Vanuit de beroepsgroep is hier veel bezwaar tegen, maar omdat zowel de NVvP, als het NIP en de Tweede Kamer weigeren om een stevig ‘neen’ te laten horen, dreigen deze vragenlijsten met frisse tegenzin toch ingevoerd te worden. Wat de patiënt vindt is kennelijk compleet onbelangrijk. De shared decision-methode, waarbij er in de gezondheidszorg op volwassen wijze tot beslissingen gekomen wordt, is in de gehele geestelijke gezondheidszorg nauwelijks van de grond gekomen. Hier wordt het ‘bestwil principe’ nog volop gebezigd als behandelmethodiek. Hierdoor wordt eigen regie – ook wel de sleutel tot succes – van de patiënt volledig uit handen geslagen.

En de patiënt?

Wat wordt er in de HoNos-lijsten aan de behandelaars gevraagd? Wat is het agitatieniveau van de patiënt? En hoe staat het met gebruik van middelen, waaronder drank? Geen oninteressante vragen, maar kun je deze niet beter aan de beroepsgroep en de Tweede Kamerleden stellen? De NZa zet de patiënt volkomen buiten spel. De patiënt mag eventueel zelf bezwaar maken tegen deze werkwijze, waarmee ze meteen weer in de hoek wordt gedrukt als iemand die niet wil meewerken, dwarsligt et cetera.

Voorstel rammelt aan alle kanten

Het resultaat? Onvermijdelijk veel bezwaren die door de patiënten gemaakt gaan worden. Is dat het doel van de NZa? Inzicht krijgen in welke behandeltypen wel en welke geen resultaat geven? Representatief is het niet. De groep mondige patiënten maakt bezwaar en de doodzieke en veelal niet weerbare patiënt niet. Het voorstel van NZa rammelt zowel juridisch als (medisch) ethisch aan alle kanten.

Patiënt informeren

De AVG (Algemene Verordening Persoonsgegevens) staat het een werkgever niet toe datagegevens van werknemers ongevraagd door te geven. Mag de NZa van de behandelaar vragen om die gegevens ‘opt out’ (zonder toestemming) door te geven, zonder dit argument nader te motiveren? Merkwaardig. Kijk naar de euthanasiewet. Daarin staat onder andere dat de patiënt – vrijwillig en weloverwogen – tot een besluit moet komen en dat de patiënt geïnformeerd hoort te zijn over zijn situatie en vooruitzichten, zo niet dan komt er geen toestemming voor euthanasie. Datzelfde zou mijns inziens ook moeten gelden voor de HoNos-lijsten.

Leren nee zeggen

Er zijn gelukkig nog moedige psychiaters, psychologen en patiënten die zich via de website www.vertrouwenindeggz.nl hebben verenigd en via het ophalen van donaties een rechtszaak tegen de NZa zijn begonnen. Inmiddels is er ruim 27.000 euro opgehaald.

Jammer dat het zover heeft moeten komen. Een keer stevig ‘neen’ zeggen wat de patiënt geleerd hoort te krijgen van de psychiater en de psycholoog, zit er bij de beroepsgroep zelf kennelijk onvoldoende in, in ieder geval bij zijn bestuurlijke vertegenwoordigers. Liever meebewegen en mopperen over de marktwerking en eindeloze bureaucratie dan er zelf iets aan doen. Met als gevolg een te hoog ziekteverzuim en groot verloop onder de behandelaars en medewerkers in de ggz-instellingen.

En de wachtlijsten? Daar was het toch om begonnen? Die blijven even lang.

Door: Liesbeth van den Berg, voormalig hoofd Financiën en Juridische Zaken bij de gemeente Amsterdam