Sinds 2022 beschikt de GGD over een unieke service om kwetsbare mensen die niet naar de vaccinatielocaties kunnen komen, aan huis te vaccineren. Het gaat hierbij vooral om ouderen en mensen met een lichamelijke beperking die zelfstandig thuis wonen. Een ervaren team van een arts en een administrateur gaat dan met een koeltas vol covid-vaccins op stap; alles door de lokale GGD’en georganiseerd. De laatste campagne is net afgesloten.

Rondreizend door het hele land kreeg ik zo een bijzondere inkijk achter de voordeur van ouderen. Zeker, ik kwam binnen bij vrolijke, zelfredzame ouderen (ook op hoge leeftijd), die volop van het leven genieten. Maar helaas veel vaker trof ik eenzaamheid, machteloosheid en zelfs vervuiling aan. In zogeheten achterstandswijken kon ik mij zoiets nog voorstellen, maar al snel kwam ik erachter dat zulke trieste omstandigheden letterlijk op de hoek van elke straat bestaan.

Politiek

De politiek koos destijds voor het toekomstbeeld van de zelfredzame senior, die ondersteund door digitale hulpmiddelen en zorg van buiten zo lang mogelijk thuis blijft wonen. We moesten zo snel mogelijk van die muffe verzorgingshuizen (‘bejaardenhuizen’) af, ze zouden niet meer van deze tijd zijn geweest.

Tijdens mijn werk voor de covid-campagne ben ik die digitaal zelfstandige senior nauwelijks tegengekomen. Sterker nog, ik zag de ene na de andere kwetsbare en eenzame oudere die zich met moeite staande kon houden.

Isolement

Laat ik een paar ervaringen delen. Met een brandweerman als begeleider bezoek ik een alleenwonende man van ver in de tachtig. In mijn informatie staat dat we maar beter kunnen aanbellen bij de buren, meneer doet de deur niet meer open. Eenmaal in het grote appartement treffen we een ontredderde man aan die niet weet wat we komen doen. De buurman weet niet of er medicijnen worden gebruikt. De telefoonnummers van de kinderen geven geen gehoor. Overal in huis liggen instructiebriefjes – ‘Na het eieren bakken gas uitdraaien, pa!’. De brandweerman fluistert me toe: “Ik ben bang dat we hier nog een keer voor uitrukken.”

In een mooi appartement naast een verpleeghuis ontmoeten we een vrouw van ver in de tachtig. Ons bezoek is haar eerste bezoek in weken, we worden met open armen ontvangen. Vroeger verzorgde het verpleeghuis koffieochtenden en maaltijden, daar is nu allang geen geld of personeel meer voor. In tranen vertelt zij ons dat ze haar zeven kinderen slechts zelden ziet.

En zo ging het tal van vaccinatiebezoeken door: ouderen in een isolement, veelal in een (te grote) woning die ze tientallen jaren geleden betrokken.

Zelfstandig, maar met de nodige ondersteuning

Dat bejaardenhuis met spruitjeslucht was zo slecht nog niet. Wie heeft bedacht dat ouderen hieraan geen behoefte meer zouden hebben? Het wordt tijd dat de bejaarden/verzorgingshuizen van weleer worden afgestoft en in een moderne variant als ‘knarrenhof’ terugkeren: zelfstandig, maar met de nodige ondersteuning en een sociaal vangnet, en uiteraard betaalbaar. De overheid heeft iets goed te maken.

Door Jurgen Woerdman, vaccinatie-arts en oud-bestuurder in de gezondheidszorg