Technologie en logistiek zijn grote kostenposten in de zorg. Er is steeds meer mogelijk en meegaan met digitale ontwikkelingen is nodig en onontkoombaar. Het lijkt enigszins paradoxaal, maar het is heel goed mogelijk dat digitalisering meer, in plaats van minder, regels vereist. Het gaat dan vooral om andere regels. Het benutten van de mogelijkheden die digitalisering biedt, kan namelijk een heel andere inrichting van het zorglandschap vereisen dan de huidige.

Bedrijfseconomische focus

Gegeven de verwachte stijging van de zorgkosten wordt door de overheid ingezet op beheersing van de zorgfinanciering door meer marktwerking en op deregulering, met name regels die geld kosten. Deze eenzijdige bedrijfseconomische focus is vooral geënt op de inrichting van het actuele zorglandschap. Dit kan het zicht op alternatieven belemmeren; bijvoorbeeld het verschuiven van tweedelijns- naar eerstelijnszorg.

De reactie van de zorgverleners is ook overwegend economisch. Die verrichtingen die het meest rendabel zijn worden vermarkt. Ook zorgverzekeraars beperken zich in hoofdzaak tot een economische insteek: die verrichtingen die het meeste opleveren of het minst risicovol zijn, worden eerder vergoed. Minder rendabele of meer risicovolle verrichtingen worden duurder.

Het netto resultaat is dat zorgkosten blijven stijgen, ook gecorrigeerd voor demografische trends. Met de deregulering wil het niet zo vlotten. De zorgmarkt fragmenteert en wordt complexer en medewerkers worden gek van alle regeltjes.

Efficiënte zorg

Ik pleit ervoor dat zorgbestuurders zich niet blind staren op de actuele inrichting van het zorglandschap en de hiermee samenhangende kosten, maar ook kijken naar alternatieven. Hierbij gaat het eerst en vooral om de vraag: wat voor zorg willen en moeten we leveren? Dat kan leiden tot een andere, en wellicht meer efficiënte, zorg en tot nieuwe, andere regels, werkwijzen en organisaties.