Er bestaat geen twijfel over het belang van een goede nachtrust tijdens het genezingsproces, een stressvrije werkomgeving en het toedienen van de juiste dosering van een bepaald medicijn. Wat wel vaak over het hoofd wordt gezien, is de directe invloed van de geluidsomgeving hierop. Verstorende geluiden kunnen patiënten ‘s nachts wakker houden. Hoge achtergrondgeluidniveaus leiden tot een verhoogde werkdruk voor medisch personeel. Daarnaast is een goede spraakverstaanbaarheid essentieel in situaties waar door middel van spraak informatie wordt overgedragen, bijvoorbeeld in een operatiekamer.

De akoestiek van een ruimte bepaalt hoe geluid zich gedraagt.  De vorm van een ruimte, de gebruikte materialen voor wanden, vloeren en plafonds, maar zeker ook de inrichting hebben invloed op de ruimteakoestiek. Wanneer een geluidsgolf iets raakt, kan de energie geabsorbeerd, doorgelaten of gereflecteerd worden. Een gebrek aan absorptie, en dus veel reflecterende oppervlakken,  zorgt voor een verhoging van het algehele geluidsniveau in een ruimte. Dit kan tot stressvolle situaties leiden. Daarnaast wordt het dan lastig om te bepalen waar een bepaald geluid vandaan komt én wordt het moeilijker om spraak te verstaan.  Dit laatste is erg belangrijk aangezien 40 procent van de werkweek van een zorgprofessional bestaat uit verbale communicatie.

Verspreiding van geluid in gangen

In Engeland is onderzoek gedaan naar de verspreiding van geluid in een ziekenhuisgang en de aangrenzende beddenkamers.  Een kleine aanpassing in de lay-out en het vervangen van het metalen  (reflecterende) plafond door een absorberend plafond, zorgde ervoor dat geluiden zoals gesprekken, telefoons en loopgeluiden op de gang tot veel minder verstoringen in de beddenkamers leiden.  Het ontbreken van reflecties droeg hiertoe bij, maar met name ook de bijbehorende verandering in het gedrag van de zorgmedewerkers. Het is een bekend fenomeen dat mensen geneigd zijn minder geluid te maken in een stillere omgeving, het zogeheten ‘bibliotheekeffect’.

Gezamenlijke woonkamers

Een omgekeerd effect, het ‘café-effect’, komt veel voor in de gezamenlijke woonkamers in de ouderenzorg en huisvesting voor mensen met een verstandelijke beperking.  Deze ruimtes zijn vaak met harde materialen afgewerkt en schaars gemeubileerd, waardoor er veel galm is.  Hierdoor lopen de geluidsniveaus snel op. Daardoor gaan mensen harder praten en wordt er uiteindelijk dus méér geluid gemaakt. Dit kan zowel voor de bewoners als voor het zorgpersoneel voor veel overlast zorgen.

Zoals voor veel gebouwinvesteringen geldt is het lastig om precies te berekenen wat de investering in een goede geluidsomgeving precies zal gaan opleveren. Zeker wanneer de winst die te behalen valt uiteindelijk in een ander potje terechtkomt dan waaruit de initiële investering gedaan is.  Om echt te kunnen innoveren en healing environments een kans te geven is het dus belangrijk om verder te kijken dan de eigen budgetten. En om alle investeringen die in het binnenklimaat gedaan worden in een breder en geïntegreerd perspectief te plaatsen.

Ecophon blogt op Zorgvisie over goede werkomgevingen in de zorg. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van Ecophon blogs.