Aan: Georgette Fijneman, Zilveren Kruis; Ruben Wenselaar, Menzis; Wim van der Meeren, CZ; Tom Kliphuis, VGZ
Cc: André Rouvoet, ZN
Onderwerp: stijgende zorgkosten
Geachte mevrouw Fijneman, heren,
Na een decennialange aanloop van studies, kabinetsnotities en coalitieafspraken in een periode waarin de kosten van de gezondheidszorg zich steeds onbeheersbaarder ontwikkelden, leven we sinds 2006 in een stelsel dat gereguleerde marktwerking kent in de relaties tussen patiënt, zorgverlener, burger en financier. De ambitie van dit stelsel is altijd het beste verwoord door wijlen Els Borst in haar kabinetsnota Vraag aan bod (2002). In het kort: Geef burgers en patiënten meer ruimte – direct of indirect via poliskeuze – om zorg te kiezen, geef artsen meer ruimte om nieuw zorgaanbod te creëren, en de zorg zal beter en relatief goedkoper worden. Dat was en is het idee en uw ondernemingen zijn in de wereld geholpen om dat namens ons allemaal vorm te geven.
Of het u lukt, is een vraag waarop we veel uitgesproken negatieve antwoorden horen, maar mijn houding is nog steeds afwachtend. De zorg is verbeterd, u hebt daar op een klein aantal punten ook zeker aan bijgedragen, maar met de kostenontwikkeling is nog weinig gebeurd. Die loopt (uitgedrukt in Zvw-uitgaven per hoofd) sinds de eeuwwisseling in ongeveer hetzelfde tempo door en verschilt ook nauwelijks van de kostenontwikkeling in de curatieve zorg in België, Frankrijk en Duitsland. U heeft de zaak niet versjteerd maar dat is het dan ook.
Heel veel tijd heeft u niet meer, ik wees daar een paar maanden terug al eens op. Het beeld is dat van stijgende zorgpremies en van uw chronische onvermogen om daar een imago van verbeten strijders namens de portemonnee van Jan Modaal tegenover te zetten. Ontsnapt u niet aan dat beeld, dan is het moeilijk voor te stellen dat het huidige stelsel een volgende kabinetsformatie zonder kleerscheuren overleeft.
Ik geef onmiddellijk toe dat de grote institutionele zorgaanbieders, waar de opbrengst van al die zorgpremies hoofdzakelijk wordt uitgegeven, het u niet cadeau doen. Als we een wedje om een fles wijn zouden leggen op mijn stelling dat er eind 2019 niet één STZ-ziekenhuis een driejarenplan op tafel heeft dat nominale kostenstabilisatie of zelfs krimp laat zien, dan win ik die fles wijn.
Omzetonderhandelingen met ziekenhuizen zijn inderdaad lastig. Weliswaar kan ziekenhuis noch verzekeraar zich veroorloven om uiteindelijk niet te contracteren, maar ziekenhuizen hebben meer en krachtiger instrumenten in de worsteling om het omzetplafond. Er is de informatie-asymmetrie rond zorginhoud en er is de principiële steun van het lokale maatschappelijk veld. Het succes van een relatief klein contract duurt meestal slechts tot september.
Laten we dus om te beginnen afspreken dat we er nu echt tegenaan gaan. Experimenten met uitkomstbekostiging in de hartzorg, prostaatkankerbehandeling en fysiotherapie passen wellicht in uw opdracht over kwaliteitsverhoging, maar zetten geen financiële zoden aan de dijk. Vergeet ze een poosje. Het draait nu om de zorgpremies. Verzet tegen tariefverhogingen in kleine deelsectoren: verspilling van kostbare energie en imagokapitaal. Mooie dingen om premieschulden te saneren: een goed idee, vooral doen, maar het gaat natuurlijk nergens over. De strijd tegen ongecontracteerde zorg: please… u heeft ons doen twijfelen aan uw oordeelsvermogen.
Het beperkte succes dat er de laatste jaren wel was, boekte coöperatie VGZ met haar krimpafspraken met een paar kleine perifere ziekenhuizen. Dat succes leunt vooral op het zoeken en verwerven van de steun van medisch specialisten en huisartsen. Steun van artsen voor het uitgangspunt dat het minder kan en moet. Geen rare actie die wortelt in de logische gedachte dat uiteindelijk alles draait om het handelen van de dokter. Het vraagt een andere benadering van ziekenhuizen dan via de gebruikelijke dans van zorginkopers met -verkopers, maar ik weet zeker dat u het allen kunt.
En waar ziekenhuizen niet openstaan voor zo’n benadering, zal nieuw instrumentarium gezocht moeten worden. Nu het lokale maatschappelijk veld rond ziekenhuizen zich als partij manifesteert, moet er strategische communicatie met dat veld op gang komen. Zilveren Kruis is in zo’n proces gestapt in het adherentiegebied van Treant; ik hoop op succes.
Faciliteer de ontwikkeling van een alternatieve infrastructuur van laag- en middencomplexe ziekenhuiszorg in het adherentiegebied van zo’n ziekenhuis. Ga actief zoeken naar alternatieve ‘juiste zorg op de juiste plek’-aanbieders, ze zijn er echt. En doe dat uiteraard in nauw en intensief overleg met de lokale eerste lijn. Anders krijg je de verwijsstromen niet verlegd.
Voor zulke benaderingen heb je een visie op de zorg in zo’n regio nodig. Alsjeblieft, maak dat soort visies dan ook. En nou niet zeuren dat je dat samen met de concullega’s moet doen en dat dat verboden is. Begin op de plekken waar je een groot marktaandeel hebt, dan volgt de rest wel.
Laat zien dat dit stelsel echt alle ruimte biedt voor verstandig en effectief inkoopbeleid. Over drie jaar bent u te laat. Dan gaat de politiek er met dat idee vandoor.
Alle succes en met vriendelijke groet,
Ivo Knotnerus
Een andere koers lijkt mij nodig:
http://zorgenstelsel.nl/zoektocht-naar-maatregelen-kostenbeheersing-nog-volop-gaande/
Pardon: de werkelijkheid, en niet de waarheid, zal weerbarstig blijken.
Typo.
De heer Knotnerus beschrijft de situatie in de zorg, en in dit zorgstelsel, buitengewoon adequaat.
Zijn visie dat het 1 minuut voor ( over?) 12 is, zal ongetwijfeld gedeeld worden door (tien)duizenden zorgverleners.
Graag wil ik ingaan op enkele delen van zijn betoog.
1. ” De zorg is verbeterd, u hebt daar op een klein aantal punten ook zeker aan bijgedragen, maar met de kostenontwikkeling is nog weinig gebeurd.”
“U heeft de zaak niet versjteerd maar dat is het dan ook. ”
” please… u heeft ons doen twijfelen aan uw oordeelsvermogen. ”
Commentaar:
Hier heb ik weinig aan toe te voegen.
Twaalf jaar na dato heeft ZN zich in geen enkel opzicht positief weten te onderscheiden.
De kwaliteit van de zorg is gedaald, en de kosten stijgen onverminderd.
Een groot deel van de zorgverleners is ontevreden over de manier waarop ze hun vak nu moeten uitoefenen;
En de toegevoegde waarde van ZN blijkt helaas nihil.
( Overigens heeft de heer van Loef hier interessante analyses van: https://gijsvanloef.nl/2017/12/22/hoe-goed-is-onze-gezondheidszorg/ ) .
De oproep van de heer Knotnerus is dus moedig; ik verwacht echter dat de waarheid weerbarstig zal zijn.
Na 12 jaar stelsel immers zal elke belangrijke partij van dit stelsel zich comfortabel ingenesteld voelen en tonen, niet bereid zijnde tot een 180 graden draai.
Zelfs 10 graden draai zal een onneembare horde blijken.
2 ” de grote institutionele zorgaanbieders, waar de opbrengst van al die zorgpremies hoofdzakelijk wordt uitgegeven ”
” Laten we dus om te beginnen afspreken dat we er nu echt tegenaan gaan. ”
” En waar ziekenhuizen niet openstaan voor zo’n benadering, zal nieuw instrumentarium gezocht moeten worden ”
” Het beperkte succes dat er de laatste jaren wel was, boekte coöperatie VGZ met haar krimpafspraken met een paar kleine perifere ziekenhuizen. Dat succes leunt vooral op het zoeken en verwerven van de steun van medisch specialisten en huisartsen. ”
” Ga actief zoeken naar alternatieve ‘juiste zorg op de juiste plek’-aanbieders, ze zijn er echt. ”
Commentaar: ik snap en volg de redenering van de heer Knotnerus. Maar ik zal vervolgens uitleggen waarom er geen schijn van kans is op succes:
“De juiste zorg op de juiste plek-aanbieders” ( de eerste lijn) zijn namelijk inmiddels gekneveld, vertrokken ( zoals ondergetekende) , gedemotiveerd of failliet.
( En als ik het goed begrijp, komt dat omdat ” de grote institutionele zorgaanbieders” teveel tegenwicht hebben geboden tegen ZN. Lukt het niet in de tweede lijn, dan pakken we gewoon de eerste lijn? )
Een pijnlijke, te voorziene, en grote fout.
Die “juiste zorg op de juiste plek aanbieders” , die zijn er dus klaar mee.
En het wordt een hete herfst, als ik onder meer fysiotherapeuten en andere eerste lijns medewerk(st)ers goed beluister.
Kort en goed: de strohalm van de eerste lijn, als redder van dit stelsel:
Dat gaat hem niet worden!
In feite rest slechts een conclusie : dit stelsel is ten dode opgeschreven.
De analyse van de heer Knotnerus onderstreept dit.
Op naar iets anders.
De heer Suichies heeft zich ingezet voor een alternatief. Ik denk dat het de moeite waard is om serieus hiernaar te kijken, en om verder te schaven aan het concept.
Ik lees dat Ivo Knotnerus nog steeds hoopt op een goede afloop van dit zorgstelsel. In zijn ogen hebben ze het niet versjteerd, afgemeten aan de kostenontwikkelingen in de curatieve zorg in ons omringende landen. Alleen hebben wij wel wachtlijsten en zij bijna niet. Dus wat ZVaars na 12 jaar eigenlijk wél bereikt hebben behalve hoge reserves, een beroerd imago en slechte relaties met zorgaanbieders is me onduidelijk. Daarom begrijp ik je wat naïeve pleidooi om steun te zoeken bij specialisten en 1e lijn wel. Alleen, echt overleg tussen ZVaar (betalende partij) en zorgaanbieder (leverende partij) is op alle niveau’s afwezig. Waarom zou dat nu na 12 jaar ineens wel lukken? Daarom hoop ik dat eindelijk de politieke bewindvoerders (behalve dan de VVD, die zijn ideologisch volledig verblind) over 3 jaar dit mislukte stelsel volledig vanaf de fundamenten renoveren of zelfs nieuwbouw plegen. Dit bouwwerk heeft zich nooit bewezen, ondanks alle bewonderaars. Hopelijk dan met een veranderde visie op hoe gezondheidszorg zou moeten worden geregeld. Regionalisatie en weghalen van betaalschotten (overigens een van de peilers van het Nationaal Zorgfonds) is daar één van. Een veel kleinere of geen rol van zorgverzekeraars is een ander. Ik wens je veel geloof in een goede afloop maar prefereer toch een forse renovatie cq nieuwbouw.