De hervorming van de langdurige zorg is door de Tweede Kamer. Het parlement heeft bij amendement her en der nog enkele verstandige punten en komma’s aan het wetsvoorstel toegevoegd, zoals de cliëntondersteuning, hun eigen proactieve rol bij de opstelling van het zorgleefplan en de wettelijke verplichting voor gemeenten en zorgverzekeraars om hun samenwerking vast te leggen.
Kosten AWBZ
In totaal geeft het kabinet 3 miljard minder uit aan de langdurige zorg dan oorspronkelijk geprognosticeerd was. Staatssecretaris Van Rijn meldde dat in 2017 nog steeds evenveel aan langdurige zorg wordt uitgegeven als vandaag de dag. Even wat cijfers. De AWBZ kostte in 1980 4,7 miljard euro. Ruim dertig jaar jaar later is dat bijna 30 miljard: meer dan het zesvoudige. Iedere volwassene betaalt gemiddeld 3000 euro per jaar aan AWBZ-premie. Al dat extra geld is vooral nodig geweest voor loon- en prijsstijgingen. Er zijn relatief weinig extra ouderen voor geholpen, zo becijferde het SCP al in 2008.
Tegen het wetsvoorstel
Corrie van Brenk, de voorzitter van de Abvakabo FNV, verzet zich tegen de hervorming en trommelde daags voor de behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede kamer, via een paginagrote advertentie in de Volkskrant (kosten: 44.663 euro; bron: De Persgroep advertising) nog bekende Nederlanders op om de zorg te redden. Want, zo betoogt de vakbond, verzorgingshuizen moeten massaal sluiten en er komen massaontslagen, tot wel 120.000 zorgmedewerkers. Ondertussen doet Abvakabo FNV als enige vakbond niet mee aan welk cao- of werkgelegenheidsakkoord dan ook.
80 procent van de AWBZ-uitgaven zijn loonkosten. Fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden zijn vanzelfsprekend en een must, daar moet je niet aan willen tornen. Maar wat voegt de Abvakabo FNV met zijn huidige opstelling daaraan toe behalve onrust onder medewerkers en kwetsbare ouderen?
Rem op de begroting
De rekensommetjes die in de advertentie worden gemaakt, kan ik niet volgen. De bezuiniging is niets anders dan een rem op de in eerdere VWS-begrotingen opgenomen groeipercentages van wel 5 procent voor de langdurige zorg. Dat bedoelt Van Rijn als hij in de Tweede Kamer zegt dat er in 2017 evenveel geld naar de zorg gaat als nu. Is dat waar het de Abvakabo FNV om is te doen? Zijn ze niet zozeer bezorgd om de kwetsbare ouderen zelf, als wel om 4 procent loonsverhoging? En zijn de mega-aantallen ontslagen die Van Brenk in het vooruitzicht stelt dan niet het gevolg van het eigen beleid van de Abvakabo? Als je afziet van loonsverhoging kan iedereen bij wijze van spreken aan het werk blijven, want het geldbedrag voor de langdurige zorg verandert niet (quote Van Rijn). Het zou zo maar een optie kunnen zijn in deze tijden van na-ijlende crisis. Ik vind dat een vakbond als belangenbehartiger van zijn leden deze viool meer moet bespelen.
Duizenden ontslagen
En dan dat getal: 120.000 ontslagen. Als je ervan uitgaat dat een fulltime formatieplaats in de zorg 30.000 euro kost en je deelt dat op 3 miljard, kom je op maximaal 100.000 te verminderen formatieplaatsen. Als de loonkosten 80 procent van de langdurige zorgkosten uitmaken, zoals uit veel onderzoek blijkt, worden het maximaal 80.000 ‘ontslagen’. En er zal (en kan!) ook in beheer, bureaucratie, management en beleidsfuncties flink worden gesneden. De groei in dit soort functies is de afgelopen decennia wel verdertigvoudigd.
Daarnaast zal er zeker nieuwe werkgelegenheid ontstaan in allerlei diensten waar ouderen gebruik van willen maken en voor willen betalen, want de inkomens- en vermogenspositie van ouderen is tegenwoordig zelfs beter dan die van jongeren.
Doemcijfers
Ik denk dat in de berekeningen van verminderde werkgelegenheid alle deeltijdwerkers zijn meegenomen om het effect van het getal te vergroten. Het zou Abvakabo FNV en gerenommeerde en gerespecteerde economen en financieel geografen als Arnold Heertje en Ewald Engelen, die de Red-de-zorg-advertentie van Abvakabo FNV mee hebben ondertekend, sieren als zij bij het gebruik van de doemcijfers dit soort relativeringen een plek hadden gegeven.
Veranderingen zijn aangekondigd
Ik bagatelliseer absoluut niet de omvang van de veranderingen en de onzekerheid die dat voor mensen met zich meebrengt. En dit soort mega-veranderingen moeten zorgvuldig en respectvol worden uitgevoerd. Maar het is nu ook weer niet zo dat dit van de ene op de andere dag plaatsvindt. 35 jaar geleden doceerde emeritus hoogleraar Guus Schrijvers aan zijn studenten dat verzorgingshuizen in Nederland binnen 25 jaar zouden verdwijnen. En eind jaren tachtig, begin jaren negentig werd in het kader van de toen vigerende Wet op de Bejaardenoorden het einde van het verzorgingshuis al in het vooruitzicht gesteld.
Ik reken erop dat de Abvakabo FNV voor zijn leden en de ouderen zijn plaats in het orkest als eerste violist inneemt. Het zou de bond sieren.
Hetti Willemse
Het kabinet zet de medewerkers buitenspel. Het is het paard achter de wagen spannen, als je nu massaontslag creëert in de zorg, terwijl in de toekomst de medewerkers weer hard nodig zijn (in 2017 is het budget weer gegroeid naar het huidige). Het was al de vraag of er in de toekomst voldoende zorgverleners zouden zijn. De wijze waarop er nu ‘beleid’ gevoerd wordt, leidt er toe dat scholieren minder snel voor een beroep in de zorg zullen kiezen. Hoewel ik zelf geen voorstander ben van de CAO Abvakabo, vind ik het verzet tegen de hervormingen in de zorg in de huidige vorm, terecht.
Waarom niet een groeistop in de zorg ipv deze rigoureuze bezuinigingen? Is dat niet meer toekomst gericht, en leidt dat niet tot meer rust? Het antwoord is, dat ‘we’ nou eenmaal de 3% norm moeten halen die Europees is afgesproken. Maar met visie op zorg heeft dat niets te maken.
De Abvakabo is de laatste jaren niet constructief bezig. Ze polariseren en zorgen voor onrust. Reden voor mij om twee jaar geleden mijn lidmaatschap op te zeggen. De andere bonden hebben voor de tweede keer een CAO afgesproken mét loonsverhoging. Als het aan de Abvakabo ligt, krijgen we een CAO zonder enige loonsverhoging (zie de CAO met BTN). Wat vervelender is, is dat Abvakabo lokaal de onderhandelingen voor een sociaal plan tegenwerken en dat o.a. de in het artikel genoemde staffunctionarissen (40% formatiereductie), daardoor geen duidelijkheid krijgen over de randvoorwaarden bij gedwongen ontslag. Ook is het een slechte zaak dat Abvakabo niet meewerkt aan (regionale) banenplannen, die de gevolgen van de arbeidsmarkteffecten proberen op te vangen. Abvakabo zet met de huidig koers zichzelf en de medewerkers buiten spel.
Overigens is de 45.000 euro peanuts in het licht van de miljoenen die ABVA besteedt aan het organising traject.
@Draayer en @Maarten; er zijn wel degelijk structurele salarisverhogingen afgesproken, ook in de 2 Cao’s VVt die ABVA niet tekende. Bizar is juist dat ABVA met BTN afspraken maakte voor een structurele nullijn in 2014.
Het verrast niet dat juist economen de Abvakabo FNV steunen. Zij weten dat de salaristijgingen in een sector gelijke tred moeten houden met andere sectoren. Zo niet dat neemt het arbeidsaanbod af en zal er op termijn een tekort ontstaan.
In dit geval neemt ook de baanzekerheid fors af en vooral voor verzorgenden aan het eind van hun schaal. Dat is het gevolg van het beleid en dat los je niet op door het salaris te bevriezen. De arbeidsvoorwaarden gaan er flink op achteruit en het is de taak van de Abvakabo FNV om zich daar tegen te verzetten.
Maar in ieder geval komen ze wel voor werknemers op. Al jaren geen salaris verhoging omdat er steeds wat te bezuinigen valt is voor de met name lagere functies ook niet reëel
Henk