De 28^e wereldwijde klimaattop ging dit jaar voor het eerst ook over gezondheid en de zorg. Wij, drie generaties uit de zorg met dezelfde passie, hetzelfde vuur en dezelfde drive vlogen er – met enige schroom – naartoe. Eindelijk wordt de klimaatcrisis expliciet in verband gebracht met gezondheid en ook erkend als een gezondheidscrisis. Eindelijk worden beloftes gedaan, handtekeningen gezet en geld vrijgemaakt. En terecht.

Code rood

Want een crisis is het. Volgens The Lancet is het zelfs ‘code rood’ voor een gezonde toekomst. De planeet is ziek en klimaatverandering maakt ook haar bewoners ziek. Wereldwijd nemen ondervoeding, uitdroging, infecties en chronische ziekten door klimaatverandering toe. In Pakistan zijn 33 miljoen mensen ontheemd geraakt door overstromingen. In Europa vielen 20.000 doden door de hittegolf afgelopen jaar. Ook in Nederland merken we de gezondheidseffecten. Astma, huidkanker, hittestress, de ziekte van Lyme; het zijn maar een paar voorbeelden van aandoeningen die toenemen. Geen orgaan wordt gespaard.

Zorg als vervuiler

Paradoxaal genoeg is ons zorgsysteem zelf ook een flinke vervuiler. Elk jaar is alleen al het Amerikaanse zorgsysteem inclusief haar toeleveranciers verantwoordelijk voor het verlies van 614.000 gezonde levensjaren, voor 5.9 miljoen ton gevaarlijk afval, voor meer dan een halve kilo ‘single-use’ plastics per patiënt per dag en 7 procent van het watergebruik. Wereldwijd is de zorg voor zo’n 5 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot – in Nederland zelfs 7 procent. De gezondheidszorg maakt dus zelf ook ziek en dat moet anders.

Verandering

In Dubai hebben we hier goede en interessante gesprekken over gevoerd met bezorgde bedrijven, beleidsmakers en lobbyisten. De veel gehoorde vraag was: “hoe kunnen wij jullie helpen?” Deze klimaat- en gezondheidscrisis kunnen zorgpartijen inderdaad niet alleen oplossen en vraagt om een verandering in systemen, maar ook in denken en doen. En die verandering gaat ons allemaal aan. Wat kunt u doen als werkgever, toeleverancier, verzekeraar, beleidsmaker, financier of bezorgde burger?

1. De meest duurzame vorm van zorg is zorg die niet geleverd hoeft te worden. Koester uw gezondheid en geef een gezonde levensstijl prioriteit. Of u dat nu doet voor uzelf en familie, als werkgever voor uw medewerkers of als organisatie voor de samenleving. Wist u dat The Lancet EAT plantaardig eten aanbeveelt voor zowel uw eigen gezondheid als het klimaat?
2. De klimaatcrisis is een gezondheidscrisis en klimaatbeleid is ook gezondheidsbeleid. Dit besef kan nog veel beter verspreid worden. Media, onderwijsinstellingen, en het bedrijfsleven hebben een grote rol in het verspreiden van kennis en het stimuleren van gezond gedrag, en wij nodigen ze uit dat ook te doen.
3. 60 procent van de CO2-uitstootontstaat door de productie van wat wij inkopen. Medicijnen, medische hulpmiddelen en voeding zijn daarbij grote posten. Onze producenten kunnen bijdragen aan deze klimaat en gezondheidscrisis door hun productieproces te verduurzamen, door meer herbruikbare producten en minder verpakkingen.

Met iedere inspanning voor het klimaat, hoe klein ook, winnen we aan gezondheid. En om grote stappen te maken in deze klimaat- en gezondheidscrisis moeten we samen betrokken partijen in de zorgketen stevig aan het werk. Doet u mee?

Cathy van Beek, kwartiermaker Gezondheid & Duurzaamheid en voorzitter Groente en Fruit Huis

Joke Boonstra, vice-voorzitter raad van bestuur Erasmus MC en voorzitter Duurzaamheid NFU

Evelyn Brakema, arts en wetenschapper in het Leids Universitair Medisch Centrum en voorzitter van de Groene Zorg Alliantie