Voordat wij inhoudelijk op zijn stellingname ingaan eerst een algemene opmerking. Er staan in Nederland vele zorgbestuurders aan het roer van zeer diverse soorten en maten instellingen. Iedere vorm van generalisatie slaat dus per definitie de plank mis. Daarbij zien we in onze eigen netwerken grote aantallen collega-bestuurders, die over beduidend meer kwaliteiten beschikken dan Michiel van Schaik ze toedicht.

Tekortkomingen zorgbestuurders?

Dan de inhoud. Zonder uitputtend te willen zijn, staan we hierna stil bij de grootste tekortkomingen die wij (zorgbestuurders) hebben volgens Michel van Schaik. Daarbij zullen we kort aangeven hoe we hier binnen ’s Heeren Loo mee bezig zijn. Kort, omdat er veel meer over te zeggen valt. Kort ook, omdat veel van onze collega-bestuurders hier even goed en veel over zouden kunnen vertellen.

Onvoldoende inzet op technologie en leefstijlinterventie

In ons projectenportfolio voor 2021 staan momenteel 55 organisatiebrede projecten. Hiervan heeft een belangrijk deel een technologische en/of IT-component. Los daarvan wordt in onze zestien regio’s op grote schaal geëxperimenteerd met robotica, wearables, augmented reality en serious gaming, om maar eens wat te noemen. Veel initiatieven vinden plaats in samenwerking met andere instellingen. Als bankman zou Michel van Schaik moeten weten dat de beschikbaarheid van financiële ruimte om te investeren in (dure) technologie al jaren een probleem is in de zorg, omdat de bekostiging hier niet op is gebaseerd. Ook is er te weinig verdiencapaciteit voor leveranciers van kernsystemen (al meermalen door Gartner onderzocht) waardoor nog steeds aan de basis van onze technologie moet worden gesleuteld. Dat is niet een door zorgbestuurders gecreëerd vraagstuk, maar het gevolg van politieke keuzes rond marktwerking.

In onze kenniskringen en expertisecentra zijn we voortdurend bezig om te kijken of we met voldoende beweging, gezonde voeding en het beperken van medicatie de gezondheid en leefstijl van onze cliënten kunnen bevorderen zodat zij een goed leven kunnen leiden met maximale eigen regie. Ook het vergroten van de mogelijkheden tot zelfontplooiing staat hoog op de agenda.

Onvoldoende aandacht voor opleiding en flexibele inzet van personeel

Het arbeidsmarktvraagstuk is voor de meeste zorgbestuurders het grootste hoofdpijndossier. We delen Van Schaiks mening dat we de zorgvraag niet meer kunnen opvangen door steeds harder te werken. En met nieuwe medewerkers bij collega-instellingen weglokken, wordt het maatschappelijke vraagstuk niet kleiner. Daarom zijn veel zorgbestuurders al lang bezig met alternatieve oplossingen. Een andere verdeling van taken tussen de verschillende professionals, het werk anders inrichten, meer inzetten op preventie, opleiden of hybridisering van het personeelsbestand. Op dit thema werken instellingen steeds meer samen in regionaal en sectoraal verband. Zo is ’s Heeren Loo aangesloten bij het initiatief Het Potentieel Pakken, met als missie het potentieel van vrouwen op de Nederlandse arbeidsmarkt optimaal te benutten.

Wij kunnen ons niet voorstellen dat dit thema bij enige zorgbestuurder in Nederland niet hoogfrequent op de agenda staat.

Onvoldoende verduurzaming van de bedrijfsvoering en het vastgoed

In ons jaarlijkse duurzaamheidsrapport staat uitgebreid beschreven wat we als deelnemer aan de Green Deal voor de zorg en als enthousiast koploper op het gebied van duurzaamheid doen: BENG in alle nieuw te bouwen woningen, gasloos als dat kan, investeren in zonne- en windparken via het peer-to-peer-principe waardoor in tweederde van onze energiebehoefte duurzaam wordt voorzien en talloze initiatieven waarbij onze cliënten kunnen bijdragen aan een schonere en groenere wereld. Te veel om op te noemen.

Nadenken over toekomst

De echte oplossing voor het vraagstuk van toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg begint met fundamentele keuzes over de grenzen aan de zorg en wat onder de bekostiging ervan valt. In een wat grijzer verleden, waar Michel van Schaik ook al deel van uitmaakt, heeft de commissie-Dunning hier een interessant rapport over geschreven. Wij denken dat het ‘fundamenteel nadenken over de toekomst’ langs deze lijn weerbarstig, maar wel noodzakelijk is om zorginstellingen en bestuurders in staat te stellen op een adequaat speelveld te kunnen blijven bijdragen aan verandering.

Verdienmodel banken

Zouden sommige banken hun verdienmodel niet kunnen transformeren naar de door Michel van Schaik gewenste toekomst? Dus in plaats van toetsing op solvabiliteitsratio’s, EBITDA’s en zekerheden een toetsing op innovatie, duurzaamheid voor mens en milieu. Ons lichtend voorbeeld is de Europese Investeringsbank, die op de genoemde thema’s stevig inzet en daarbinnen op flexibele wijze investeert in projecten die de levensomstandigheden van mensen verbeteren. Daar heeft ’s Heeren Loo recentelijk een lening van 200 miljoen euro afgesloten. De vraag waarmee Michel van Schaik het artikel eindigt, willen wij graag aan hem en zijn collega’s terugspelen: ‘wat ga jij toevoegen aan de gezondheidszorg in Nederland?’

Door: Jan Fidder, Ageeth Ouwehand en Ernst Klunder, raad van bestuur ’s Heeren Loo