Het lijkt alsof KPMG zich erg heeft laten inspireren door de bankenwereld. Daar gaat alles tegenwoordig met een appje. En wie komt er nog wel eens bij een bank? Nu is disruptie niet iets waar je aan toe bent, maar een golf waar je of op mee surft of waardoor je definitief kopje onder gaat. Dat handige appje van de bank is heel klantvriendelijk, maar spaart ook geweldig veel personeel uit. Dus de enorme ict-kosten gaan weliswaar voor de baat uit, maar verdienen zich, als je het goed doet, daarna ruimschoots terug. Een helder businessmodel zoals dat opgaat in iedere markt.

Nu begrijp ik best wel dat na bijna veertig jaar overheidsbemoeienis met de financiering van de zorg, niet iedereen meer weet hoe het precies zit, maar in de zorg gaat het anders. Je investeert bijvoorbeeld een appje, waardoor na invoering de zorg beter is voor de patiënt omdat die langer thuis kan blijven. Patiënt blij, want die hoeft niet naar het ziekenhuis. Zorgverleners blij, want het is een leuk project. Hoofd financiën boos, want er kan niet meer gedeclareerd worden. De nieuwe zorg past niet in de oude DOT’s, dus de inkomsten vallen weg. Dit is de enige blokkade om al die technologische mogelijkheden in te voeren, en de zorg veel slimmer en goedkoper te kunnen leveren.

Niet de zorgverlening is ouderwets, maar het financieringssysteem. Dus moet niet de zorg disrupteren, maar de politiek. Nu blijkt minister Kuipers het rapport van KPMG ook gelezen te hebben. Alleen ontlokt hem dat – heel opmerkelijk voor een oud- en gevierd zorgbestuurder – vooral een enorme klaagzang over de sector. Er zijn te veel zorgpartijen en we moeten minder voor onszelf werken. Er wordt te lang gepraat, bijvoorbeeld over de concentratie van de kinderhartchirurgie. Als er ergens leuke innovaties zijn, dan gaan we dat niet allemaal tegelijk doen. Het roer moet dus om volgens Kuipers, want concurreren werkt niet meer. Ook hier, het wordt een saai verhaal, zorgen uitsluitend de DOT’s ervoor dat instellingen hun eigen, voor patiënt en maatschappij, suboptimale keuzes maken.

Het Integraal ZorgAkkoord (IZA) biedt op hoofdlijnen de gewenste denkrichtingen om de kosten van de zorg te beheersen De praktijk wordt echter geregeerd door de DOT’s die bepalen hoeveel geld iedere zorgverlener en zorginstelling krijgt. September vorig jaar hebben De Nederlandse Zorgautoriteit en het Nationaal Zorginstituut gezamenlijk minister Kuipers een brief gestuurd. Samengevat feliciteren zij de minister met zijn IZA en bepleiten heel voorzichtig prikkels voor passende zorg want, “zorgorganisaties op volume bekostigen staat soms op gespannen voet met de gewenste beweging naar passende zorg”. Helden zijn het en het grote woord is eruit. Het financieringssysteem is geen taboe meer binnen de overheid.

De minister nu moet zelf aan de bak. Met het IZA in de hand naar de huisartsen en vragen: “Wat hebben jullie nodig om dit voor elkaar te krijgen?”. Daarna – en nu wel in willekeurige volgorde – naar de verpleeghuizen, ggz, ziekenhuizen, thuiszorg enzovoorts. Ophalen wat er allemaal in de weg staat om de zorg slim en innovatief te maken. Om dat vervolgens te regelen, hoe simpeler hoe beter.

Als aanmoediging verzoek ik iedere betrokken zorgverlener achterop een ansichtkaart ook één goed idee op te schrijven en op te sturen naar de minister in De Haag.

Jaap van den Heuvel, interim-bestuurder