Sinds de zorgverzekeraars in 2017 de volledige wijkverpleging vergoeden, lijkt die schakelrol in de knel te komen. Gemeenten en zorgverzekeraars moeten wijkverpleegkundigen de ruimte geven voor de brede blik.

Van alle markten thuis

De wijkverpleegkundige is gezondheidsbevorderaar, kwaliteitsbewaker, samenwerkingspartner en organisator ineen. Zij kent het medische domein en werkt daarin samen met de huisarts en het ziekenhuis. Maar zij kent ook het netwerk van zorg en welzijn. En dat is precies haar kracht: ze is van alle markten thuis. Ze is generalist en zowel deskundig op het terrein van gezondheid, zorg als welzijn. Dat is prettig voor ouderen, want dat maakt hun zorg en ondersteuning minder gefragmenteerd. Maar nu de wijkverpleegkundige weer gefinancierd wordt door de zorgverzekeraar – met een lager budget – is het de vraag of zij voldoende ruimte houdt voor al die verschillende rollen of dat er weer meer focus komt op het medische domein.

Nieuwe samenwerkingsrelaties opbouwen

Door de verandering worden verscheidene rollen van de wijkverpleegkundige overgenomen door steeds andere personen. Dat gebeurt vaak op plekken waar juist net samenwerkingsrelaties waren ontstaan. Dat betekent: nieuwe contacten leggen, opnieuw elkaars vertrouwen winnen en opnieuw een samenwerkingsrelatie opbouwen. Wijkverpleegkundigen en andere wijkprofessionals doen dat, gewoon omdat het moet en omdat het belangrijk is voor de cliënt. Maar het kost tijd. En al die tijd gaat af van de zorg. Voor ouderen is het vooral onzeker en verwarrend; zij houden liever een ‘vast gezicht’ met wie zij een band hebben opgebouwd. Veel veranderingen in de zorgverlening doen het herstel en de stabiliteit van ouderen meestal geen goed.

Veranderende positie wijkverpleegkundigen zorgelijk

De veranderende positie van de wijkverpleegkundige is zorgelijk. Als we niet uitkijken wordt de wijkverpleegkundige weer de medische ‘specialist’ die vooral zorg levert, maar niet de verbinding maakt naar het sociaal domein. Terwijl juist voor ouderen die verbinding met het sociale zo nodig is. Er woont in de wijk nauwelijks een oudere bij wie de medische vraag geen impact heeft op het sociale leven, of andersom. Die twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en de wijkverpleegkundige is een van de professionals die die spilfunctie kan vervullen. Zij moet blijven strijden voor de mogelijkheden van haar brede blik. Dat is waar ze goed in is. Daar moet voldoende ruimte voor zijn. Gemeenten en zorgverzekeraars, help haar daarbij.

Barbara de Groen is senior adviseur Lokaal organiseren bij Vilans.