Vol passie en liefde koos ik voor dit vak. Ik wilde mensen helpen, beter maken. Dat is wat ik wilde doen. Nu, jaren later, wil ik dat nog. Het is alleen nog nooit zo moeilijk geweest. Hoe komt dat toch? De laatste tien jaar zijn de ontwikkelingen hard gegaan. Technieken en kwaliteitssystemen verbeteren continu. En dat is mooi. Tegelijkertijd is het nauwelijks bij te benen. Door de drukte op de werkvloer, is er eigenlijk geen tijd om mee te ontwikkelen. Laat staan om scholingen bij te houden en je te laten toetsen.

Dit gebeurt dan ook thuis, of in overwerkuren als je geluk hebt. Niet alleen de werkdruk, maar ook de druk op je privéleven neemt dus toe. Zelf werk ik als specialistisch verpleegkundige in een algemeen ziekenhuis. Nooit eerder was er zoveel uitval en wisseling als afgelopen vijf jaar. Ik vraag me af hoe het doel van het Integraal Zorgakkoord behaald gaat worden. Hoe verbeteren we de zorg, en zijn we voorbereid op de toekomst? Is die toekomst voor de zorg er nog wel?

De grootste onzin

Als er ergens niet op langer termijn gedacht en geïnvesteerd wordt, is het wel in de zorg. Dan heeft men het in het zorgakkoord over verantwoorde zorg, zorg van goed niveau, doeltreffend en doelmatig en patiëntgericht, afgestemd op de reële behoefte van de patiënt. Wat is die reële behoefte dan van de patiënt? Wordt dat wel eens gevraagd? Ik denk dat dit de grootste onzin is die de laatste tijd verkondigd wordt. Reële behoefte van de zorgverzekeraars zal je bedoelen!

Werken met zo min mogelijk man op een afdeling, je benen onder je kont vandaan lopen en eigenlijk vaak nog te weinig tijd hebben voor je patiënten. Dat gevoel heb ik steeds vaker. Vaak vraag ik me af of ik mijn zorg heb kunnen afstemmen op de patiënt. Die behoefte had ik wel, en mijn patiënt waarschijnlijk ook, maar er was geen ruimte voor. Laat staan personeel of geld.

Premie stijgt

Bij de verhoging van de ziektekostenverzekering, wordt leuk verkondigd dat deze premie stijgt door hogere personeelskosten. Dat het salaris van dit zorgpersoneel al jaren niet marktconform is, wordt er niet bij vermeld. Dat er daarbij jaarlijks een vermogen aan geld stroomt naar personeel dat moet onderhandelen met zorgverzekeraars over kwaliteitseisen, zorgplafonds en zorgtarieven, daar wordt al helemaal niet over gesproken.

Het werd al eerder genoemd, de zorg wordt gefinancierd door ordinaire handjeklap en niets meer en niets minder en zeker niet met de doelstelling van IZA voor ogen om het allemaal beter te maken.

De ideeën zijn goed, de uitvoering laat echter zeer te wensen over. Naast mijn baan in het ziekenhuis (in loondienst), ben ik werkzaam als zzp‘er in met name de terminale thuiszorg. Ook daar is het steeds nijpender. Zorgverzekeraars houden steeds meer de hand op de knip en er wordt door zorgverleners op allerlei manieren geprobeerd om een terminale patiënt die thuis wil sterven de zorg te geven die nodig is. Soms zelf door een lager uurloon te accepteren of met het risico deels niet uitbetaald te krijgen of dat familie zelf een eigen bijdrage moet betalen. Ik kan me hier enorm aan ergeren, mijn zorghard bloedt dan.

Is dit het?

Is dit nu het systeem dat we in dit welvarende land willen? Niet meer kijken wat er nodig is aan zorg en de zorgzwaarte die geleverd moet worden? Dat we de wens en behoefte van de patiënt dus niet meer voorop zetten, maar alleen de zorg leveren als je het kunt betalen?

Het kan mijn inziens niet zo zijn dat wij als zzp’ers het risico moeten lopen of de zorg die we leveren wel betaald wordt. Heb nu eens vertrouwen in de zorgmedewerkers, wij kunnen heel goed inschatten wat wel of niet nodig is, we zijn geen geldwolven.

Vaak verdien ik als zzp’er minder dan in loondienst. Het is echter het werk en de waardering die je van je patiënt en familie vaak krijgt wat ons in dit vak houdt. Ik ben van mening dat in de terminale thuiszorg, vaak alleen de verpleegkundige handelingen als ‘werk’ wordt gezien, terwijl we juist enorm veel preventief werk doen. Door familie en naasten bij een afscheid en rouwproces te ondersteunen, begeleiden, maar ook door zorg over te nemen zodat deze in de rol van partner, kind en naasten kunnen blijven staan. Zo wordt ook de maatschappij draaiende gehouden, doordat deze mensen tijdens, maar ook na het overlijden vaak door kunnen werken en niet vastlopen. Dát is preventief werken, wat ook in het IZA belangrijk wordt gevonden, maar beloond wordt het dus zeker niet.

Kwaliteit hoog in het vaandel

Laatst liet Solo partners nog horen dat 90 procent van de zzp’ers uit de zorgsector gejaagd wordt door de nieuwe wet die er mogelijk komt. Neem van mij aan dat die niet in loondienst gaan zoals men wil en verwacht. Dan kunnen we nog meer werknemers zonder diploma gaan werven om toch zorg te verlenen. Maar of dan ook de kwaliteit van zorg nog hoog in het vaandel blijft staan, het lijkt me duidelijk van niet.

Wat blijft er dan nog over van de IZA-doelstellingen? Verantwoorde zorg, zorg van goed niveau, doeltreffend en doelmatig en patiëntgericht?

Niets. Helemaal niets, moeten we dan nu niet andere keuzes gaan maken om de toekomst van de zorg veilig te stellen? Ik hoop dat er in Den Haag een paar slimmeriken in het komend kabinet plaatsnemen die dit ook zien en dit hele zorgsysteem eens flink overhoop gooien. Of zoals Jet Bussemaker eerder zei, in ieder geval over wijzigingen in het zorgstelsel durven praten.

En daarbij niet de zorg en ook de zzp’ers in de zorg tegenwerken, maar juist luisteren en laten meedenken. Pas dan zie ik weer toekomst voor de zorg.

Door: Margret Kortooms, verpleegkundige