Neem de eerstelijn. Huisartsen gebruiken huisartsinformatiesystemen (HIS). Het leverancierslandschap is al minstens tien jaar min of meer stabiel, maar gefragmenteerd met wel zeven verschillende leveranciers. PharmaPartners is marktleider, en snoept jaarlijks wat marktaandeel erbij. Daarnaast is er een verandering gaande. Huisartsen hebben zich de afgelopen jaren namelijk georganiseerd in zorggroepen. Zorggroepen maken in toenemende mate gebruik van een nieuwe generatie systemen: keteninformatiesystemen (KIS). Deze systemen ontwikkelen zich relatief snel.

Koploperspositie

Het is boeiend om te zien hoe Nederland mede hierdoor internationaal gezien nu een koploperspositie heeft ingenomen als het gaat om de invoering van geïntegreerde zorg. Bovendien is met het keteninformatiesysteem een ‘backbone’ ontstaan waardoor nieuwe innovaties versneld hun weg kunnen vinden. Denk aan zelfmanagement, online behandelen en consultatie op afstand. Keteninformatiesystemen vormen hiervoor de basis en voegen in een hoog tempo dit soort functionaliteiten toe.

Bij ziekenhuizen is het beeld volstrekt anders. De markt van ziekenhuisinformatiesystemen (ZIS) is sterk in beweging en dreigt alleen maar verder te fragmenteren. Er is natuurlijk ChipSoft. Een gerespecteerde partij met een marktaandeel van 30 à 40 procent, die bij UMC Utrecht op indrukwekkende wijze heeft laten zien hoe er binnen relatief korte tijd bij een groot ziekenhuis geïmplementeerd kan worden. ChipSoft lijkt er echter niet in te slagen om buiten Nederland door te breken. Daardoor zijn de groeikansen beperkt. Bovendien heeft het product een gedateerde architectuur. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dit laatste voor vrijwel iedere andere concurrent ook geldt, behalve voor het Portugese bedrijf Alert, maar daar is het zoals bekend slecht mee afgelopen.

Fragmentatie en veroudering

Voor het overige is de markt een ratjetoe. Epic leek op weg in Nederland de goede tweede te worden, maar hapert, onder meer door een moeizame implementatie bij UMC Radboud en een prijskaartje dat in toenemende mate belemmerend werkt. Bovendien investeert Epic maar mondjesmaat in functionaliteit voor de Nederlandse markt. UMC Groningen en Erasmus Medisch Centrum kozen verrassend voor Siemens, maar of dat goed zal gaan is de vraag. Siemens heeft nog veel te ontwikkelen.

En zo heeft iedere sector in de zorg zijn verhaal. Meestal bevatten die verhalen dezelfde ingrediënten: veel fragmentatie en veel verouderde systemen, met hier en daar lichtpuntjes.

Succes in België

In België doen ze dat beter. Vitalink, het nieuwe digitale platform van de Vlaamse overheid voor het delen van zorg- en welzijnsgegevens, is succesvol. De Belgen hebben goed gekeken naar de fouten die in Nederland zijn gemaakt bij de invoering van het landelijke epd. De introductie van Vitalink heeft tamelijk geruisloos plaatsgevonden, terwijl de invoering van het LSP in Nederland nog steeds moeizaam gaat.

Open systemen

Het versnipperde IT-landschap betekent voor ‘Nederland Polderland’ dat er maar één realistische strategie is: inzetten op open systemen. Iedereen mag gebruiken wat hij wil, mits voldaan wordt aan open standaarden zodat gegevens kunnen worden uitgewisseld. Het Landelijk Schakelpunt (LSP) vervult een sleutelrol om dit te faciliteren. Onbegrijpelijk dat we hier in Nederland zo weinig belang aan hechten.