Ruim drie jaar geleden schreef ik al eens over blockchain. Kort gezegd: ik was sceptisch over de mate en vorm waarin blockchain van toegevoegde waarde kan zijn voor de zorg. Ik ben nogal praktisch ingesteld en bij dergelijke nieuwe technieken is mijn eerste vraag: Welk probleem probeer je op te lossen? Wanneer je voor het oplossen van dat probleem met blockchain ook het proces moet aanpassen, waarom doe je dat niet zonder blockchain? Misschien heb je dan helemaal geen blockchain nodig.

Blockchain werkt wel

Blockchain is in de zorg nog niet echt doorgebroken. In andere markten is wel. Daar loste het namelijk direct een probleem op. Het meest bekende voorbeeld is Bitcoin. Welk probleem werd ermee opgelost? Het toezicht en de grip van centrale banken op grote financiële transacties, deels van de onderwereld. Maar aan die ongebreidelde vrijheid lijkt nu ook een eind te komen met nieuwe regels van de diverse centrale banken.

Ook in de energiesector gaat blockchain een probleem oplossen dat met oudere technologie veel moeilijker op te lossen valt. In de geliberaliseerde wereld van de energie zijn naast de miljarden afnemers tegenwoordig ook (honderden) miljoenen partijen die energie opwekken en/of opslaan. Om de handel van verbruikte en geleverde energie tussen al deze partijen volautomatisch te kunnen laten verlopen, biedt een blockchain uitkomst; hier worden het vooral apparaten die autonoom in een netwerk communiceren en op basis van vastgelegde kaders met andere apparaten onderhandelen en zelfstandig komen tot transacties. Prachtige technologie, veelbelovende toekomstscenario’s voor wie het principe begrijpt. Bedreigend en eng voor diegenen die niet mee willen of kunnen in de vaart der volkeren.

Mensenwerk

Terug naar de blockchain in de zorg. Welk probleem is er of gaat er ontstaan dat we niet kunnen oplossen met bestaande technieken? Zoals recentelijk ook weer duidelijk werd: de grootste uitdaging in de toekomst in de zorg is of er voldoende arbeidskrachten zullen zijn. Zorg is vooral mensenwerk en dat is voorlopig niet vervangbaar door techniek. Maar techniek kan wel ondersteunen. Dat doet het reeds. Maar het bedienen, aansturen, uitlezen en interpreteren van zorgtechnologie is nog steeds mensenwerk. En daar ontstaat volgens mij een toepassing. Wanneer we in staat zijn om technologie onderling autonoom samen te laten werken, heeft een mens minder werk.

Belangrijk is dat we in die samenwerking de juiste randvoorwaarden hebben gedefinieerd. Wanneer apparaten gezamenlijk beslissingen gaan nemen over mensen zou dat ook verkeerd kunnen gaan. Ethiek is dan een belangrijk onderwerp. Maar tegelijk is het ‘programmeren’ van ethiek een uitermate ingewikkelde klus.

Ict in de zorg

Mijn verwachting is dat ict de zorg verder zal helpen. Ict in de zorg is niet het probleem, maar de enabler. Blockchain kan daar onderdeel van zijn, als faciliterende snelweg voor het autonoom samenwerken van zorgtechnologie. Maar voordat het zover is, zal nog veel onderzoek nodig zijn. Ook zullen we eraan moeten wennen dat niet een dokter maar de technologie bepaalt of en hoe een behandeling zal worden uitgevoerd.

Lees ook het weblog van Ben van Lier waarin hij wetenschappelijk ingaat op eerdergenoemde aspecten.

Eddy van de Werken is productmanager bij Centric en voorzitter van OIZ.