Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties1

Column Marcel Canoy: Uitstel- of afstelzorg

Marcel Canoy
Hoogleraar gezondheidseconomie en dementie aan de VU, economisch adviseur bij de ACM, en lid adviescommissie pakket van Zorginstituut Nederland
Corona is niet alleen schadelijk voor hen die de ziekte treft. Doordat de zorg overbelast is geraakt, hebben andere patiënten te maken met uitstelzorg. Dat kost hun gezonde levensjaren. We hebben alleen geen idee hoe groot die schade is. Wat we wel weten is dat de hoeveelheid uitgestelde zorg structureel overschat dreigt te worden omdat geen rekening wordt gehouden met compenserende factoren.
Marcel Canoy
Foto: Paul Tolenaar

In sommige opzichten wordt door de epidemie juist minder zorg geconsumeerd. Denk aan zorg in verband met andere infectieziekten, sportblessures of verkeersongelukken. Mogelijk loopt die afname niet in de papieren, maar een correcte berekening neemt het wel mee.

Daarnaast blijken mensen in crisistijden meer weerbaar te worden. Ook daarvan weten we niet met enige precisie wat de gevolgen zijn, maar we zien het effect terug in zowel de somatische als de psychische zorg. Zo waren er in het begin van de pandemie minder zelfmoorden. Duurt een crisis echt lang, dan ebt dit effect uiteraard weg.

De belangrijkste compenserende factor ligt in de zorg zelf. In tijden van overvloed is er meer zorg van lage waarde. Veel IC-bedden betekent veel mensen op IC-bedden die daar eigenlijk niet horen. Hoe schaarser de capaciteit, hoe belangrijker het vermogen van artsen om te prioriteren. Verslagen uit oorlogssituaties laten zien dat artsen onder dergelijke omstandigheden goed in staat zijn scherp te kiezen. Naast de verhalen van patiënten die door corona te laat zorg kregen en daarbij schade opliepen, horen net zo goed verhalen over mensen die geen zorg kregen waarvan ze schadelijke gevolgen zouden hebben ondervonden. Dat zouden best wel eens veel verhalen kunnen zijn.

Kijken we naar het publieke discours dan wordt dat gedomineerd door onheilsboodschappen. Het RIVM berekent afgelopen najaar doodleuk dat minimaal 50.000 gezonde levensjaren zouden zijn verloren zonder één woord aan de compenserende factoren te wijden. Ondertussen huren medisch specialisten en masse consultants in die met Mickey Mouse rapporten aantonen dat de zorg snel moet worden bijgeplust. En de media blazen hun partijtje mee, want zielige verhalen scoren nu eenmaal altijd goed.

Elk verloren levensjaar als gevolg van corona is te betreuren. Je zult maar een familielid hebben met kanker die te laat is behandeld of zelf doodvermoeid in de zorg werken. Maar laat corona ook een les de andere kant op zijn. Veel zorg is van lage waarde of zelfs schadelijk. Als we daar voorgoed vanaf kunnen, is dat veel waard.

 

1 REACTIE

  1. Uitgestelde zorg kost levens, veel geld en kwaliteit van leven. Wat dan ook de oorzaak is. De heer Canoy stelt eenzijdig, zonder onderbouwing :
    ‘ Daarnaast blijken mensen in crisistijden meer weerbaar te worden ‘ .
    Een opmerkelijke uitspraak, en in groot contrast met :
    1 wat er bijvoorbeeld door de RUG Groningen is geconstateerd ;
    ( Sinds het begin van de coronacrisis was de kwaliteit van leven nog niet eerder zo laag: Noord-Nederlanders geven hun leven op dit moment gemiddeld een 6,9. Afgelopen zomer was dit nog een 7,7 en aan het begin van de coronacrisis een 7,4. Daarnaast heeft de onderlinge verbondenheid in Nederland een duik gemaakt: minder dan de helft van de mensen voelt zich nog verbonden met anderen, ten opzichte van 70% in maart 2020. Dit blijkt uit het Lifelines Corona-onderzoek van onder andere het UMCG en de Rijksuniversiteit Groningen waarvoor zo’n 30.000 Noord-Nederlanders sinds maart 2020 al 19 keer een vragenlijst invulden over hun fysieke en mentale gezondheid. )
    2 wat een lid van het OMT vaststelt :
    « Meer kinderen belanden in ziekenhuis na zelfmoordpoging door coronacrisis: ‘Het wordt steeds erger’
    Ook staat deze discutabele uitspraak in contrast met
    3 wat alle eerstelijns medewerkers signaleren in hun dagelijkse praktijk.
    – Schoenmaker, blijf bij de leest zou je zeggen.-

    Een andere opmerkelijke uitspraak is deze :
    ‘ In tijden van overvloed is er meer zorg van lage waarde. ‘
    Deze uitspraak roept ook vragen op.
    Wie bepaalt dat ? Zorg van lage waarde ? Is dat niet iets tussen hulpverlener en patiënt? Gemonitord overigens door volksstammen aan toezichthouders en controleurs? Op basis van welke criteria wordt gesteld dat zorg ‘ van lage waarde’ is ?
    Waarom kopen verzekeraars eigenlijk ‘ zorg van lage waarde’ in?
    Vervolgens :
    ‘ Veel IC-bedden betekent veel mensen op IC-bedden die daar eigenlijk niet horen. Hoe schaarser de capaciteit, hoe belangrijker het vermogen van artsen om te prioriteren. ‘
    Ik probeer mij voor te stellen hoe dat dan werkt.
    ‘ Ja mevrouwtje, uw tandextractie is prima verlopen, maar u ziet wat bleekjes. Weet u wat ? Ik regel een arrangementje voor u op de IC. Laptop en smartphone mag u meenemen. Vanavond een privé optreden van Marco Borsato. ’ .
    Canoy hamert op het kapitaliseren van ‘ compenserende factoren’ , als het gaat om verlies van gezonde levensjaren.
    En gelukkig hebben we daar zorgeconomen voor, toch ?
    Misschien dat Canoy zich daar op kan richten, in plaats van te oreren over zaken waar hij geen verstand van heeft, en feitenvrije stellingen de wereld in te gooien.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.