Als bewijs voert Van den Oever onder anderen een zorgverzekeraar op, die zei niet meer aan zijn zorgplicht te kunnen voldoen. Maar die zorgverzekeraar gaf vooral aan dat schaarste aan zorgpersoneel er mogelijk toe gaat leiden dat wachtlijsten in de zorg langer worden.
Wachtlijsten worden door schaarste inderdaad langer en dat is uiteraard een slechte zaak. Maar het fundament onder de Zorgverzekeringswet – ieder individu, rijk of arm, heeft via de basisverzekering in gelijke mate aanspraak en toegang tot de zorg – staat nog steeds overeind. Iedereen in Nederland heeft zo’n verzekering: jong en oud, rijk of arm, niemand wordt de zorg ontzegd, de premie is betaalbaar of met een zorgtoeslag betaalbaar gemaakt.
Gooit van den Oever met het einde van de Zvw en zijn voorstel voor één regionale instantie, een soort zorgkantoorconstructie die schaarse budgetten in de regio verdeelt onder de zorgaanbieders, niet het kind met het badwater weg? Want dat brengt ons wel dicht bij een National Health Service en Engelse toestanden. De zorgverzekering wordt dan langzaam in plaats van een basisverzekering met individuele rechten een zorgvoorziening. Werkt dat veel beter?
Kijk er eens anders naar. De Zvw is een goed doordacht compromis tussen enerzijds solidariteit, een stevige individuele verzekering, en anderzijds marktprikkels in de uitvoering om de doelmatigheid te bevorderen. Gereguleerde marktwerking: de overheid bepaalt het strak afgebakende speelveld waarop de markt op bescheiden schaal zijn werk kan doen. Hadden we dat maar op de woning- of energiemarkt gedaan. Daar is de marktwerking door gebrek aan regulering, volstrekt uit de hand gelopen. De Zvw staat, ook al zijn er knelpunten in de zorg, nog steeds als een huis. Ook Van den Oever is in zijn artikel op onderdelen bepaald lovend over het functioneren van de Zvw. Hij geeft zelf verbetermogelijkheden binnen het stelsel aan. Zie bijvoorbeeld zijn opmerkingen over ongecontracteerde zorgverleners, die wel allemaal betaald moeten worden. Benut eerst die verbetermogelijkheden binnen het zorgstelsel. Schaarste aan zorgpersoneel los je niet op met een stelselwijziging.
Door: Martien Bouwmans, auteur van Het zorgstelsel ontrafeld
Goed om te horen, Jeroen, dat je de verzekeringsmarkt overeind wilt houden. In dat geval is het wel verwarrend dat je het “einde van de Zorgverzekeringswet” voorziet, want daarin is juist de basisverzekering voor iedereen expliciet geregeld. Ook maak je in je artikel het vergoeden op individueel verzekerdenniveau tot een knelpunt. Met je voorstel voor één instantie in de regio die de bekostiging van zorginstellingen regelt, drijf je steeds verder af van die voor ieder individu geldende individuele verzekering, waaraan mensen rechten kunnen ontlenen en zo druk op de ketel houden. In feite wil je dus de Zorgverzekeringswet niet opheffen, maar in de uitvoering, inkoop en bekostiging forse veranderingen aanbrengen.
Ik ben er ook voor de schaarse zorgvoorzieningen, in verschillende sectoren beter te laten samenwerken, of voor een deel (acute zorg), geheel buiten “de marktwerking” te houden en te plannen. Samenwerken tussen zorginstellingen mag overigens best nu al. Dat zou wel wat minder vrijblijvend kunnen. Daar moet in bepaalde zorgsectoren méér sturing en regie op komen. In sommige zorgsectoren in de regio door de (grootste) zorgverzekeraar (waarbij de andere verzekeraars volgen) én in samenwerking met gemeenten. Dus meer reguleren door de financiers meer taken en verplichtingen, maar ook meer bevoegdheden en regie te geven op de organisatie en infrastructuur in de zorg. Andere insteek, maar wellicht vinden wij elkaar?
Beste Martien, het stelsel bestaat, zoals jij als geen ander weet, uit verschillende delen, verschillende markten: de verzekeringsmarkt, de zorgmarkt en de zorginkoopmarkt. Jouw lovende woorden gaan vooral over de verzekeringskant. En daar kunnen we het over eens zijn: een mooie vondst die we niet kwijt moeten raken. Mijn pleidooi ging vooral over de zorginkoopmarkt en de zorgmarkt. Die doen hun werk niet meer zoals dat destijds bedacht wat nu de schaarste snel toeneemt. De zorg wordt er minder slim, minder efficient en daardoor gebrekkiger van. We kunnen dan wel de solidariteit in de verzekering maximaal hebben ingeregeld, als de zorg alleen maar slechter wordt door het gedoe aan de achterkant, gaan we er allemaal op achteruit.