De zorgverzekeraars schermen met grote regionale verschillen wat betreft ingrepen. Zij registreren delen van het land waar je als kind grote moeite moet doen om een tonsillectomie te ontlopen of waar je als man snel je prostaat kwijtraakt bij een maligniteit. Ik vermoed dat deze verschillen inmiddels zijn vervaagd na aanscherping van de richtlijnen.
Focus op productiviteit is niet alleen slecht
Als te royale indicatiestelling nog steeds de grootste zorg is, moeten we dat probleem aanpakken. Door pas te vergoeden indien een onafhankelijke arts de indicatie heeft bevestigd. De focus op productiviteit is echter niet alleen slecht. Er is meer aandacht ontstaan voor procesoptimalisatie. Dat wordt nu eenmaal eerder bereikt als de medisch specialist daar zelf ook belang bij heeft.
Nog geen alternatief voor prestatiebekostiging
Geen productiestimulans betekent ook afscheid van marktwerking, waar we tot voor kort nog zo lovend over waren vanwege de kostenbeheersing. Dat vraagt alternatieve bekostigingsmodellen, die meer gericht zijn op outcome of gezondheidswinst in een populatie. Ik ben daar groot voorstander van. Maar deze modellen zijn helaas nog niet veel verder dan de tekentafel of een enkel experiment. Zonder alternatief kunnen we nog geen afscheid nemen van de prestatiebekostiging.
Afscheid van msb’s
Loondienst instellen en marktwerking opheffen, betekent ook afscheid nemen van de vrije vestiging en het medisch-specialistisch bedrijf (msb). Dat vrijgevestigde medisch specialisten, verenigd in een msb, soms niet-parallelle belangen hebben met de raad van bestuur is helaas soms waar. Het opheffen van msb’s met hun eigen financiële of strategische afwegingen zal de slagkracht en de besturing van een ziekenhuis versterken.
Vast salaris met toeslag
Zolang we vasthouden aan marktwerking in de zorg, zou ik nog niet zo snel afscheid nemen van prestatiebekostiging van medisch specialisten. Honorering van focus op productie zou ik echter wel begrenzen door te kiezen voor een systeem van een vast salaris met de mogelijkheid voor een extra toeslag vanwege productiviteit, misschien wel gekoppeld aan het resultaat van het ziekenhuis. Daarmee vervalt de vrije vestiging en verdwijnt de rol van het msb. Honorering van productiviteit blijft zo voor een deel intact. Tot we een ander systeem hebben, gebaseerd op bijvoorbeeld waardecreatie, preventie of quality-adjusted life years als beheersinstrument.
Beperking van zorgconsumptie
Blijft de vraag of wel of geen loondienst het grote probleem is. Waarschijnlijk is acceptatie van maatregelen om de zorgconsumptie te beperken een wezenlijker probleem. En worden met die maatregelen ook meer kosten bespaard dan met ‘alle medisch specialisten in loondienst’.
Goede nuances breng ie aan, Douwe, in dit complexe dossier. Je voorstel voor een semi-vaste honorering klinkt als werkbaar alternatief. Daar wordt in enkele ziekenhuizen ook al mee gewerkt. De vraag is of de ‘opbrengst’ van zo’n transitie opweegt tegen de kosten. Wat die laatste betreft moeten we dan vooral denken aan het productie en -kwaliteitsverlies door de sores die zo’n transitie ongetwijfeld met zich mee zal brengen. Er zijn hetere hangijzers die uit het vuur gehaald moeten worden. Als we nu eerst eens collectief zouden inzetten op het elimineren of ‘saboteren’ van alle regelgeving die gebaseerd is op wantrouwen of op het tot ‘zero’ reduceren van alle denkbare risico’s. Dat vergt al aandacht genoeg.
Evenwichtig artikel dat politici aan het “bezint eer ge begint” herinnert. Wat wil “de politiek” ( containerbegrip) met deze maatregel bereiken? Zolang “productie” een parameter is zou “een productietoeslag voor medisch specialisten” de overstap vanuit het msb aantrekkelijk kunnen maken. Ik realiseerde me, dat dit ook voor verpleegkundigen opgaat. Maar dan omgekeerd: de stap naar “zzp” is aantrekkelijk, zeker voor degenen met voortgezette kwalificaties, zowel qua persoonlijk getinte inzetbaarheid als onderhandeling over vergoeding van de arbeid. Een specifieke cao voor verpleegkundigen en verzorgenden IG ontbreekt immers. De schaarste neemt toe, dus deze markt ligt voor verpleegkundigen meer dan open. Wil de politiek dat? Kan ze het beïnvloeden? De “zorgmarkt” is eigenlijk een “arbeidsmarkt”, toch?