Maar de Hamvraag is natuurlijk: ‘wat dat dan is een maatschappelijk salaris?’. De helft van onze premier? Het dubbele? Of misschien wel vijf keer? Ik weet het niet en als ik eerlijk ben interesseert het me geen biet. De relevante vraag is helemaal niet of dokters te veel of te weinig verdienen. De relevante vraag is waarom alle dokters, goed en slecht, snel en langzaam over één kam gescheerd worden. Ze genieten een min of meer een gestandaardiseerd norminkomen. Even stompzinnig als naïef.
Stompzinnig omdat het onderhandelen over een gemiddeld inkomen voor een doelgroep van ruim 15000 professionals maar één kant uit kan gaan en dat is omhoog. Dat komt omdat de overbetaalden zich onzichtbaar houden en de onderbetaalden moord en brand schreeuwen en terecht meer vragen. Een norminkomen is naïef omdat het volledig voorbij gaat aan de enorme verschillen in kwaliteit, werkomgeving en productiviteit van de medische professional. Er is niets méér demotiverend dan te ervaren dat hard werken met hoge kwaliteit niet of nauwelijks leidt tot een beter inkomen. Dan maar een tandje minder is al snel de conclusie. Norminkomens leiden dus tot prijsopdrijving en tot kwaliteitsvervlakking. Kan het erger?
Maar wat moet het dan wel zijn? Simpel en recht. Óf de overheid stelt vertrouwen in de markpartijen en laat de aangelegenheid van het honorarium volledig over aan het spel tussen de managers van de instellingen en de dokters. Laat zij maar op basis van een helder omlijnde strategie met doelen vaststellen hoeveel een bepaalde dokter waard is. Differentiatie is het devies: de toppers veel, de rest normaal. Óf de overheid heeft geen vertrouwen in de marktpartijen en stelt een maatschappelijk salaris vast (één keer onze premier?). Zij neemt dan de consequentie voor lief dat er geen of nauwelijks prikkels zijn voor kwaliteit en productie.
Nu hebben we het slechtste van beide werelden, oncontroleerbare excessen, geen kwaliteitstransparantie, nauwelijks productieprikkels en toch een permanente opwaartse druk. De conclusie is duidelijk: ieder krijgt zijn verdiende loon. Maar daar schieten we als samenleving niets mee op. (Jaap Maljers, ondernemer in de zorg)
