De griepgolf van de afgelopen maanden heeft aangetoond hoe kwetsbaar de acutezorgketen is. De afgelopen jaren is structureel veel lucht uit de acutezorgketen gehaald waardoor deze in veel regio’s de meest recente stresstest niet heeft doorstaan. Veel ziekenhuizen hebben in hun regio de acute-opnamecapaciteit laten coördineren door ambulancediensten en hun electieve programma gereduceerd. Maar ondanks deze maatregelen heeft de griepgolf meerdere algemene ziekenhuizen voor langere tijd ontwricht. Iets wat vaker gaat gebeuren als er niet geïnvesteerd wordt in de beschikbaarheid van de acute zorg in ziekenhuizen.

Druk op acute zorg van verschillende kanten

Fusies van ziekenhuizen met concentratie van acute zorg aan de ene kant en de steeds strengere kwaliteitseisen (neem de nieuwe IC-richtlijn en het kwaliteitskader spoedzorg) aan de andere kant, zorgen voor reductie van capaciteit verdeeld over het land en voor stijging van de kosten voor beschikbaarheid van acute (en IC-)zorg. De arbeidsmarktontwikkeling met grote tekorten aan gespecialiseerd personeel, zowel artsen als verpleegkundigen, zorgen nu voor extra druk op de beschikbaarheid van acute zorg. Het tekort aan personeel leidt tot sluiting van IC-bedden en minder gekwalificeerd personeel op de seh. Dat heeft niet alleen een negatief effect op de capaciteit. Het heeft ook een opdrijvend effect op de kosten omdat elk ziekenhuis met de inhuur van dure uitzendkrachten zijn acute zorg zal proberen te borgen. Extra zorgelijk wordt het als je hier de demografische ontwikkeling – de vergrijzing van Nederland – naast zet.

Samen verantwoordelijk voor beschikbaarheid

Natuurlijk moeten de ketenpartners bespreken wat beter kan in de keten. Ziekenhuizen moeten hun ligduur en doorstroming naar verpleeg- en verzorgingshuizen optimaliseren en extra capaciteit inbouwen in het influenzaseizoen. Maar hiermee komen we er niet. Overheid en zorgverzekeraars moeten ook hun verantwoordelijkheid nemen en beschikbaarheid van acute en IC-zorg voor alle ziekenhuizen financieel ondersteunen. Alleen de ziekenhuizen met een verzorgingsgebied waar de aanrijtijd langer dan 45 minuten kan zijn, krijgen nu een beschikbaarheidstoeslag. Dat is niet reëel, niet langer vol te houden en uiteindelijk een gevaar voor de beschikbaarheid van acute zorg. Zeker in tijden dat er druk op staat.

En zullen we stoppen met steeds maar weer alle kwaliteitseisen van acute en IC-zorg aanscherpen? Dat op deze manier de kwaliteit verhoogd wordt, is een illusie. Alleen door meer samen te werken en het anders te organiseren kunnen we de kwaliteit van acute zorg verder omhoog krijgen. Laten we hiermee starten voor het volgende griepseizoen voor de deur staat.

Suzanne Kruizinga, raad van bestuur Wilhelmina Ziekenhuis Assen