De RVS tekent in ‘Hoor mij nou!’ – ondertitel ‘Samen Begrijpen, Proberen, Reflecteren en Leren bij complexe zorgvragen’ – de verhalen op van mensen voor wie de Nederlandse zorg een doolhof is geworden. In dit labyrint met hoge muren, ongemarkeerde t-splitsingen en doodlopende wegen krijgen ze verkeerde diagnoses, foute remedies en soms een schouderophalend ‘wij weten het ook niet meer’.

‘Iemand die naar je omkijkt’

‘Het kan wel!’ – ondertitel ‘Complexe zorgvragen bij VWS’ – staat vol ingewikkelde gevallen die uiteindelijk op het bordje van het ministerie zijn terechtgekomen. Volgens de drie bewindslieden op VWS zijn er geen complexe zorgvragen, alleen complexe zorgoplossingen. ‘Eigenlijk zijn die ‘complexe’ vragen van de burgers vaak betrekkelijk eenvoudig: een plek om te wonen en iemand die naar je omkijkt, een passende rolstoel, een snelle intake, fysiotherapie thuis. De zorgvraag kan toch complex worden, omdat er meer dan één instantie die zorg moet toekennen of leveren. En waar moet je dan zijn?’, zo is te lezen in het gezamenlijke voorwoord van Hugo de Jonge, Tamara van Ark en Paul Blokhuis.

Speciaal team

Om deze ‘eenvoudige’ zorgvragen te beantwoorden heeft het ministerie een speciaal team in het leven geroepen. Dat werkt samen met Meldpunt Het Juiste Loket van de belangenbehartigers Ieder(in) en Per Saldo. Het team is er vooral om te verwijzen naar de eigenlijke verantwoordelijken: gemeenten, zorgverzekeraars of zorgkantoren. Oftewel, de kastjes en de muren waartussen de complexe gevallen soms al jaren heen en weer hebben gependeld. Toch: ‘Eén telefoontje van een VWS-medewerker met de vraag om (nog eens) te kijken naar een vraag om hulp kan al helpen’, aldus de bewindslieden.

Harry Potter

Maar let op: ‘Wat onze medewerkers niet doen, is mensen die zich bij VWS melden met voorrang aan passende zorg of ondersteuning helpen.’ VWS is geen Harry Potter die op magische wijze een veilige doorgang uit het doolhof kan toveren.

Wat doet VWS dan wel? ‘VWS denkt, via de lijnen van het zorgstelsel, actief mee met de melder door bijvoorbeeld te kijken of de juiste instanties zijn betrokken, of door samen met de verantwoordelijke instanties te kijken naar oplossingen voor dit soort complexe vragen. “Het kan wél”, zeggen we dan.’

Secretaris-generaal Erik Gerritsen doet ook een duit in het zakje in ‘Het kan wel!’, dat nog het meest klinkt als een heel Nederlands antwoord op Obama’s Yes we can. Hij wil gezegd hebben dat het Nederlandse zorgstelsel een van de beste is. ‘Echter’, voegt hij daar meteen aan toe, ‘als je pech hebt, en jouw zorg gaat over meer dan één of twee domeinen, dan zijn we ook zó goed georganiseerd, dat je in een doolhof terecht kan komen.’

Burgermuizen

Blijkbaar moet je voor een routekaart uit het doolhof bij de bouwers zijn. Voor simpele burgermuizen in het grote zorgexperiment blijft het precies dat: een doolhof. Sommige muizen weten wonderwel een uitgang te vinden, andere draaien in rondjes tot ze erbij neervallen.