In september werd mijn 86-jarige moeder getroffen door een herseninfarct. Door het herseninfarct is haar spraakvermogen aangetast en heeft ze moeite met lopen en het gebruik van haar rechterarm. Na een week in het ziekenhuis te hebben gelegen werd mijn moeder overgebracht naar het verpleeghuis Zonnehuis Amstelveen voor revalidatie.
Snelle revalidatie in verpleeghuis
Zoals in veel verpleeghuizen in Nederland is de zorg in het Zonnehuis Amstelveen goed. Het verzorgend personeel is vriendelijk en behulpzaam (vandaar dat ik de naam van het verpleeghuis hier ook noem). Iedere bewoner heeft een eigen kamer met badkamer. De kamers zijn ruim en modern. Het eten is goed. Dagelijks is er keuze uit twee menu’s en een keer in de week is er nasi, compleet met spiegelei en plakje ham. Goed en smakelijk eten is voor mensen die verder weinig meer hebben om naar uit te kijken heel belangrijk.
Na enige weken revalidatie kan mijn moeder weer redelijk lopen achter een rollator. Ook haar spraakvermogen is verbeterd. De verbetering in haar situatie is echter niet voldoende om weer zelfstandig thuis te kunnen wonen. Daarvoor is haar geheugen te veel aangetast en is ze te kwetsbaar geworden. Vanwege haar dementie heeft ze inmiddels een indicatie voor verblijf in een verpleeghuis gekregen. En daar begint het probleem.
Lange wachttijd na indicatie
De wachttijd voor verpleeghuisopname is 7 maanden. Bij andere locaties van dezelfde instelling is de wachttijd soms zelfs een jaar. Andere verpleeghuizen in de regio hebben ook vele maanden wachttijd. Bij vrijwel alle verpleeghuizen in de regio is de wachttijd beduidend langer dan de landelijke norm van 6 weken. Wel valt op dat bij verpleeghuizen waarvan de kwaliteit op zorgkaart.nl lager wordt gewaardeerd, de wachttijd korter is. Maar ook bij die slecht beoordeelde verpleeghuizen is de wachttijd over het algemeen langer dan de norm van 6 weken.
Een wachttijd van 7 maanden betekent voor mijn moeder die niet meer terug naar huis kan, dat ze naar tijdelijke opvanglocaties moet. Voor dementerenden die moeite hebben met oriëntatie en planning zijn veranderingen van omgeving en gewoontes moeilijk te bevatten. Veelvuldige verandering van woonomgeving vormt daardoor een ernstige aantasting van hun kwaliteit van leven.
De lange wachttijden voor verpleeghuiszorg komen overeen met de bevindingen van een onderzoek van de Consumentenbond eerder dit jaar. Uit dit telefonisch onderzoek onder verpleeghuizen bleek dat maar bij 19 procent van de instellingen mensen binnen de termijn van 6 weken terecht konden. Bij 47 procent van de instellingen was de wachttijd enkele maanden of langer. De overige instellingen konden geen inschatting van de wachttijd geven.
Kwaliteitskader verpleeghuiszorg
Het kabinet heeft onder druk van de Tweede Kamer toegezegd ruim 2 miljard euro te investeren in verbetering van de kwaliteit van de verpleeghuiszorg. Voor dit geld zullen vooral extra verzorgenden worden aangetrokken. Deze zijn nodig om te voldoen aan het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg waarin onder andere is opgenomen dat er bij intensieve zorgmomenten minimaal twee zorgverleners aanwezig moeten zijn.
De lange wachttijden voor opname in een verpleeghuis en het besluit om veel extra geld te investeren in verbetering van de kwaliteit van zorg voor verpleeghuisbewoners creëert een ‘insider-outsider’ situatie. Voor de insiders wordt de zorg beter, terwijl voor de outsiders door de steeds langere wachttijden de situatie steeds slechter wordt. Het beeld dringt zich op dat ouderen die wachten op een plek in een verpleeghuis straks moeten toezien hoe de gelukkigen die wel een plek hebben goed verzorgd worden.
Prioriteit voor wachttijden
Het kabinet zou de besteding van de extra 2 miljard euro voor verpleeghuiszorg moeten heroverwegen. De kwaliteit van de verpleeghuiszorg is over het algemeen goed tot zeer goed. De slecht presenterende verpleeghuizen worden met extra geld niet vanzelf goed presenterende verpleeghuizen. De oplopende wachttijden voor verpleeghuiszorg zijn een nijpender probleem dan de uitvoering van het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. Het kabinet moet prioriteit geven aan het terugdringen van de wachttijden voor opname in een verpleeghuis tot de norm van 6 weken.
Wim Groot, hoogleraar gezondheidseconomie aan de Universiteit Maastricht
Appels met peren vergelijken helpt in deze niet. Er is zowel een volume als een kwaliteitsprobleem. Ik begrijp dat een econoom, die ook nog een “wachtende” representeert, het volumeprobleem nu prioriteit geeft. Maar er is inmiddels genoeg bekend over gebreken aan de inhoudelijke kwaliteit en relatieve achterstand op het peil van het curatieve aanbod. Nog steeds geldt: in verpleeghuizen zou in het aanbod “verpleegkunde” dominant behoren te zijn, terwijl de realiteit is dat in deze verpleeghuizen “verzorgings-“ huizen zijn ( zie functiemix ). Dus wordt daaraan nu met alle macht gewerkt. Het is dus niet of-of, maar en-en!
Helemaal mee eens. Het is beter is om prioriteit geven aan het terugdringen van de wachttijden voor opname in een verpleeghuis. Veel ouderen kunnen na revalidatie niet meer terug naar huis. De opstopping zit nu bij de geriatrische revalidatie zorg, omdat snelle doorplaatsing in een verpleeghuis niet lukt. De extra WLZ-bekostiging voor de ouderenzorg kan beter geïnvesteerd worden in meer verpleeghuisbedden.