperkt. Dit is van directe invloed op de patiëntenzorg. Hulpverleners hebben het gevoel machteloos te zijn en geen invloed meer te hebben op de inhoud van hun vak en de manier waarop ze hun vak kunnen uitoefenen. Dit heeft apathie en passiviteit tot gevolg.
De behoefte aan zelfbeschikking komt volgens mij voort uit het feit dat mensen graag bezig zijn met iets waarvan ze het gevoel hebben dat ze het kunnen en dat het nut heeft. Als mensen dit gevoel niet hebben, dan daalt bij de meeste mensen de motivatie.
In een hoog tempo blijven hulpverleners zich aanpassen op de veranderingen, waarbij het gevoel van ‘te weinig tijd’ en zichzelf te moeten bewijzen voortdurend aanwezig was. De ene manager is nauwelijks vertrokken of hij wordt vervangen door een ad interim, waarbij je langzamerhand kunt afvragen wie de het volgende personeelslid is dat gaat vertrekken. Ondertussen betalen de hulpverleners op de werkvloer de prijs voor de toegenomen overheadkosten van alle ingehuurde interims (managers en psychiaters), juridische procedures en mogelijke andere onvoorziene kosten. Voeg dit naast de leegloop van de teams, het verlies van collegae en expertise, toegenomen werkdruk, het gebrek aan transparantie, inspraak en gevoel van algehele onveiligheid dan kan ik niet anders concluderen dat het een logisch gevolg is dat de motivatie en de bezieling afneemt.
Gevolg: Meerdere werknemers stappen op, uit onvrede over de gevestigde zorg en beginnen voor zichzelf. Vaak als ZZP maar soms ook om een nieuwe organisatie op te zetten zonder managers en met een minimum aan overhead en de daarbij behorende kosten. Denk hierbij aan het initiatief Buurtzorg en bijvoorbeeld ACT jeugd.
Mijn pleidooi voor het behoud (of de terugkeer) van de menselijke maat binnen de GGZ komt voort uit de behoefte aan verbinding. Door de fusies en reorganisaties trad er maar al te vaak een gevoel van verlies op omdat de verbondenheid met de mensen met wie jarenlang was samengewerkt sterk verminderde. Het proces van schaalvergroting speelt zich bovendien af in een tijd waarin hulpverleners zich vaak niet gehoord voelen. Niet alleen ‘Den Haag’ lijkt doof voor hun protesten, ook lijkt het management steeds verder van hen af te staan. Resultaat is dat sommige hulpverleners zich terugtrekken en een afwachtende houding aannemen. Voor het management betekent de schaalvergroting meestal een verlies van het contact met de basis waardoor de menselijke maat steeds meer verdwijnt.
Gaat het nog goed komen……. Ik ben bang van niet.
De huidige vorm van de GGZ is te vergelijken met een onbewoonbaar verklaarde woning die nog maar net overeind staat. Plamuren en verven helpt niet meer. Ik ben er echter van overtuigd dat er oplossingen gezocht moet worden. Ik heb echter grote twijfels over de ingeslagen weg en we zijn het niet eens met de inhoud van de plannen. Ik heb grote vraagtekens bij het tot nu toe gevoerde beleid, om de ontstane tekorten terug te brengen. Beleidstukken staan vaak vol met krachtige managementtaal die echter ver af staat van de dagelijkse praktijk. Hulpverleners voelen zich miskend in de manier waarop ze al jaren omgaan met de grote verantwoordelijkheid, de hoge werkdruk en de hectiek van de complexe problematiek. Beleid lijkt te worden gestuurd door de plannen die men heeft m.b.t. productiviteit, efficiency en professionaliteit.
Wat echt zou helpen is een directie, management die zich minder regelend, controlerend en veel meer faciliterend opstelt. Bestuurders die zich echt gaan verzetten tegen de huidige zorgverzekering en regelgeving met rugdekking van hun werknemers. Ik zie dit tot stand komen als men gaat kiezen voor coachend en visionair leiderschap waarbij visie, inhoud en passie de eerste prioriteit zijn. Als deze keuzes gemaakt worden waarbij de deskundigheid, autonomie en bezieling de voorrang hebben en voldoende worden gefaciliteerd, dan zie ik gebeuren dat de GGZ weer een prettige en efficiënte werkomgeving wordt die direct ten goede komt aan de patiënten die onze hulp zo hard nodig hebben.
J. Konink, sociaal psychiatrisch verpleegkundige.

Een opnamestop: staken door zorgbobo’s.

Als ze een permanente opnamestop ter waarde van 600 Miljoen per jaar gaan doen, is het probleem opgelost.