Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw is het aantal ziekenhuizen in Nederland met bijna 50 procent gedaald. Soortgelijke bewegingen vonden plaats in de vvt- en ggz-sector. En ze gaan nog steeds door. Zo maakte huisartsenlaboratorium SHL-Groep onlangs bekend een fusie te verkennen met Star-MDC. Ggz-aanbieders Parnassia Groep en Antes werken al een geruime tijd aan een fusie. En de academische ziekenhuizen AMC en VUmc maakten eerder dit jaar bekend dat zij hun fusieplannen willen doorzetten. Vermoedelijk zullen dit jaar minstens vijftig fusies of overnames in de zorg plaatsvinden, voorspelde Boer en Croon begin dit jaar.

Optimale schaalgrootte

Dat die fusies niet alleen schaalvoordelen maar ook schaalnadelen kunnen opleveren, werd duidelijk uit onderzoek van Bart van Hulst en Jos Blank van de TU Delft in 2014. Zij berekenden wat de optimale schaalgrootte is voor ziekenhuizen. Volgens hen zijn alle ziekenhuizen in Nederland eigenlijk al te groot. ‘Op dit moment zijn er voor de Nederlandse algemene ziekenhuizen vanuit bedrijfseconomisch perspectief geen schaalvoordelen meer te behalen’, luidde hun conclusie.

Tegendraadse visie Mayo Clinic

Het is in dit verband interessant om kennis te nemen van de tegendraadse visie van Mayo Clinic. Want ook in Amerika zijn fusies en overnames in de zorg aan de orde van de dag. Volgens een onderzoek van JAMA fuseerden in 2014 maar liefst 95 ziekenhuizen. Dat was sinds het jaar 2000 niet meer voorgekomen. Mayo Clinic gaat dwars tegen deze trend in. Vorige week stond in de US News & World Report een interview met John Noseworthy, de CEO van Mayo Clinic. Hij licht toe waarom Mayo Clinic deze keuze maakt.

Waarde voor de patiënt

Noseworthy benadrukt dat schaalvergroting en versterking van inkoopmacht niet noodzakelijkerwijs leiden tot aandacht voor betere zorg voor de patiënt. Naar zijn mening is focus op echte waarde voor de patiënt een betere strategie om te concurreren. Mayo Clinic doet dit vooral door in te zetten op digital health. Kennis wordt zoveel mogelijk digitaal vastgelegd in Care Process Models. AskMayoExpert is een geavanceerd digitaal platform waarmee deze Care Process Models eenvoudig ontsloten kunnen worden.

Mayo Clinic Care Network

Mayo Clinic biedt deze kennis via licenties aan andere zorgaanbieders aan die lid worden van het Mayo Clinic Care Network. Hierdoor kan de unieke kennis en ervaring van Mayo Clinic grootschalig worden verspreid. Zo nodig kunnen specialisten van Mayo worden geconsulteerd (door e- of videoconsultaties) wanneer behandelende artsen daar behoefte aan hebben. En – alleen indien echt nodig – kan de patiënt worden verwezen naar Mayo Clinic. Hiervoor kunnen verwijzende artsen gebruikmaken  van een uniek online verwijzingsportaal. Met deze portal kunnen ze niet alleen verwijzen, ze houden ermee ook inzicht in alles wat er na de verwijzing met de patiënt gebeurt.

‘They walk the talk’

Dit alles stelt Mayo Clinic in staat zich te blijven toeleggen op datgene waar men al 150 jaar echt goed in is: ‘providing face-to-face care for people who are seeking hope and solutions’. ‘The needs of the patients come first’, zeggen ze bij Mayo Clinic tot vervelens toe, en het moet gezegd: ’they walk the talk’.

Als dat het leidende principe zou zijn voor Nederlandse zorginstellingen zouden er wellicht minder fusies plaatsvinden.

Laurens van der Tang, CEO VitalHealth Software