Stonehenge, de Egyptische piramiden, het Orakel van Delphi. Sommige plekken hebben nu eenmaal magische krachten. In Nederland zijn de hunebedden in Drenthe omgeven met mysterie. Minder bekend, maar voor de gezondheidszorg zeer relevant, is de keuken van Frank de Grave. Bij zijn afscheid als boegbeeld van de Federatie Medisch Specialisten vorige week bleek dat de geboorte van het bestuurlijke akkoord over de curatieve zorg plaatsvond aan zijn keukentafel. Toen de diverse standpunten van belangenorganisaties onoverbrugbaar schenen, zorgden De Grave en Leon van Halder, destijds de hoogste ambtenaar op VWS, voor een doorbraak. Het resultaat was een set afspraken over kostenbeheersing om de curatieve zorg betaalbaar te houden.

Bestuurlijk akkoord curatieve zorg
Wie uitgenodigd wordt in de keuken van De Grave weet dat die ertoe doet. Een uitnodiging is niet vrijblijvend. In de keuken worden zaken gedaan. Uiteraard luistert De Grave goed, maar hij heeft regelmatig ook wel een opvatting. ‘Een tikkeltje dominant, briljant strateeg, verbindend leider.’ Zo omschreven de diverse sprekers De Grave, die zes jaar aan het roer stond van de Federatie. Hij trad, als eerste niet-arts, aan toen de medisch specialisten met iedereen ruzie hadden. Niet alleen met de buitenwereld over buitensporige inkomens, maar ook intern lagen de diverse specialismen met elkaar overhoop. Alleen een voorzitter van buitenaf zou uitkomst kunnen bieden, dacht Willem van der Ham, oud-voorzitter van de Orde. Hij was het die De Grave belde. ‘Een van de verrassendste telefoontjes uit mijn loopbaan’, zei De Grave daarover. ‘Het was niet bij voorbaat zeker dat het goed zou uitpakken.’

Specialisten buiten de WNT
Maar dat deed het wel. En hoe, want de resultaten zijn indrukwekkend. In de loop der jaren is een ware liefde ontstaan, van twee kanten. Onder leiding van De Grave sloten de medisch specialisten de gelederen. Vrede sluiten met de artsen was een van de eerste daden die Edith Schippers deed toen zij minister van VWS werd. Ook werd het vrije ondernemerschap veilig gesteld. In het regeerakkoord van VVD en PvdA stond dat het fiscaal ondernemerschap zou verdwijnen. Niet alleen bleven de medisch specialisten vrije ondernemers voor de fiscus, de specialisten in loondienst bleven ook buiten de Wet normering topinkomens. Dat was niet vanzelfsprekend met de PvdA als regeringspartij.

Van Orde naar Federatie
Ook aan de domeinenstrijd tussen de specialismen kwam onder De Grave een einde. Robert Pierik, oud-voorzitter van de chirurgen, vertelde hoe hij aan de keukentafel van De Grave een metamorfose onderging. Net zoals de helft van alle chirurgen was hij destijds bewust niet lid van de Orde, onder meer omdat die niets deed aan de volslagen willekeurige verschillen in inkomens. Hij ontdekte dat De Grave niet de verdorven baantjesjager was waarvoor hij hem hield. De Grave zat er niet voor zijn eigenbelang. Hij wilde eenheid smeden. ‘Een kostbaar en kwetsbaar goed’, benadrukte De Grave. Met de geboorte van de Federatie als resultaat.

Medisch specialistisch bedrijf
Als journalist ben ik uiteraard nooit in de beroemde keuken geweest. Alhoewel ik er fysiek dichtbij ben geweest. In mijn studententijd fietste ik, op weg naar het sportcomplex van de Universiteit van Amsterdam, langs het huis van De Grave, destijds nog wethouder in Amsterdam. Mijn kansen ooit in het Walhalla van de zorg te komen, zijn danig geslonken nadat ik enkele artikelen heb geschreven waarin mensen kritische kanttekeningen plaatsten over het medisch specialistisch bedrijf. Achteraf gezien was dat bepaald geen nepnieuws, nu blijkt dat het circus rond private bv’s voor een deel van de achterban onnodig was.

Frank de Grave blijft
Wat moet de Federatie beginnen zonder De Grave om interne tegenstellingen te overwinnen? En om slimme politieke deals te sluiten met andere partijen in de zorg? En niet te vergeten met de politiek, want maar liefst vijf politieke partijen willen dat de specialisten in loondienst gaan. Aanhangers van De Grave hoeven echter niet te treuren, want hij is niet helemaal uit beeld. Op verzoek van de Federatie blijft De Grave één dag in de week actief als adviseur. Om vanuit de coulissen de specialisten een reality-check te geven over wat de samenleving verwacht van medisch specialisten. Om duidelijk te maken dat je in Den Haag niet alleen maar een wensenlijstje hoeft te droppen, maar mee moet doen aan het spel van geven en nemen. Wie weet wat voor mooie zorgakkoorden er nog worden gesmeed in de keuken van De Grave.