Sinds Joop den Uyl laat linkse politiek zich samenvatten in de leuze Spreiding van inkomen, kennis en macht. Voor de zorg komt dat bij het inkomen neer op het verkleinen van de sociaal-economische gezondheidsverschillen. Het is immers bekend dat mensen met een laag inkomen jaren korter leven en tijdens hun leven vaker aan ziekten lijden. Bij inkomen denk ik ook aan het herinrichten van de Zorgverzekeringswet (bijvoorbeeld verlaging van het eigen risico), de Wet langdurige zorg, en Wet maatschappelijke ondersteuning:  Geen stapeling van eigen bijdragen binnen deze drie wetten. Ten derde zijn de verschillen in inkomen te noemen binnen de zorg: sommige specialisten verdienen te veel, sommige verpleegkundigen te weinig.

Bij een betere spreiding van kennis binnen de zorg denk ik aan gedeelde besluitvorming van artsen en patiënten, aan betere informatievoorziening door patiëntenverenigingen en invoering van keurmerken zoals die van de GGD Appstore voor e-healthapplicaties. En natuurlijk moeten gezondheidseducatie en stoppen met roken-cursussen weer binnen de Zorgverzekeringswet gaan vallen.

Bij betere spreiding van macht denk ik aan afschaffing van marktwerking, in ieder geval binnen de eerstelijn en op het platteland. Tussen ziekenhuizen in grote steden zal wel concurrentie blijven bestaan. Die steden hebben vaak te veel aparte voorzieningen voor bij voorbeeld spoedeisende zorg, opvang voor mensen met een beroerte en voor de behandeling van kanker. Ook denk ik aan terugdringen van de macht van zorgverzekeraars: dat waren, zijn en blijven openbare nutsbedrijven. Niks mis mee. Ten slotte is bij macht meer beleidsinvloed voor patiënten en cliënten bij zorgaanbieders, sociale teams, zorgverzekeraars en gemeenten aan de orde.

De kans is groot dat Groenlinks, PvdA en SP elkaar kunnen vinden op bovengenoemde punten Want hun verkiezingsprogramma’s voor 2017 lijken op elkaar, hun omvang in Kamerzetels is kleiner dan ooit én ze zitten alle drie in de oppositie. Het zou verstandig zijn als de partijen deze punten uitwerken en aanvullen in een document. Dat kan dan meteen dienen als grondslag voor een gezamenlijke paragraaf in nieuwe verkiezingsprogramma’s voor 2021 of eerder.

Ik hoop dan wel dat de partijen kiezen voor een geleidelijke aanpak. Dus niet in één klap alle specialisten binnen vier jaar naar loondienst dirigeren. Niet in één keer zorgverzekeraars omvormen tot administratiekantoren. In het verleden zijn collectieve preventieve maatregelen zoals rioolaanleg en waterleiding ook niet in een paar jaar gerealiseerd. Joop den Uyl zei het treffend: de marges van de democratie zijn smal.