Zorginstellingen doppen hun eigen boontjes en kunnen net als elke andere onderneming failliet gaan. Er moet marktwerking en concurrentie zijn zodat de kwaliteit en de prijs van de zorg worden bepaald door de tucht van de markt. Deze uitgangspunten zijn de kern van het beleid dat de overheid al decennia lang nastreeft. Grote verstorende factor hierin is echter niet zelden de overheid zelf. De kartelwerking van de zorgkantoren en de NZa met centrale sturing op tarief en volume zijn hier treffende voorbeelden van.

Overheidsbemoeienis

In de recente voorstellen wordt wederom een schoolvoorbeeld van overheidsbemoeienis voorgesteld, namelijk het in stand houden en uitbreiden van de bevoegdheden van het College sanering zorginstellingen. Het is bij deze wet de bedoeling dat de overheid toeziet, instemt en stuurt op verkoop, verhuur, aankoop en aanhuur van vastgoed. Deze wettelijk afgedwongen bemoeienis zal er vast toe leiden dat hier en daar een instelling behoed wordt voor slecht of dom gedrag van een bestuurder of vastgoeddirecteur. De overheid grijpt met deze wet in op bedrijfsvoering van particuliere organisaties zonder verantwoordelijkheid te nemen voor de gevolgen van dit ingrijpen. Er zijn immers ook voorbeelden van situaties waar de bemoeienis van het College tot negatieve financiële effecten heeft geleid.

Transacties

Vastgoed is een molensteen om de nek van menig zorgaanbieder. Jaarlijks worden er zo’n 150 zorgvastgoedlocaties verkocht en zijn er honderden andere transacties, zoals door verhuur. Bij deze transacties kunnen zorginstellingen zich laten bijstaan door deskundigen. Wij zijn groot voorstander van een transparantere markt en marktconforme prijsvorming. Uiteraard, alles wat met publiek geld is gerealiseerd, moet goed te gelde worden gemaakt. Vastgoed is een kapitaalintensieve business en het is daarom goed dat dit qua risico’s meer los komt te staan van de zorgexploitant.

Checks and balances

Het is echter nog beter als de markt zélf voor voldoende checks and balances zorgt. Door goed bestuur en toezicht bijvoorbeeld. Daarvoor zijn er governececodes. Wij pleiten ervoor om daarnaast auditteams te introduceren. Dergelijke teams kunnen op verzoek van raden van toezicht vastgoedtransacties onderzoeken en adviseren. En zo’n team kan een zorginstelling bijstaan bij een transactieproces. Laten we waken voor ‘rituele dansen’ langs het College sanering. Het wordt tijd dat de markt serieus wordt genomen.

Johan Paul en Gerard Thaens zijn adviseurs zorgvastgoed

Partners in zorgvastgoed