Om tot dit meerjarencontract te komen is intensief met elkaar samengewerkt en hebben een aantal kritische succesfactoren een doorslaggevende rol gespeeld. In deze blog delen we de ervaringen ter inspiratie voor andere zorginstellingen en zorgverzekeraars die de stap willen maken naar een meerjarencontract op basis van een gelijkwaardige en duurzame samenwerking.
Waarom een meerjarencontract?
In het regiobeeld van Drenthe zien we dat de zorgvraag de komende jaren verder stijgt. Er is daarbij sprake van dubbele vergrijzing, dus zowel in de leeftijdsgroep van 65+ als in die van 80+. Er is veel gezondheidswinst te behalen op het gebied van een verantwoorde leefstijl, mentale gezondheid en welbevinden. Verder zien we dat het niet-werkende deel van de bevolking toeneemt ten opzichte van het werkende aandeel.
De capaciteit binnen het huidig zorgaanbod is niet afdoende om deze stijgende zorgvraag op te vangen. De verwachting is dat deze capaciteit eerder zal dalen. Een zorginfarct dreigt.
Om de zorgvraag op te kunnen vangen moet binnen de regio het zorgaanbod anders worden georganiseerd. Soms kan het aanbod in relatief korte tijd worden aangepast, bijvoorbeeld door de introductie van digitale zorg in zorgpaden, waardoor deze hybride worden (fysiek en digitaal). Andere trajecten kennen een veel langere doorlooptijd, zoals trajecten waarbij grote financiële investeringen moeten worden gedaan, over de ketenpartners heen.
De standaard bekostiging van zorgverlening is daarin deels contraproductief. Een meerjarencontract, waarin onder andere verletkosten en frictiekosten worden gemitigeerd, geeft zorgaanbieders meer financiële zekerheid over een langere termijn. Hierdoor kunnen zij, samen met ketenpartners, de benodigde verandering van het zorgaanbod daadwerkelijk over een langere termijn met elkaar oppakken, zonder dat de zorgaanbieder gedurende dit traject financieel in de problemen komt en dat de continuïteit van zorg in de regio wordt geborgd.
Kritische succesfactoren
Het aanpassen van het zorgaanbod met faciliterende bekostigingsprikkels vraagt intensieve samenwerking tussen de zorgaanbieders en de zorgverzekeraar(s), vanuit een gemeenschappelijke doelstelling. Wanneer we terugkijken op de intensieve samenwerkingsperiode is een aantal factoren van doorslaggevend succes geweest om te komen tot deze gelijkwaardige samenwerking en realisatie van het meerjarencontract. Deze delen wij hierbij graag.
- Investeer in een goede relatie en zorg voor wederzijds vertrouwen. Hiermee is het mogelijk een basis te leggen om als team aan de gezamenlijke opdracht te werken. Tijdens ons traject is wederzijds het vertrouwen bereikt doordat:
- Beide partijen zich kwetsbaar en open hebben opgesteld;
- Alle olifanten in de kamer zijn benoemd;
- Men transparant was over de eigen belangen en deze zijn besproken, inclusief de achterliggende worstelingen en overwegingen. In de vervolgstappen was afgesproken hier wederzijds rekening mee te houden vanuit de gezamenlijke gedachte: ‘Jouw winst is mijn winst en jouw verlies is mijn verlies’;
- Vanuit beide organisaties vertrouwen was in de leidende coalitie en geen onverwachte interventies werden gepleegd.
- Erken gezamenlijk de noodzaak het zorgaanbod anders te organiseren om het dreigende infarct te voorkomen en stel dit als gemeenschappelijke opdracht. Alleen door anders met elkaar te gaan samenwerken kan je de opdracht tot een positief einde brengen.
- Zorg binnen de organisaties voor gedeeld begrip van deze noodzaak en voor draagvlak voor de opdracht. Maak duidelijk dat er wederzijds veel tijd en energie nodig is in dit traject en maak deze capaciteit intern vrij.
- Formeer een groep mensen uit de beide organisaties die over voldoende kritisch vermogen en zelfreflectie op de eigen organisatie beschikken en (in)formele invloed hebben. Zorg vanuit beide organisaties voor de juiste personen binnen één gezamenlijk (top)team. Geef vanuit de top van de organisatie mandaat aan dit team, zodat het autonoom kan opereren binnen de vooraf vastgestelde kaders.
- Overleg intensief en documenteer de gemaakte stappen, zodat er voldoende energie is en blijft in het traject. Hierdoor kan altijd worden teruggegrepen op tussentijdse afspraken en onderliggende argumentatie.
- Betrek zorgprofessionals en managers tijdens het vormgeven van het contract om zo informatie op te halen, haalbaarheid te toetsen en draagvlak te creëren voor de veranderingen en dit vervolgens te kunnen vertalen naar de organisatiedoelen.
- Borg de gemaakte afspraken in de organisatiedoelen met concrete indicatoren, zodat er naderhand geen onduidelijkheid ontstaat en de afspraken worden nagekomen.
- Hou het meerjarencontract simpel, zonder toevoeging van ingewikkelde clausules of escapes. Op deze manier is het meerjarencontract goed uitlegbaar naar andere niet direct betrokkenen. Daarnaast is dit een logische stap vanuit het uitgesproken wederzijds vertrouwen.
Reflectie en vervolg
Ondanks dat we twee verschillende organisaties zijn, hebben we als één team samengewerkt bij het vormgeven van het meerjarencontract. En het samenwerken als één team blijven we doen. We zullen tijdens de contractperiode gezamenlijk terugkijken op de gemaakte afspraken en afgesproken indicatoren, de interne ontwikkelingen bij beide organisaties en de externe ontwikkelingen vanuit het regiobeeld. Daarnaast wordt besproken welke speerpunten en indicatoren voor een volgende contractperiode belangrijk zijn om mee te nemen. Op deze manier sluit het contract steeds beter aan bij de doelstellingen vanuit het IZA en bevordert dit de verdere samenwerking.
Urgentiebesef
Door het urgentiebesef dat we de zorg alleen maar toegankelijk kunnen houden door écht met elkaar intensief samen te werken, is vanuit beide organisaties tijd en ruimte in dit traject gestoken. Dankzij deze intensieve samenwerking begrijpen we elkaar vanuit ieders belang nu beter en houden we daarin ook rekening met elkaar. Tegenstrijdige belangen worden in openheid en transparantie met elkaar opgelost, omdat we erkennen dat het algemeen belang veel groter is.
Voor het Wilhelmina Ziekenhuis Assen is het streven eenzelfde samenwerking te realiseren met alle grotere zorgverzekeraars in de regio op basis van dezelfde gelijkgerichtheid. Zilveren Kruis wil vanuit gezamenlijke kracht samenwerken met ziekenhuizen aan inhoudelijke doelstellingen om de voorliggende uitdagingen in de gezondheidszorg aan te gaan.
Door Ewoud Stapersma (Adviseur Zorg) en Ralf Besselse (Zorgverkoper) vanuit het Wilhelmina Ziekenhuis Assen en Linda Raven (Zorginkoper) vanuit Zilveren Kruis
