In de Wmo 2015 staat dat gemeenten niet alleen op prijs mogen selecteren. Op grond van de zogeheten overlegplicht in de nieuwe wet zullen zorgaanbieders in geval van een contractswissel overleg moeten voeren over de (eventuele) overname van het personeel. Vervolgens dienen gemeenten bij het verlenen van een opdracht rekening te houden met de mate waarin continuïteit van zorg wordt geboden.
Overlegplicht
Naast deze overlegplicht in de Wmo 2015 kan in een toepasselijke cao een nog verdergaande verplichting zijn opgenomen. Zo staat zowel in de CAO Jeugdzorg als in de CAO Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening dat bij een contractswisseling als gevolg van een aanbesteding een nieuwe werkgever verplicht is een deel van het personeel over te nemen. Ook in de CAO VVT was tot 1 februari 2014 een dergelijke verplichting opgenomen.
Overgang van onderneming
Wat veel werkgevers zich niet realiseren, is dat zowel de ‘vrijwillige’ afspraak een deel van het personeel over te nemen als een eventuele verplichting hiertoe in de cao, kan leiden tot een ‘overgang van onderneming’. Hiervan is sprake wanneer een (onderdeel van een) onderneming wordt overgedragen en de ‘identiteit’ daarbij behouden blijft. In een arbeidsintensieve sector is het voor de beoordeling of sprake is van identiteitsbehoud van doorslaggevend belang of een wezenlijk deel van het personeel is overgedragen. Is dat het geval, dan gaat van rechtswege al het personeel met behoud van rechten en plichten mee over.
Casus Vérian
Een voorbeeld. Het Hof Arnhem-Leeuwarden oordeelde recentelijk dat thuiszorgorganisatie Vérian na het verkrijgen van een opdracht van rechtswege alle betrokken medewerkers in dienst moest nemen. Vérian had op grond van de cao VTT een groot deel van de thuishulpmedewerkers overgenomen. Het ondersteunend personeel bleef achter bij de werkgever die de opdracht had verloren. Aangezien er voor deze medewerkers geen werk meer voorhanden was, zouden zij op straat komen te staan. Het Hof oordeelde echter dat nu een wezenlijk deel van het personeel was overgegaan, er juridisch sprake was van een overgang van onderneming. Dit leidde ertoe dat ook het ondersteunend personeel in dienst trad bij Vérian. Het Hof overwoog daarbij expliciet dat het feit dat de overname van een deel van het personeel volgde uit de cao niet van belang was bij de beoordeling of er sprake is van een overgang van onderneming.
Risico’s van overgang
Zorgaanbieders die zich inschrijven op een aanbesteding doen er dus verstandig aan zich vooraf goed te laten informeren over de risico’s van overgang van onderneming. Het zal voor de prijsstelling immers flink verschillen of alleen de uitvoerende medewerkers meekomen of dat ook staf en ondersteunende medewerkers meegerekend moeten worden.
Door: mr. Anne Haverkort, Van Benthem & Keulen advocaten en notariaat
Het probleem zit in de ondernemers die niet deelnemen aan de aanbestedingen. Deze ondernemers zullen de komende maanden tal van medewerkers ontslaan. Het valt te vrezen dat deze ondernemers ook geen gebruik zullen maken van het sectorplan zorg en daarmee hun medewerkers de mogelijkheid onthouden om van-werk-naar-werk begeleid te worden. Daarnaast voelen tal van gemeenten zich moreel niet (mede-)verantwoordelijk voor de arbeidsmarktgevolgen als van de hervormingen in de zorg.
Kiezen voor de goedkoopste aanbieder, forse ontslagen in de zorgsector, risico van ‘overgang van onderneming’. So far so good. Juridisch gezien. Maar financieel gezien helpt de verwijzing naar de casus Verian uit 2013 niet. Gemeenten en zorgaanbieders staan voor een dilemma. Voor veel minder geld (WMO 2015 minus pakweg 40%) moet toch een zeker volume worden gerealiseerd. Gemeenten kiezen voor een algemene voorziening om de WMO 2015 uit te voeren. En voor de jeugdzorg wordt de oplossing gezocht in meerdere nieuwe uitvoerders, waardoor de activa niet meer kunnen worden toegerekend aan een bepaalde partij. Omzeilen van overgang van onderneming.