Begeleiding naar de gemeenten, persoonlijke verzorging en verpleging naar de Zorgverzekeringswet (Zvw) en zware zorg naar de Wet Langdurige zorg (Wlz). Dat is allemaal afgerond en nu volgt morgen het antwoord op de vraag wat we er tot nu toe mee opgeschoten zijn. Vanuit mijn bescheiden positie durf ik al te zeggen dat dit vrij weinig is. Allereerst moet je kijken wat voor zorggebruikers is veranderd. Voor hen betekent de transitie tot nu toe concreet het aanleren van zelfstandigheid en het inschakelen van mantelzorg of het eigen sociale netwerk. En het betalen van allerlei nieuwe vormen van eigen bijdrage.

Afwentelen

Zijn er door gemeenten en verzekeraars dan geen mooie nieuwe zorgproducten voor zorgvragers neergezet? Nog niet echt, zou ik zeggen. Veel contracten zijn in 2015 voortgezet in het kader van ‘de continuïteit van zorg  behouden’. 2016 wordt het echte jaar van de waarheid. Hopelijk gaan we allerlei mooie kleinschalige zorgprojecten zien. Maar ik vrees dat het nare effect van ‘afwentelen van zorg’ roet in het eten gaat gooien. Gemeenten zullen proberen te besparen door er bij cliënten op aan te dringen een Wlz-indicatie aan te vragen, zodat ze dan geen ondersteuning uit de Wmo hoeven te leveren. Zorgverzekeraars hebben geen directe invloed op de cliënt, maar kunnen de zorgaanbieders prikkelen om zuinig om te gaan met zorg, bijvoorbeeld door de budgetten te maximeren. Zorgaanbieders kunnen dan bij een beperkt budget voor extramurale zorg bestaande cliënten voorstellen een Wlz-indicatie aan te vragen of nieuwe cliënten naar een andere zorgaanbieder sturen.

Eerlijk delen

Een positiever scenario is natuurlijk ook mogelijk. En dat is dat de partijen er in regionaal verband uitkomen. Denk aan projecten voor ‘shared savings’ en ‘populatiegerichte bekostiging’. Hierbij werken het Rijk, de verzekeraars, gemeenten en zorgaanbieders doelmatig samen en komen de besparingen niet bij slechts één van hen terecht, maar bij hen allemaal. Denk bijvoorbeeld aan het gezamenlijk inkopen van zorg en het delen van budgetten. Eerlijk gezegd gebeurt dat laatste nu alleen nog maar op zeer beperkte schaal en op experimentele basis. Maar hoop doet leven.

Transitie langdurige zorg

De AWBZ gaat in delen over naar de Wmo en de Zorgverzekeringswet. Ook de Participatiewet en de Wet jeugdzorg worden gedecentraliseerd. Hoe verloopt deze enorme stelselwijziging?