Hoe kunnen we in een tijd van krapte op de arbeidsmarkt, de roep om passende zorg en minder administratieve lasten dan toch zo’n vijf weken per jaar – vaak door een jeugdverpleegkundige – per jeugdgezondheidszorgorganisatie (jgz) verspillen aan het verzamelen van slechts één gegeven? Als we dit doorrekenen naar alle 38 jgz-organisaties dan gaat dat om 190 weken, of 6840 uur verloren tijd.

Knelpunt

De jeugdgezondheidszorg loopt al enige jaren tegen een knelpunt aan in de gegevensuitwisseling met scholen. Kort samengevat: het merendeel van de jgz-organisaties in Nederland ontvangen gegevens van DUO. Voor het basisonderwijs zijn dit gegevens van het kind plus klassenlijsten. Voor het voortgezet onderwijs kan DUO dit niet, omdat deze gegevens niet worden vastgelegd door scholen in het zogeheten ROD (Register Onderwijsdeelnemers). Er is een eenvoudige technische oplossing, maar dat vraagt een investering. En ook de privacywetgeving zorgt voor de nodige misrekeningen.

Preventie

De toevoeging van deze klassenlijsten in het basisregister is voor de jgz-organisaties van belang om de leerlingen tot 18 jaar te kunnen vinden. Daarnaast om hen per schoolklas te kunnen uitnodigen voor de periodieke gezondheidsonderzoeken. Schoolgaande kinderen per klas oproepen leidt niet alleen tot een groter bereik, het levert ook inzicht in klas-specifieke trends op, waar dan weer vroegtijdig op geacteerd kan worden. En dat is belangrijk! In het GALA, de Hervormingsagenda jeugd en het IZA; overal wordt gesproken over de noodzaak tot meer preventie, vroegsignalering en betere samenwerking. De samenwerking tussen onderwijs en de jgz is hiervoor cruciaal en uitgerekend hier zit regelgeving in de weg! Of is het een paarse krokodil…

De grote rekensom: waar gaat het om?

Op dit moment gebruiken jgz-organisaties in de praktijk een pragmatische maar vaak arbeidsintensieve en foutgevoelige handmatige workaround. Op basis van een uitvraag onder deze organisaties komen we uit op een gemiddelde schatting van zo’n 5 weken administratieve inzet – vaak van een jeugdverpleegkundige – per jgz per jaar. Voor alle 38 jgz-organisaties samen komt dit neer op 6840 uur aan verloren tijd. Wij vinden deze papieren workarounds dan ook onacceptabel, niet AVG-proof en elke minuut die je hieraan wordt besteed, besteden we niet aan de jeugdigen of het gezin. Zeker in tijden van krapte op de arbeidsmarkt kan dat echt niet meer. Als koren op de molen bewijst het basisonderwijs dat het met één druk op de knop veel makkelijker, betrouwbaarder en veiliger kan!

VWS en OCW: kun je rekenen?

Wij hebben ons de afgelopen zeven jaar ingezet voor een oplossing en diverse gesprekken gevoerd met het Ministerie van VWS en het Ministerie van OCW. Er lijkt een praktisch alternatief. Scholen zouden verplicht kunnen worden om de gewenste leerlinggegevens te leveren via ROD. Technisch vrij eenvoudig in te regelen.

Uiteraard zijn we ons ervan bewust dat bij zulke praktische oplossingen ook altijd de eeuwige en vaak berekenende discussie over de privacywetgeving om de hoek komt kijken. Is er nu wel of geen grondslag? De één zegt van wel, de ander zegt van niet. De conclusie van het ministerie van OCW was dat het aanpassing in de regelgeving vergt en daartoe was men niet genegen. Een berekenende uitkomst of toch die paarse krokodil…?

Ons antwoord aan de beleidsbepalers in Den Haag is eenvoudig, kijk naar hoe ze het in het basisonderwijs hebben georganiseerd en neem dit over. Zijn we bereid te leren van een ander of willen we doorgaan met vijf weken aan kostbare tijd verspillen in de jeugdgezondheidszorg…

Door: Warner Boon, medewerker GGD regio Utrecht, en Ron Boumans, voorzitter ActiZ jeugd en bestuurder van JGZ Zuid Holland West