Drie vragen

Toch gingen de gerezen vragen over dat sponsorschap niet alleen over het geld en die stoelen in het stadion van Groningen, maar ook of een dergelijke sponsoring wel past bij een maatschappelijke organisatie als een thuiszorginstelling. En daaraan gekoppeld of een dergelijke actie wel past bij een instelling die een jaar geleden nog aan het infuus lag van de overheid van tientallen miljoenen euro steunverlening aan het moederconcern Meavita. Een derde aspect rond deze kwestie werd aangeroerd in een interview met Han Noten, voorzitter van ActiZ, op Radio 1, waarbij het ging om de vraag of de thuiszorg dat gewoon kan doen omdat het een marktonderneming is of dat het niet kan vanwege het maatschappelijke karakter van een dergelijke instelling.

Welnu drie vragen die een korte reactie rechtvaardigen.

Sponsoring alom

Ten eerste de vraag of een maatschappelijke instelling wel een voetbalclub mag sponsoren. Zo’n vraag is tenenkrommend, zeker als je kijkt wat er in het verleden vanuit de zorg allemaal is gebeurd aan sponsoring. Nog niet zo lang geleden werd meer dan de helft van de eredivisie gesponsord door maatschappelijke ondernemingen als zorgverzekeraars, ziekenfondsen en zorgkantoren die onder het label van het moederconcern opereerden. Ook aanbieders deden er vrolijk aan mee, zeker in het begin van de invoering van de zogenaamde marktwerking in de zorg. Een verschijnsel dat parallel liep met het verstrekken van creditcards, lease-auto’s, business-seats, hoge salarissen, bonussen, hypotheken en goudgerande afvloeiingsregelingen aan bestuurders in de zorg. Dat kon allemaal onder het label van de vrije markt. Deze vraag is dus inderdaad een storm in een glas water.

Van de ondergang gered

De tweede vraag is relevanter. Kan een instelling zo’n uitgave doen als ze net van de ondergang gered is op kosten van de collectieve premiebetaler? Tientallen miljoenen zijn er onverhoeds door staatssecretaris Bussemaker tegenaan gegooid om Meavita te redden, waaronder Thuiszorg Groningen. Enige terughoudendheid lijkt dan op zijn plaats als het gaat om dit soort uitgaven. Anderzijds kan gezegd worden dat een dergelijk bedrag niet zo erg groot is als je daarvoor je medewerkers een beetje extra kunt belonen, medewerkers die hun best hebben gedaan om weer uit de misère te komen. Dan mogen ze van mij gratis naar een wedstrijd kijken in het stadion van FC Groningen. Desalniettemin past een zekere terughoudendheid met dit soort uitgaven als je net ten koste van de gemeenschap van een faillissement bent gered.

Vrije onderneming

En met deze constatering kom ik aan de derde vraag die in het bovenvermelde interview met Han Noten aan de orde kwam. Naar aanleiding van de vraag of dat wel kon wat Thuiszorg Groningen had gedaan, stelde Noten dat hij de commotie überhaupt niet begreep, want het betrof hier een besluit van een onderneming die gewoon in de vrije markt opereert. De thuiszorg is volgens Noten een volledig vrije marktsector geworden waar dit soort activiteiten heel gewoon zijn. Dat is een zaak van de onderneming zelf en daar heeft de samenleving niets over te vertellen.

Steun van de overheid

Welnu, dat is toch wel een merkwaardige reactie. De thuiszorg is nog steeds voor een belangrijk deel gereguleerd, met tarieven, toezicht en communistische zorgkantoren. Verder heeft de sector bijzondere aandacht van de politiek als het gaat om de invulling van de zorg, de condities en de kwaliteit en kwantiteit. De thuiszorg is nog steeds onderdeel van de collectieve boekhouding van de staat, dat zal de sector wel merken bij de komende bezuinigingen. En als instellingen voor thuiszorg in financiële problemen komen, staat de koepel van Han Noten weer klaar om bij de overheid steun te vragen. Dan is de thuiszorg weer een belangrijk maatschappelijk gegeven dat steun verdient van de overheid. Dus de boute uitspraak van de voorzitter staat nogal haaks op de werkelijkheid. Maar ja, hij doet wat alle andere voorzitters in de zorg ook doen: als het goed gaat, is het een zaak van de vrije markt en als het wat minder goed gaat, is het een zaak van de overheid. En zo kun je nooit stuk bij de achterban.

Overigens zei Noten er nog wel bij dat hij persoonlijk wellicht een andere afweging zou hebben gemaakt ten aanzien van dat sponsorschap van Groningen. En door dat gezegd te hebben, heeft hij de dekking helemaal goed geregeld. FC Groningen kan er nog wat van leren.

Rob Scheerder