Zowel marktwerking als centrale sturing kennen fundamentele nadelen. Marktwerking heeft als consequentie dat de prijs van de geboden zorg weliswaar omlaag gaat, maar dat daar tegenover de hoeveelheid zorg toeneemt. Immers, er is een financiële prikkel om zo veel mogelijk zorg te bieden. Centrale sturing heeft als fundamenteel nadeel dat het een overheid nooit is gelukt om de zorg doelmatig te laten werken. De overheid heeft immers maar één echt instrument in handen bij centrale sturing en dat is regelgeving. En meer regelgeving leidt tot meer (financiële) regeldruk en per definitie tot ondoelmatigheid.
Minder gebruik van zorg
In mijn ogen is de kernvraag: hoe zorgen we ervoor dat er minder gebruik wordt gemaakt van zorg? Dat doen we niet door te zeggen: u bent ziek, dus u moet meer betalen. Nee, dat doen we door ervoor te zorgen dat mensen minder (snel) ziek worden, door te stimuleren dat iedereen zo lang mogelijk fit en actief blijft, door patiënten niet bij het minste of geringste door te verwijzen naar het ziekenhuis. En daar hoort vervolgens ook bij dat we als samenleving solidair zijn met mensen die onmogelijk hun ziekte of beperking kunnen vermijden (omdat ze bijvoorbeeld de pech hebben gehandicapt geboren te zijn).
De gezondheidszorg als patiënt
De zorgsector heeft eigenlijk de remedie zelf al lang geleden bedacht. Een patiënt die niet voldoende reageert op een medicijn of een behandeling krijgt vaak een cocktail aan medicatie en behandelingen in de juiste dosering en frequentie toegediend. Deze uitgebalanceerde combinatie maakt de patiënt beter of de ziekte hanteerbaar. Waarom kiezen we daar niet voor nu de gezondheidszorg zelf patiënt is? Ik pleit voor een cocktail van ingrepen die nog niet eerder consequent en consistent en in samenhang zijn toegepast. Die cocktail moet mijn inziens uit drie ingrediënten bestaan.
1. Een echte investering in preventie, want werken aan preventie heeft structureel het grootste effect op het gebruik van zorg. Dus niet, zoals nu, 1 procent van het totale zorgbudget investeren aan preventie, maar substantieel, langdurig en integraal via alle disciplines van zorg, onderwijs, arbeidsmarkt en welzijn inzetten op bewustwording en stimulering van gezond gedrag, sport, activering van ouderen et cetera.
2. Een radicale keuze voor de eerste lijn ten koste van de tweede en derde lijn. De eerste lijn is er veel meer op ingericht om op betaalbare wijze te voorkomen dat mensen te veel zorg krijgen. Er zijn stappen gezet om meer over te laten aan de eerste lijn, maar tegelijkertijd wordt de eerste lijn ook gekort. Versterking van de eerste lijn betekent dat zorgvragen weggehouden worden bij de (veel duurdere) tweede en derde lijn. Dat moet dan ook gepaard gaan met overheveling van budgetten van diezelfde tweede en derde lijn naar de eerste lijn.
3. Een consequente en niet vrijblijvende stimulering van de directe omgeving van de patiënt om hem te ondersteunen bij het meedoen aan de samenleving. Ook daarin worden nu via de gemeenten eerste stappen gezet en ook daar helpt het niet dat diezelfde gemeenten op voorhand een hoop minder geld krijgen om dit te realiseren dan de rijksoverheid hier voorheen zelf aan uitgaf.
Stop met de welles-nietesdiscussies
Mijn pleidooi is dat politieke partijen stoppen met de eindeloze welles-nietesdiscussies over marktwerking of centrale aansturing en aan de slag gaan met echt fundamentele oplossingen om de zorgvraag te beperken. Voor de meeste niet eens een grote ommezwaai, want veel politieke partijen kiezen nu al voor ingrediënten van deze cocktail. Ik houd hoop. Want of het nou gaat om samenwerken in coalities of standpunten samenbrengen, politici kunnen sowieso goed mixen. Wie weet leidt coalitievorming na de verkiezingen tot de juiste cocktail!
Bas van den Dungen,
raad van bestuurslid Koninklijke Kentalis
Lees ook:
Helemaal met Adje eens, stop met prachtige verhalen en laat de praktijkvelden verder gaan met goede zorg op de juiste plaats, er zijn namelijk al veel initiatieven. Daarnaast is het onderwerp zorg en wonen in een verpleeghuis al meer dan 20 jaar een agendapunt en de zorg daar is alleen maar efficienter geworden niet beter.
Mooie woorden beste Bas van Dungen. Maar hoe kun je investeren in PREVENTIE die voor de Nza protocollair transparant declareerbaar
en controleerbaar, ook op effectiviteit is ? U heeft inderdaad goede THEOR-ETHISCHE voorstellen met mooie woorden om de Zorg weer gezond te maken . Maar punt 2 : gemakkelijk gezegd : overheveling van budgetten , zelfs ten koste van… ,van 2e en 3e lijn naar de 1e lijn ?? Hevelt u ook de aanklevende zorgverleners en gebouwen mede over of ……?? Als u echter Zembla heeft gezien over de verpleeghuis-“”zorg”” dan zou ik graag van u CONCRETE op deze problemen op de WERKVLOER toegesneden voorstellen willen zien om de getoonde VERLOEDERDE zorg voor de kwetsbare ouderen , met hun chronische urineweginfecties , door de heerlijke mix in hun 12-uurs-luiers , de schimmelinfecties in de mond die ook longontstekingen kunnen veroorzaken ,parodontitis en kaakontstekingen met leuke bacterien naar gewrichten en op hartkleppen met daaraan gerelateerde , nauwelijks door zorgprofessionals onderkende ,zelfs vaak ONTKENDE , gevolgen ,door NON-MONDZORG, weer GEWOON ORDENTELIJK te maken . Verbeteren, indien nodig ,komt later wel als de derivaten positief uitkeren, ha ha .Punt 3 bevat weer veel mooie woorden met het verwijt dat het rijk de besparingen op de gemeenten afwentelt , hetgeen ook de bedoeling van de rijksoverheid is geweest voor de overheveling in het kader van BESPARINGEN op de zorg .Hopend niet te veel Campari in uw cocktail te hebben gemixed, wens ik u een goede afdronk en proost op uw concrete “”werkvloeroplossingen””