Voor een wijkverpleegkundige die net van de hbo-v komt is het moeilijk om een duidelijk beeld te krijgen van het beroep wat haar te wachten staat. Moet ze zich bezighouden met ‘ontwikkelingen op het gebied van welzijn, wonen en zorg’, moet ze vanwege taakherschikking een pseudo-huisarts worden, of moet ze zich richten op het zelfmanagement van diverse doelgroepen? “Waar vraagt de markt om?” vroeg me laatst een lector die verbonden is aan een hbo-v, “wij bewegen mee met de vraag van de aanbieders en de markt”.

Wat een onzin en wat een kretologie! Alsof de consequenties van aandoeningen, ziektebeelden, ouderdom om de haverklap veranderen en dit steeds vraagt om een nieuwe invulling van de rol van professionals, nieuwe competenties en dus nieuwe opleidingen. Is het nu echt zo dat mensen met neurologische aandoeningen om steeds nieuwe interventies vragen, dat mensen die terminaal ziek zijn plotseling hun ziek zijn en levenseinde heel anders beleven? Ik geloof er geen barst van: ik denk dat de wijze waarop wij omgaan met ziekte, ouderdom en levenseinde maar heel langzaam verandert, dat dit gelijk op gaat met andere maatschappelijke veranderingen en dat we er goed aan doen ons af te vragen welke kennis nodig is om er zo’n goed mogelijk antwoord op te geven.

Duurzame ontwikkeling

Als wijkverpleegkundige pleit ik voor meer nadruk op vakmanschap en persoonlijke ontwikkeling. Dat begint op de hbo-v en eindigt bij het pensioen. Je leert en draagt je kennis over op anderen. Die kennis is gebaseerd op een gedegen basiskennis van ziektebeelden, fysiologie, anatomie, psychologie etc., op technische en sociale vaardigheden en – bij een goede wijkverpleegkundige – op een brede kijk op de context waarbinnen de problemen zich voordoen: het gezin en de buurt. Preventie-, care- en cure-activiteiten wisselen elkaar af en slimme interventies draag je over op je collega’s.

Als bestuurder pleit ik voor een duurzame ontwikkeling van zorgberoepen die een bijdrage leveren aan een duurzame ontwikkeling van de zorgorganisatie. Die de organisatie bij de les houdt als er vanwege allerlei belangen de neiging ontstaat om ‘een nieuwe markt’ te veroveren, taken op te splitsen, fusies aan te gaan. Laten we kiezen voor een paar stevige beroepen waarin we de beroepsethiek en beroepsontwikkeling centraal stellen. Kiezen we daarentegen voor meegaan in oppervlakkige trends, snel en dynamisch meebewegen met marktontwikkelingen, dan zal het door de RVZ uitgebrachte advies over innovatieve opleidingen en nieuwe zorgberoepen leiden tot een verdere versplintering van de zorg.

Als vernieuwer pleit ik voor het herstel van ouderwetse degelijkheid, in ieder geval daar waar het gaat om het vakmanschap van verpleegkundigen en ziekenverzorgenden!

Jos de Blok, Buurtzorg Nederland