Goede, betrouwbare kwaliteitsinformatie is een essentiële voorwaarde voor een goed functionerend zorgstelsel. Daar hoort bij dat mensen inzicht krijgen in verschillen tussen zorgaanbieders. Dat inzicht ontbreekt op dit moment; CZ heeft hierin een moedige stap gezet.
Niet overal topdokters
De Nederlandse borstkankerzorg is over het algemeen van hoge kwaliteit. Er zijn geen aanwijzingen dat de geleverde zorg ergens dusdanig onder de maat is dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) zou moeten ingrijpen. Wel bestaan er verschillen in geboden kwaliteit tussen aanbieders. Dit kan ook niet anders: er werken niet overal topdokters, en niet alle ziekenhuizen hebben hun borstkankerzorg integraal op orde. Statistisch kan niet iedereen ‘bovengemiddeld’ zijn. Deze simpele waarheid hardop zeggen blijft echter veel emoties oproepen.
Uitkomstinformatie is geheim
Er is publieke informatie over patiëntervaringen (CQ-index), over volume (ervaring) en over enkele basale proces- en structuurkenmerken (wachttijden, samenstelling borstkankerteam). Al deze informatie is via Zichtbare Zorg of de Borstkanker Monitor inzichtelijk. De criteria die CZ gebruikt gaan niet alleen over volume, maar maken gebruik van al deze informatie. CZ zou ook liever gebruikmaken van uitkomstinformatie, maar gegevens uit bijvoorbeeld de kankerregistratie zijn alleen inzichtelijk voor aanbieders. Niet voor patiënten, zorgverzekeraars of zelfs de IGZ.
Veel ervaring, betere kwaliteit
Bij gebrek aan uitkomstgegevens is ‘volume’ een belangrijke maat. Wetenschappelijke literatuur laat steeds opnieuw zien dat ‘kwaliteit’ en ‘ervaring’ samenhangen: op het niveau van de instelling en van de behandelaar. Ook vanuit het perspectief van patiëntveiligheid, patiëntgerichtheid en bedrijfsvoering is de relatie ‘volume’ en ‘uitkomst’ eenduidig. Een gestroomlijnde uitvoering van een complex proces als integrale borstkankerzorg kan alleen gerealiseerd worden bij een substantieel volume. Niet voor niets willen de meeste experts in Nederland de oncologische zorg concentreren. Dat CZ een aantal ziekenhuizen de wacht aanzegt, wordt breed uitgemeten, maar de door deze experts verwachte ontwikkelingen gaan veel verder dan dit.
Europese norm voor medisch specialisten
Het minimumaantal is in een vooraanstaande Europese richtlijn op 150 gesteld: een mandatory requirement. Geen ‘willekeurige’ norm dus, maar een Europese norm. Dat Nederland zich daar niet naar zou hoeven te voegen, is niet uit te leggen. Nederlandse piloten houden zich toch ook aan Europese normen? Waarom dokters en ziekenhuizen dan niet?
Recht op informatie
Patiënten hebben het recht om geïnformeerd te zijn over de kwaliteit van de zorg. Bovendien is transparantie de beste stimulans om de kwaliteit van zorg te verhogen. Als aanbieders en professionals hierin hun verantwoordelijkheid niet nemen, dan is het aan andere partijen zoals zorgverzekeraars of patiënten om dat wel te doen. Gelukkig nemen steeds meer wetenschappelijke verenigingen deze handschoen op, maar de neiging om het eerst ‘binnen de eigen beroepsgroep’ te houden is nog steeds groot. Dat is jammer, want uiteindelijk willen zowel professionals, patiënten als zorgverzekeraars hetzelfde: topzorg. Open kaart spelen over de eigen prestaties betekent het hoofd boven het maaiveld durven uitsteken. In veel andere landen lijkt dat prima te gaan; dat moet in Nederland ook kunnen. Dat vergt moed, maar die moed mogen we verwachten van onze topprofessionals.
Marc Berg, partner Plexus
Lees ook:
CZ betreurt reactie Slotervaart
Ziekenhuizen in actie tegen werkwijze CZ
volumezorg is schijn zekerheid. Ik dacht met mijn borstkanker bij een ervaren arts te komen. Helaas een invaller die niet over de benodigde kennis bleek te beschikken en waarschijnlijk nog nooit een operatie met 2 tumoren in het onderkwadrant had gedaan. Hij gaf alleen maar een behandeling van borstamputatie aan. Gelukkig heb ik geweigerd en naar een andere arts gevraagd. Hij heeft mij wel geopereerd En heel veel borst weggenomen. Waarom? ik weet het niet. Geen pre-operatief gesprek en geen nagesprek en dat bij een ziekenhuis dat goed aangeschreven staat. Je bent afhankelijk van moment opnames. Veel patienten denken dat arts alles weet en het beste met hen voor heeft. In mijn geval had de arts duidelijk en aanwijsbaar geen up to date kennis en loop ik met een halve borst wat waarschijnlijk niet nodig was geweest als ik een ervaren arts had gehad.
In aanvulling op voorgaande, begrijp ik niet waarom de lijst met kwaliteitscriteria en de beoordeling per ziekenhuis niet openbaar is? (dan kunnen de inhousdeskunigen zoals Dr. Meek hier een echt oordeel over vormen). Wat weet je nu eigenlijk meer als verzekerde van CZ die te maken zou krijgen met borstkankerzorg? Het is een schijnveiligheid, waarvan in elk geval voor mij niet inzichtelijk is waarom ik wel/niet naar een ziekenhuis zou gaan. Laten we ons liever druk maken over de manier waarop de zorg beter georganiseerd kan worden.
Volumenorm is een (schijnzekerheids)prikkel voor CZ
Kwaliteitscriteria zijn te vinden op: http://www.orde.nl/kwaliteitskader. Het zou CZ niet misstaan bij onduidelijkheid of bij de drang getallen te hangen aan bepaalde kwaliteitscriteria hierover contact op te nemen met de OMS en de beroepsbelangencommissie van de betreffende wetenschappelijke vereniging (in dit geval de Ned Ver voor Heelkunde). Wellicht is het nog beter om te schrijven: “beroepsverenigingen”, omdat de totale behandeling van mammacarcinoom een multidisciplinair karakter heeft. Wat te denken van het voortraject, psycholoog, bestraling, oedeemdrainage, verpleegkundige specialist en pre(!)operatieve gesprekken met de patient m.b.t. de wens van directe reconstructie van de borst. Wellicht is dat CZ ontgaan en wordt er inderdaad alleen in getallen vanachter een computerschermpje gedacht, de werkelijkheid is toch wat complexer.
Door overleg met de beroepsverenigingen kan op een directe wijze tot overeenstemming gekomen worden. Dit i.p.v. op een negatieve wijze de benadering van een vorm van zelfverheerlijking te zoeken. CZ is overigens vergeten met dit plan een redelijk voorstel te doen aan de chirurgenmaatschappen en ziekenhuizen voor de inkomstenderving (budget + goodwill). Of was dat het doel?
Volumenormering dient in perspectief geplaatst te worden. Een maatschap van 4 chirurgen die 70 dezelfde type operaties verrichten is anders dan dat 10 chirurgen die 70 operaties uitvoeren, of een universitaire vakgroep die van de 100 verrichtingen bv. 30 door arts assistenten laten uitvoeren. Het zou toch wat zijn als elke zorgverzekeraar met verschillende volumenormeringen aan komt zetten, allen uit kwaliteitsoverwegingen en een wetenschappelijk artikeltje dat het getal ondersteunt.
I.p.v. een negatieve benadering kan een zorgverzekeraar ook erkenningsbeschikkingen medisch specialisten meer erkennen, waardoor volumestijging mogelijk is. Datzelfde geldt voor het vaststellen van ziekenhuisbudgetten o.b.v. oude FB parameters i.p.v. daadwerkelijke DBC productiecijfers. Maar dat zal een stijging van behandelingen geven toch? Oeps, maar dat was niet de bedoeling, dan maar wachtlijsten, alles moet binnen het budget plaatsvinden. Indirect wordt het ziekenhuizen dus ook tegengehouden om productie te maken en dus cijfertjes te scoren die CZ aan de andere zijde graag wil zien. Ik kan me de reactie van de raad van bestuur van het Slotervaartziekenhuis dus heel goed voorstellen.
En laten we niet vergeten:
Het zijn zorgverzekeraars die: medisch specialisten recent zakkenvullers noemden, die machtigingsverzoeken wilden voor huidkankerchirurgie, die onderling verschillende kwaliteitscriteria ter beoordeling van ziekenhuizen hanteren en dat kenbaar maken in ziekenhuizen met predikaatstickertjes, tonnen euro’s aan voetbalclubs sponsoren, dure reclames in de media laten verschijnen, via private equity constructies in ZBCs/priveklinieken verweven zitten, financieel bijdragen aan klinieken om het B-segment daar goedkoop in te kopen, sportevenementen (Olympische Spelen Canada) bezoeken, in een skybox zitten tijdens sportevenementen, hypermoderne gebouwen laten bouwen, medische machtigingen door verpleegkundigen of fysiotherapeuten met stropdas laten beoordelen, inconsequent met medische machtigingen omgaan en huisartsenpraktijken uitkopen om te zorgen voor oneerlijke concurrentie.
Zo lang zorgverzekeraars op winst beluste ondernemingen zijn, zullen ze de zakken blijven vullen ten koste van volumeverhoging per ziekenhuis.
De vrijheid van zorgverzekeraars in Nederland is onbegrensd. Collega Aarts schreef al eerder: aanschouw de film SICKO van Michael Moore!
Schoenmaker blijf bij je leest!
Dr. M.F. Meek