Als we op dezelfde voet verder gaan, is de huidige zorg in de nabije toekomst simpelweg niet meer leverbaar. Het is daarom van essentieel belang dat we meer gaan doen met dezelfde (of zelfs minder) middelen. De oplossing ligt onder andere in het efficiënter inrichten van zorgprocessen met behulp van technologie.

Er zijn al allerlei ontwikkelingen die de zorgprocessen verbeteren. Zo kunnen we data gebruiken om de naleving van zorgprotocollen te vergroten. Hiermee verbeteren we de kwaliteit van de geleverde zorg en wordt het gebruik van deze protocollen efficiënter. Ook kunnen we voorspellende analyses inzetten. Bijvoorbeeld om te bepalen wanneer mensen na een ziekenhuisopname veilig naar huis kunnen worden gestuurd zodat ziekenhuisbedden eerder beschikbaar komen. Een ander mooi voorbeeld is een zorgorganisatie die op een verpleegafdeling een control center introduceerde, waarmee in één oogopslag duidelijk was waar op dat moment de meeste werkdruk op de afdeling lag. Deze initiatieven maken de processen in het ziekenhuis efficiënter.

Het is ook mogelijk om het gehele zorgproces op een andere manier in te richten. Zo heeft het OLVG in Amsterdam zo’n 500 bedden op jaarbasis vrijgespeeld door het uitvoeren van ingrepen als maagverkleiningen in poliklinische setting. En ontwikkelingen op het gebied van e-health, remote monitoring en digitale consulten zorgen ervoor dat er meer zorg op afstand geleverd kan worden.

In 2023 zal de nadruk liggen op het efficiënter inrichten van zorgprocessen met behulp van data analytics, zodat we met dezelfde of minder resources meer bereiken. Dit zal de werkdruk verlagen en het werkplezier vergroten.

Betere patiëntenzorg

De inzet van analytics en kunstmatige intelligentie (AI) kunnen de zorg ook persoonlijker en gerichter maken door een potentieel betere diagnose en behandeling voor individuele patiënten te bepalen. Vaak praten we hier over Software-as-a-Medical Device (SaMD). Doorbraken op dit gebied kunnen de zorg drastisch verbeteren. Mondjesmaat zien we dat deze innovaties ook daadwerkelijk worden geïmplementeerd en daarmee hun ware potentie benutten. Echter, de uitdaging ligt in de manier waarop ziekenhuizen deze innovaties op schaal kunnen ontwikkelen en verantwoord kunnen toepassen. Om aan de zorgvraag te kunnen blijven voldoen, zal de focus op deze uitdaging het komende jaar toenemen. Een goed technologisch fundament kan daarbij helpen.

Ethische principes voor gebruik van AI

Hierbij moeten we niet uit het oog verliezen dat de ontwikkeling van deze innovaties op een verantwoorde wijze gebeurt. Goede verankering van ethische principes in de ontwikkeling en toepassingen van AI is daarvoor noodzakelijk. Ik voorzie dat de combinatie van ethiek en AI komend jaar een grote vlucht zal nemen. Als ethiek een stevige plaats krijgt in de ontwikkeling van toepassingen, geeft dat vertrouwen in het gebruik van AI. Op die manier zal AI steeds meer geaccepteerd worden, zowel door de zorgprofessional als de patiënt.

Zet synthetische data in

Er zijn ook terechte zorgen over de privacy van patiënten en deze kunnen absoluut niet worden genegeerd. Synthetische data kunnen een uitkomst bieden bij de ontwikkeling van AI-toepassingen, zonder de remmende werking van data privacy. Deze kunstmatig gecreëerde data zijn ontdaan van alle naar personen herleidbare gegevens, met behoud van de patronen en verhoudingen in de data. Daardoor zijn synthetische data vrijgesteld van privacyregelgeving. Synthetische data kunnen een rol spelen bij het genereren en valideren van datasets, maar ook in predictive modeling.

Samenwerken op basis van open standaarden

Het is van groot belang dat partijen in de hele zorgketen beter en opener met elkaar samenwerken. Zeker bij de ontwikkeling van de innovatieve toepassingen die zo hard nodig zijn om de zorg efficiënter te maken. Een vrijere uitwisseling van data (maar ook van modellen) is daarbij een belangrijke voorwaarde. Dit geldt voor ziekenhuizen en zorginstellingen onderling, maar ook voor leveranciers en technologiepartners. Zo creëren we goed werkende ecosystemen. Daarbij is het gebruik van open standaarden cruciaal. Niet voor niets schreeuwen de umc’s om meer open standaarden en datastekkers op te nemen in de nieuwe Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg. Hiermee hopen ze dat het uitwisselen van data eenvoudiger wordt. Dat werkt ook in het voordeel van de patiënten en zal daarom een focusgebied zijn voor het komende jaar.

Binnen deze trends en voorspellingen kan data analytics in combinatie met AI de efficiëntie in de zorg verbeteren, een optimale zorgervaring voor de patiënt bieden en de werkdruk beheersbaar houden.

Antonie Berkel, Technical Account Manager Public & Health bij SAS