Staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten van VWS komt met een complex antwoord over hoe kwaliteit in de Wmo geborgd gaat worden. Gemeenten moeten via een integraal toezichtsysteem de kwaliteit in de gaten houden. Kwaliteit wordt in dit systeem uitgedrukt in termen van cliëntentevredenheid. En als er signalen zijn dat het ergens mis gaat dan past de staatssecretaris het ‘comply or explain’ principe toe. Oftewel; hoog vertrouwen, maar als er desondanks iets mis gaat heb je wat uit te leggen als gemeente.
Zware rol IGZ
Volgens Veldhuijzen kan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) hier een tijdelijke rol bij spelen. Maar juist daar wil de Kamer niets van weten. Een Kamermeerderheid wil een zware, blijvende rol van de IGZ. De staatssecretaris komt binnenkort met een nota van toelichting over het toezicht in de Wmo en dan komt er ook meer helderheid over dit vraagstuk.
Betreurenswaardig
Dat Kamerleden een blijvende rol van de IGZ willen in de Wmo is zowel begrijpelijk als betreurenswaardig. Het is begrijpelijk dat politici die nu hun handtekening onder een wet zetten straks niet het verwijt willen krijgen dat ze de boel slecht geregeld hebben. Want de vingers zullen na het onvermijdelijke eerste incident in de begeleiding massaal naar de politiek wijzen. De volksvertegenwoordigers willen dus een toezichthouder die zoveel mogelijk incidenten kan voorkomen en die ook de schuld kan incasseren als ergens een misstand over het hoofd gezien wordt. Aangezien de IGZ nu al de kop van jut is, past die rol uitstekend bij dit instituut. Het is echter betreurenswaardig omdat deze gang van zaken helemaal tegen het idee van de Wmo in gaat. Want waarom zouden gemeenten niet zelf voor de kwaliteit kunnen zorgen? Den Haag vindt het prima om allerlei taken over te hevelen, maar schijnbaar niet om de ultieme controle uit handen te geven. En dat is voor een participatiewet van burgers voor burgers best jammer. (Zorgvisie – Wouter van den Elsen / Twitter)
Is er wel voldoende bekend hoe gemeentes omgaan met wmo geld.??
Volgens mij niet
Ik kan mijn argumentatie niet beter onderbouwen dan met een Zorgvisie artikel van vandaag: https://www.zorgvisie.nl/Financien/13738/Gemeenten-hanteren-te-lage-tarieven-huishoudelijk-hulp.htm
Ik begrijp de teleurstelling van Wouter den Elsen. Toch is het goed om het volgende nog eens te benadrukken: de WMO is een participatiewet. De burger is aan zet. De gemeente faciliteert en regisseert. Participatie houdt ook in dat de burger als volwaardig participant wordt beschouwd. In een lezenswaardige brochure laat Zorgbelang Noord Holland zien dat met name het recht op klagen, nog onvoldoende is geborgt. Vanuit de zorg wordt op korte termijn de WZC van kracht, waarin rechten van de hulpvrager uitputtend zijn geregeld. De WZC geldt niet voor de WMO. Burgers moeten dan terugvallen op algemene regelingen vanuit het algemeen bestuursrecht en de WMO zelf. De brochure laat ook zien dat gemeenten hierin vaak nog onvoldoende voorzien (Clientenrechten in de WMO – Zorgbelang Noord Holland. Er moet dus nog wel wat gebeuren…
Waarom gaan deze plannen “helemaal in tegen het idee van de Wmo?” Volgens mij is breed bekend dat de Wmo vooral gericht is op kostenbesparing en dat het beheersen van de kosten binnen de AWBZ lastig was. De gemeenten hadden een aantal voordelen. Zo hadden zij geen verplichting om zorg te leveren (in de AWBZ is dit wel het geval). Zorg vanuit een gemeente zou een gunst zijn. Daarnaast konden gemeenten zorgaanbieders fel laten concurreren om de markt. Dat kon mede omdat de gemeenten niet van zorgaanbieders hoefden te eisen dat deze zich aan allerlei kwaliteitseisen zouden houden. Het gevolg is bekend. Daar zit wat mij betreft geen groot idee achter van de gemeente die de zorg beter lokaal kan regelen etc. Sterker, vanuit de landelijke politiek maakt(e) men zich zorgen of de gemeenten wel in staat zouden zijn de Wmo uit te voeren en of de tucht van de verkiezingen wel voldoende reinigend zou werken indien gemeenten hun verantwoordelijkheden niet goed zouden oppakken. Een andere zorg was dat de zorgkwaliteit, aanspraken en toegankelijkheid sterk zou gaan verschillen tussen gemeenten. Dat was niet de bedoeling. Kortom, de huidige wensen van de Tweede Kamer zijn volledig consistent met de overwegingen van destijds. Misschien niet met de politieke spin die aan dit beleid werd gegeven, maar die spin geloofde toch niemand. Of toch? Wouter brengt mij aan het twijfelen.