Eerder kaartte het Artsen Covid Collectief enkele kwesties op redelijke gronden aan, zoals de ‘testsamenleving’ en de ogenschijnlijke disproportionaliteit van bepaalde maatregelen. Daartegenover staan helaas diverse discutabele, onprofessionele, eenzijdige en misleidende berichten vanuit het ACC. Ook pertinente onwaarheden worden niet geschuwd. Niet zelden betreft deze twijfelachtige berichtgeving de kern van ons gezamenlijke vakgebied, namelijk de medisch-wetenschappelijke inhoud. Aangezien het algemene publiek doorgaans veel waarde hecht aan het oordeel van artsen en zich daar ook dikwijls naar gedraagt, kan het een kwalijke uitwerking hebben als de publieksvoorlichting vanuit het ACC niet genuanceerd, juist en volledig is.

Wij hebben een overzicht gemaakt van discutabele uitlatingen die door het ACC of zijn prominente vertegenwoordigers in de reguliere en sociale media zijn gedaan. Het is ons niet te doen om het pareren van kritiek of het bestrijden van een andere visie. Vanzelfsprekend mag er tegengeluid zijn en is kritiek op bepaald beleid immer gerechtvaardigd. Dat is zelfs noodzakelijk, opdat artsen en wetenschappers elkaar scherp houden. Het gaat bij de navolgende voorbeelden echter om het verspreiden van onvolledige, eenzijdige, misleidende en onjuiste informatie door zorgprofessionals, hetgeen schadelijk kan zijn voor de volksgezondheid, indien grote groepen mensen hun handelen afstemmen op dergelijke inaccurate zienswijzen.

Met de belangrijkste voorbeelden uit ons overzicht willen wij hier op onze beurt de publieke rol en de informatievoorziening van het ACC aan de kaak stellen. U kunt hier ook het volledige Overzicht berichtgeving ACC lezen. Bij de uitspraken van het ACC staat steeds een weerwoord ter nuancering, aanvulling en/of correctie van de gedane beweringen. Elk weerwoord wordt onderbouwd door verschillende referenties.

Ernstige bijwerkingen bij kinderen

‘Myocarditis [als bijwerking van een mRNA-vaccin] is een ernstige hartziekte, die normaal  niet voorkomt bij jongeren. (…) ‘In deze studie was sprake van 0,4 procent ernstige bijwerkingen.’ Dit is gedefinieerd als onder  andere een ziekenhuisopname, levensbedreigende situatie of dood. Er zijn 1,18 miljoen jongeren tussen 12-18 jaar in Nederland. Als iedereen uit die groep gevaccineerd wordt, kan dat met dit percentage resulteren in ongeveer 4.500 ernstige bijwerkingen.’ En: ‘Kinderen lijken 10x meer kans  te  hebben  op  ernstige en levensbedreigende  bijwerkingen  na  coronavaccinatie  dan  op  een  ziekenhuisopname door de ziekte zélf. Het middel lijkt erger dan de kwaal.’

Naast myopericarditis worden weinig andere serieuze bijwerkingen van het Pfizervaccin bij adolescenten gerapporteerd. Let wel: de genoemde 0,4 procent aan ernstige bijwerkingen betrof ziekenhuisopnames die zeer waarschijnlijk niets met het vaccin te maken hadden. Het ging om kinderen die werden opgenomen vanwege decompensatie van hun pre-existente depressie/angststoornis ten gevolge van medicatiewisseling vlak vóór studiedeelname. En om een kind bij wie de klachten vooralsnog als functioneel geduid zijn. De studie concludeerde dan ook: ‘there were no vaccine-related serious adverse events and few overall severe adverse events.’

De Amerikaanse CDC heeft in een risk/benefit analyse laten zien dat de voordelen van mRNA-vaccins bij jongeren opwegen tegen de nadelen. De Gezondheidsraad heeft een soortgelijke afweging gemaakt. Er zijn in Nederland  >100 kinderen in een ziekenhuis opgenomen geweest vanwege covid-19. Twee kinderen zijn overleden, weliswaar met onderliggend lijden. Ongeveer 100 kinderen hadden het multisysteem inflammatoir syndroom (MIS-C), een ernstige algehele ontstekingsreactie. Een paar honderd kinderen kampten direct na hun corona-infectie met belangrijke restklachten. Voorts lijkt long-covid ook jongeren te treffen, hoewel de opgegeven incidentie daarvan uiteenloopt van 0-40 procent en de omvang daardoor niet precies in te schatten is. Een omvangrijke studie in The Lancet gaf onlangs aan dat 5 procent van de adolescenten gedurende tenminste 4 weken postinfectieuze klachten hield en dat 2 procent tenminste 8 weken last van restklachten bleef houden. Als we het adagium van het ACC volgen, namelijk ‘Kinderen langs de natuurlijke weg covid-19 laten oplopen is beter’, dan zou dit in de loop der tijd tot (tien)duizenden pubers met minstens 1-2 maanden restklachten kunnen leiden.

Hartproblemen door covid

Waar het ACC bovendien aan voorbijgaat, is dat hartproblemen (myocarditis, hartfalen, cardiogene shock, hartritmestoornissen, kransslagaderafwijkingen) ook veroorzaakt kunnen worden door SARS-CoV-2 zelf, vooral in het kader van MIS-C. Myocarditis komt normaliter juist bij mannelijke adolescenten voor. Bij jongens wordt myopericarditis bij 1/15.000 als bijwerking beschreven, bij meisjes 1/110.000. Dat zou neerkomen op ongeveer 45 casussen onder Nederlandse tieners, als álle 1,18 miljoen 12-17-jarigen zich zouden laten vaccineren. Een recente preprint had als conclusie: ‘Young males infected with the virus are up 6 times more likely to develop myocarditis as those who have received the vaccine.’ Het gros van de adolescenten lijkt binnen enkele dagen van de vaccin-geassocieerde myopericarditis te herstellen..

Kortom: zo maar stellen dat coronavaccinatie erger is dan het doormaken van de infectie zelf is discutabel; vooral ‘10x’ is erg overtrokken.

Gevallen van allergische reacties, verlammingen en overlijden

‘Zo zijn kort na coronavaccinatie ernstige allergische reacties gemeld, naast onder meer verlammingen, vorming van bloedstolsels en overlijden. In de Europese bijwerkingen-database EudraVigilance van EMA zijn voor 0-18-jarigen vijf sterfgevallen gemeld na toediening van het Pfizervaccin.’

Ernstige allergische reacties treden bij 2-5 van de miljoen gevaccineerden op. Erg zeldzaam en met adequate voorzorgsmaatregelen en vlotte behandeling (adrenaline) zijn ze goed te verhelpen. Van aangezichtsverlamming (Bell’s palsy) staat niet vast of dit geassocieerd is met coronavaccinatie. Het syndroom van Guillain-Barré (GBS), waarbij plotselinge verlamming optreedt, werd recent als mogelijke, zeer zeldzame reactie op vaccinatie met vectorvaccins beschreven. Het citaat komt echter uit de brochure van het ACC over coronavaccinatie voor jongeren. Daarbij gaat het om het mRNA-vaccin van Pfizer, waarbij géén associatie met GBS is gemeld. Ook trombose en trombocytopenie worden wel als zeldzame bijwerkingen van vectorvaccins gerapporteerd, niet bij het Pfizervaccin. Bovendien laat het ACC weer onbesproken dat vrijwel al deze problemen ook als complicaties bij covid-19 worden beschreven.

Bijzonder kwalijk is de pertinent onjuiste bewering dat volgens EudraVigilance vijf kinderen zouden zijn overleden na toediening van het Pfizervaccin. Ter onderbouwing van deze bewering verwijst het ACC niet naar EudraVigilance, maar naar de twijfelachtige website van een vaccincriticus. E-mailcontact met de EMA en consultatie van de EudraVigilance database hebben ons geleerd dat er één niet-geverifieerde casus is gerapporteerd bij de EMA, waarbij een 16-jarige jongen in Europa is overleden na toediening van het Pfizervaccin. Getuige de comedicatie van de betreffende tiener (azithromycine, ciclosporine, methylprednisolon) ging het om een jongen met serieus onderliggend lijden. Het is erg betreurenswaardig dat het ACC foutieve cijfers over overlijdensgevallen onder jongeren uit dubieuze bronnen gebruikt om zijn pleidooi tegen coronavaccinatie kracht bij te zetten.

Effectieve behandeling covid

‘Daarnaast  zijn  er  effectieve  protocollen voor de vroege (thuis)behandeling van Covid-19. Het is belangrijk dat onze overheid deze vroege behandeling snel mogelijk maakt. Er zijn wereldwijd indrukwekkende resultaten gemeld bij de behandeling van corona-infecties (bijv. ivermectine).’
Het ACC promoot hiermee (in)direct vroegbehandeling voor covid-19 met middelen als hydroxychloroquine, ivermectine en diverse vitamines. In een uitgebreide beschouwing is eerder uiteengezet dat voor al deze vroegbehandelingen nauwelijks (solide) bewijs bestaat. Het ACC deelt over ivermectine alleen artikelen die de werkzaamheid ervan lijken te ondersteunen. Meta-analyses, Cochrane studies en recente gerandomiseerde onderzoeken die het tegendeel bewijzen, worden verzwegen. Zodoende wordt door het ACC een eenzijdig beeld van de beschikbare data geschetst, waardoor het publiek verkeerd wordt voorgelicht en ongefundeerde verwachtingen ten aanzien van de effectiviteit van ivermectine worden geschapen.

Antibody dependent enhancement

‘En dan zijn er nog zorgen over Antibody Dependent Enhancement  (ADE). Dit fenomeen is herhaaldelijk aan het licht gekomen bij dierproeven. Maar die zijn bij de razendsnelle ontwikkeling  van  de  coronavaccins  overgeslagen.’
Ook dit is onvolledige en misleidende berichtgeving. Bij dierproeven, klinische onderzoeken en in de praktijk zijn – na toediening van 4 miljard vaccins – tot dusverre géén aanwijzingen gevonden voor ADE in het kader van SARS-CoV-2. Enhancement (verergering) van ziekte zou betekenen dat er meer corona-infecties optreden bij gevaccineerde personen of dat er meer ziektelast, ziekenhuisopnames en overlijdens onder gevaccineerden worden waargenomen. De beschikbare data tonen juist het tegendeel aan. Wat verder tegen ADE bij SARS-CoV-2 pleit is het feit dat toediening van convalescent plasma aan coronapatiënten niet zorgt voor ziekteverergering en dat bestaande immuniteit tegen ‘verkoudheidscoronavirussen’ niet resulteert in een ernstigere vorm van covid-19. Voorts is de bewering dat dierproeven – en fase I/II onderzoek – zijn overgeslagen bij de ‘razendsnelle ontwikkeling van coronavaccins’ niet juist.

Bedreigingen voor zwangerschap

‘Op basis van aanvullend feitenmateriaal concludeert hij dat de vaccininhoud zich door het lichaam verspreidt, vooral naar de eierstokken.’
Het ACC verwijst hier naar de uitlatingen van Robert Malone. Deze uitlatingen hebben tot veel commotie geleid over mogelijke reproductieve toxiciteit door mRNA-vaccins. Wederom etaleert het ACC hier zijn eenzijdigheid, door wel te speculeren over minieme hoeveelheden vaccininhoud (0.095 procent van de mRNA-dosis) in de eierstokken van knaagdieren, maar niet te vermelden dat onderzoek bij mensen tot dusverre géén aanwijzingen heeft opgeleverd voor vruchtbaarheidsproblematiek. Ontregeling van de menstruele cyclus is bekend na vaccinatie en virale infecties en is meestal kortdurend van aard. Er zijn geen problemen gesignaleerd in de ovariële functie na mRNA-vaccinatie. Geen aanwijzingen voor afwijkende zwangerschapsuitkomsten, geen toename van miskramen. Recent onderzoek heeft aangetoond dat er geen antistoffen tegen het placentaire eiwit syncytine-1 worden gevormd door vaccinatie. Het mRNA van de vaccins komt niet in de moedermelk. De spermakwaliteit leek zelfs verbeterd na mRNA-vaccinatie. Er zijn daarentegen publicaties die uitwijzen dat zwangerschapscomplicaties (onder andere pre-eclampsie en vroeggeboorte) vaker voorkomen, indien vrouwen covid-19 doormaken tijdens de zwangerschap.

Besmettelijkheid zonder klachten

‘Gezonde mensen maken elkaar niet ziek.’
Het ACC veronachtzaamt met deze uitspraak de rol van asymptomatische en presymptomatische transmissie. Een belangrijk deel van de coronabesmettingen vindt plaats door mensen, die nog net geen coronaklachten hebben ontwikkeld. Zij imponeren op een gegeven moment nog gezond, maar door een hoog opgelopen aantal virusdeeltjes (viral load) tegen het einde van de incubatieperiode zijn ze al wel behoorlijk besmettelijk. Ongeveer 1-2 dagen later komen de klachten bij deze personen, waardoor ze pas merken dat ze corona hebben en (hopelijk) passende maatregelen treffen. Echter, tegen die tijd hebben ze het coronavirus mogelijk al aan andere mensen overgedragen.

‘Gok niet met je gezondheid [als het om coronavaccinatie bij jongeren gaat]. ’
Dit soort formuleringen horen niet thuis in het counselingvocabulaire van medische professionals. Tamelijk ongepast en onprofessioneel.

Al met al hopen we dat het algemene publiek niet blindvaart op de berichtgeving van het ACC en op zijn minst ook andere bronnen raadpleegt alvorens zich een mening te vormen over corona-gerelateerde kwesties.

Mathijs Binkhorst, kinderarts-neonatoloog, Radboudumc Amalia Kinderziekenhuis; Martijn S. Luijsterburg, associate professor moleculaire biologie, LUMC; Bernard Leenstra, promovendus/arts-onderzoeker en huisarts i.o., UMC Utrecht; Chi Lueng Chiu, vitaliteitsdeskundige, Chivo-Kennisinstituut vitaliteit & leefstijl; Peter Hendriks, openbaar apotheker, PharmaLead;  Marie-José de Bruijn-Taken, recovery/IC/CC-verpleegkundige, Rivas Zorggroep; Willy Spaan, professor emeritus virologie, voormalig bestuursvoorzitter LUMC en NFU